Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Tuần 22
Tiết 44
VẬT LÍ 9
Năm học: 2010 - 2011
2. Từ 1 điểm sáng S trước TKHT, hãy vẽ ba tia sáng đặc biệt đi qua thấu kính.
1. Trình bày đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT.
Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.
I
H
Đáp án
Kiểm tra 15 phút
S’
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm
Bố trí thí nghiệm như hình 43.2
Vật ở rất xa TK
d>2f
fda) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
C1. Đặt vật ở rất xa thấu kính.
-Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
 Ảnh thật ngược chiều với vật, nằm tại tiêu điểm thấu kính
F

F’

f
f
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm
C2. Đặt vật cách thấu kính một khoảng d>2f.
 Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
d > 2f
F

a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm
F’

f
C2. Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng f  Ảnh thật, ngược chiều với vật, lớn hơn vật.
F

F’

a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm
ff
C3. Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng d  Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự
f
d < f
F’

F

a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thí nghiệm
Nhận xét
Vật ở
rất xa TK
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
d>2f
Ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
fẢnh thật
Ngược chiều
dẢnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
Nhỏ hơn vật
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm song song với trục chính của thấu kính
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
CHÚ Ý
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thí nghiệm
Nhận xét
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
 Từ S dựng 2 trong 3 tia sáng đặc biệt đến TKHT, giao điểm các tia ló là điểm S’. S’ là ảnh của điểm sáng S.
II. Cách dựng ảnh
S’
S’
I
I
K
C4. Dựng ảnh S’ của điểm sáng S.
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
 Dựng ảnh B’ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A’, A’B’ là ảnh tạo bởi vật AB.
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ
a) Trường hợp 1: Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự ( d=36 cm > 2f )
A
B
B’
A’
0
C5. Cho f = 12 cm
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
II. Cách dựng ảnh
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
 Ảnh A’B’ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
b) Trường hợp 2:
Vật đặt trong khoảng tiêu cự ( d = 8 cm < f )
A
B
B’
A’
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ
C5. Cho f = 12 cm
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
II. Cách dựng ảnh
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
III. Vận dụng:
AB = h = 1(cm)
OA = d = 36 (cm)
OF=OF’= f = 12 (cm)
A’B’ = h’=? (cm)
C6.
Mà OI = AB, A’F’ = A’0 - 0F’
(1)
A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
II. Cách dựng ảnh
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Mà OI = AB , A’F’ = A’0 + 0F’
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
C6.
AB = h = 1 (cm)
OA = d = 8 (cm)
OF=OF’= f = 12(cm)
A’B’ = h’=? (cm)
III. Vận dụng:
II. Cách dựng ảnh
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
C7. Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài ?
 Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
 Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
1
2
3
4
TRẮC NGHIỆM
DẶN DÒ:
Học thuộc ghi nhớ của bài.
Làm các bài tập trang 50, 51 SBT.
Chuẩn bị bài học mới
Bài 45. “ Ảnh của một vật tạo bởi TKPK”
Lưu ý : xem thấu kính phân kỳ khác thấu kính hội tụ ở những điểm nào