Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

V
Â
T
L
Ý
9
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
PHÒNG GD HUYỆN PHÙ CÁT * TRƯỜNG THCS CÁT HANH *
GD
PHÙ CÁT
* NIÊN KHOÁ 2012-2013*
BÀI GIẢNG
Các em hãy cố gắng học thật tốt
* Caựch nhaọn bieỏt moọt thaỏu kớnh hoọi tuù?
Câu 1
TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa, chùm tia tới song song trục chính thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.
* Trỡnh baứy ủửụứng truye�n 3 tia saựng ủaởc bieọt qua thaỏu kớnh hoọi tuù?
Câu 2
- Tia tới qua quang tâm thì tia ló truyền thẳng
_ Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm
_ Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính
F
F`
F`
F
F
F`
Các tia sáng đặc biệt truyền qua thấu kính hội tụ
+ Tia tới truyền qua tiêu điểm, tia ló song song với trục chính
+ Tia tới truyền qua Quang tâm, tia ló tiếp tục truyền thẳng
THÍ NGHIỆM MÔ PHỎNG
+ Tia tới song song với trục chính , tia ló truyền qua tiêu điểm
Qua bài trước ta nhận thấy hai trường hợp tia sáng bị khúc xạ khi qua thấu kính. Cũng vì hiện tượng này mà ảnh của vật qua thấu kính có nhiều tính chất và đặc điểm khác nhau. Bài hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu:

Ảnh của vật tạo bỡi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 46
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ
ĐẶT VẤN ĐỀ
MẮT LÃO
MẮT CẬN
MÁY ẢNH
MẮT
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ
ĐẶT VẤN ĐỀ
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ
Hãy làm thí nghiệm và hoàn thành 3 câu C1,C2,C3 vào bảng 1 SGK cho 3 trường hợp :
a)Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự.
+Đặt vật rất xa thấu kính
+Dịch vật vào gần TK hơn
b)Đặt vật trong khoảng tiêu cự.
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
1/ Thí nghiệm: Quan sát ảnh của vật tạo bỡi TKHT.Bố trí TN theo hình 43.2
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
* Tiến hành TN theo tổ ( 5 phút )
3
9
12
6
HẾT GIỜ
Tiết 46
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
-Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
? A�nh thật ngược chiều với vật,nằm tại tiêu điểm thấu kính
F
?
F
?
f
f
Vật đặt ở rất xa thấu kính:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Tiết 46
d > 2f
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Tiết 46
d = 2f
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, l?n b?ng vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d = 2f:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Tiết 46
- ?A�nh thật, ngược chiều với vật lớn hơn vật
F
?
F
?
f
d
?Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Tiết 46
C3)
2) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
- ?A�nh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
F
?
f
d
F
?
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f
Tiết 46
? B?NG I
Cùng chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Lớn hơn
Lớn hơn
Nhỏ hơn
Nhỏ hơn
Thật
Thật
Thật
Ảo
2) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
I. Đặt điểm ảnh của một vật tạo bỡi TKHT
Tiết 46
?Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S/ là ảnh của S
CHÚ Ý:
?Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính
?Vật vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
1/Dựng ảnh của 1 điểm sáng tạo bởi thấu kính hội tụ
?
?
F
F/
S
?
?
S/
C4)
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
Tiết 46
a) Trường hợp 1: d > f ,vật nằm ngoài khoảng tiêu cự (d = OA , f = OF )
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Khi d = 36cm > f = 12cm? ảnh A/B/ là ảnh thật, ngược chiều, ảnh nhỏ hơn vật .
Nhận xét tính chất ảnh, độ lớn và chiều so với vật AB?
? Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
C5 )
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH :
2/Dựng ảnh của vật sáng AB
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
a) Trường hợp 1: d > f ,vật nằm ngoài khoảng tiêu cự (d = OA , f = OF )
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
? Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
C5 )
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH :
2/Dựng ảnh của vật sáng AB
?Ảnh A/B/ là ảnh thật, ngược chiều, ảnh nhỏ hơn vật.
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
b) Trường hợp 2: d< f ( Vật đặt trong khoảng tiêu cự)
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Nhận xét tính chất ảnh, chiều, độ lớn, so với vật AB?
?Ảnh A/B/ là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật.
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH : 2/Dựng ảnh của vật sáng AB
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Gọi OA = d, OA/ = d/ ,OF = OF/ = f Dùng các tam giác đồng dạng AOB và A/OB/, IOF/ và B/A/F/. Ta chứng minh được công thức:
(1)
(2)
Từ (1) ?A/B/= AB.d//d
=1. 18/ 36= 0,5 cm
Từ (2) ?d/ = df / d-f
= 36.12/ 36-12 = 18cm
III. VẬN DỤNG: C6
a) Trường hợp 1: d > f (d = OA , f = OF )
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
I
Dùng các tam giác đồng dạng ta cũng chứng minh được các công thức:
(1)
(2)
Từ(2) ?d/= df / f - d
= 8.12/ 12- 8= 24cm
Từ (1) ?A/B/ =AB.d//d
= 1.24 / 8 = 3cm.
b) Trường hợp 2: d< f
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
C7)
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT.
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT.
Qua bài tập trên ta nhận xét tính chất ảnh của TKHT:
?A�nh thật luôn ngược chiều với vật.
?A�nh ảo luôn cùng chiều với vật và lớn hơn vật
III. VẬN DỤNG:
?Theo dõi minh hoạ cách dựng ảnh của điểm và vật trước thấu kính hội tụ qua các trang sau :
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 46
F
F`
A
A’
F
F`
A
A’
B
B’
Dựng ảnh của vật qua thấu kính hội tụ
Dựng ảnh của một điểm
Dựng ảnh của một Vật

F
F`
A
B
A’
B’

F
F`
A
B
B’
A’

F
F`
A
B
CÂU 4
Ảnh ảo TKHT có
tính chất gì?
A) Cùng chiều,lớn hơn vật
B) Cùng chiều, nhỏ hơn vật
C) Ngược chiều,lớn hơn vật
D) Ngược chiều ,nhỏ hơn vật
CÂU 2
TKHT cho ảnh thât
nhỏ hơn vât khi:
A) d > f
B) 2 f < d
C) d < f
D) fCÂU 3

Khi nào thấu kính HT
cho ảnh ảo?
A) d > f
B) f< d <2 f
C) d < f
D) d > 2f
CÂU 1
Khi nào thấu kính HT
cho ảnh thật?
A) Vật nằm trong khoảng tiêu cự TK
B) Vật đặt vuông góc truc chính
C) Vật đặt rất gần thấu kính
D) Vật nằm ngoài khoảng tiêu cự TK
TRẮC NGHIỆM
? CÂU HỎI:
1) Khi nào TKHT cho ảnh thật, ảnh ảo?
2) Tính chất ảnh của thấu kính hội tụ?
? DẶN DÒ:
1- Đọc phần có thể em chưa biết
2- Làm bài tập sách bài tập bài 43.
3- Chứng minh các công thức (1) (2) về thấu kính hội tụ.
Các em hãy cố gắng học thật tốt
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
Hãy học lại cách yêu thương
(bằng những cử chỉ âu yếm).
Tình yêu là liều thuốc an thần tốt nhất.