Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

TRƯỜNG THCS THCS CHÁNH AN
VẬT LÍ LỚP 9
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ GIÁO!
CHÀO CÁC EM HỌC SINH!
Kiểm tra bài cũ
Hãy nêu cách nhận biết thấu kính hội tụ?
Từ điểm sáng S hãy nêu và vẽ đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
Trả lời:
F
F’
Đặt vấn đề
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Khi từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa, kích thước dòng chữ thay đổi như thế nào?
Hình 43.1
ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
* Mục đích: Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu
kính hội tụ.
* Dụng cụ:
+ Một thấu kính hội tụ có f = 12cm.
+ Một giá quang học.
+ Một màn hứng ảnh.
+ Một cây nến.
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
Bài 43
Hình 43.2


* Tiến hành thí nghiệm:
a/Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
+ Đặt vật ở rất xa thấu kính
+ Vật ở trong khoảng d>2f;
+ Vật ở trong khoảng fb/ Đặt vật ở trong khoảng tiêu cự (dĐiền các thông tin vào bảng 1
-Cả vật và màn đều được đặt vuông góc với trục
Chính của thấu kính hội tụ, thấu kính hội tụ có
tiêu cự 12cm
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
* Tiến hành thí nghiệm và ghi các nhận xét vào bảng 1.
* Kết quả thí nghiệm:
ảnh thật
ngược chiều
nhỏ
d’ = f
ảnh thật
ngược chiều
nhỏ
ảnh thật
ngược chiều
lớn
ảnh ảo
cùng chiều
lớn
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
b.Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
*Đối với thấu kính hội tụ:
-Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt ở rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo , lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
* Kết luận:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
b.Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
* Kết luận:
*Đối với thấu kính hội tụ:
-Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt ở rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo , lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
II. Cách dựng ảnh:
C4:Dựng ảnh S/ của điểm sáng S như hình 43.3
* S’ là ảnh của S qua thấu kính hội tụ.
* Cách dựng:
+ Vẽ 2 trong 3 tia tới đặc biệt
Dựng 2 tia ló tương ứng.
Giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
b.Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
2.Kết luận:
S’
Bài 43
1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
II. Cách dựng ảnh:
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
* Đặc điểm ảnh:
+ Ảnh thật
+ Ngược chiều
+ Nhỏ hơn vật
* Đặc điểm ảnh:
+ Ảnh ảo
+ Cùng chiều
+ Lớn hơn vật
A’
B’
A’
B’
O
O
F/
F
Bài 43
Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của một điểm sáng (ngoài trục chính d > f)
Dựng ảnh của một vật sáng AB + A  trục chính
+ AB  trục chính
+ Vẽ 2 tia tới đặc biệt
dựng 2 tia ló tương ứng
giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng.
+ Dựng ảnh của điểm B.
+ Từ B’ dựng B’A’  trục chính
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
Kết luận:
III. Vận dụng:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
III. Vận dụng
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
b.Đặt vật trong khoang tiêu cự:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S
2.Kết luận: (SGK)
2. Dựng ảnh của một vật AB
Tóm tắt:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’= ? cm
A’O = d/ = ? cm
....
( OI = AB ,A/F/= OA/-OF/ )
Bài giải
Từ
OA’ = 18cm, A’B’ = h’ = 0,5cm
C6
Bài 43
I
t/g OAB đ/dạng
t/g OA/B/ nên:
t/g OIF/ đ/dạng
t/g A/B/F/ nên:
Tóm tắt:
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’= ? cm
A’O = d/ = ? cm
A’
B’
O
( OI = AB)
Từ
, A’B’ = h’ = 3cm
t/g OAB đ/dạng
t/g OA/B/ nên:
t/g OIF/ đ/dạng
t/g A/B/F/ nên:
I
Tóm tắt:
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’= ? cm
A’O = d/ = ? cm
A’
B’
O
( OI = AB)
Từ
, A’B’ = h’ = 3cm
t/g OAB đ/dạng
t/g OA/B/ nên:
t/g OIF/ đ/dạng
t/g A/B/F/ nên:
I
III. Vận dụng:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
III. Vận dụng:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
b.Đặt vật trong khoang tiêu cự:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S
2.Kết luận: (SGK)
2. Dựng ảnh của một vật AB
Tóm tắt:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’= ? cm
A’O = d/ = ? cm
( OI = AB)
Bài giải
Từ
A’O = d/= 18cm, A’B’ = h’ = 0,5cm
C6
Bài 43
I/
t/g OAB đ/dạng
t/g OA/B/ nên:
t/g OIF/ đ/dạng
t/g A/B/F/ nên:
F
F/
O
A
B
A/
B/
III. Vận dụng:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
III. Vận dụng:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
b.Đặt vật trong khoang tiêu cự:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S
2.Kết luận: (SGK)
2. Dựng ảnh của một vật AB
C7
Bài 43
_Khi dịch chuyển thấu kính ra xa trang giấy , thấy ảnh của dòng chữ cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong khoảng tiêu cự.
_ Khi tới 1 vị trí nào đó , ta lại thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật .Đó là ảnh thật của dòng chữ, khi dòng chữ nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính.
Bài tập củng cố:
Nối nối các thành phần 1,2 với các ý a,b,c,d,e,f sau dây:
1.Khi đặt vật trong khoảng tiêu cự của TKHT cho :




2. Khi đặt vật ngoài khoảng tiêu cự của TKHT cho :



a.Ảnh thật

b.Ảnh ảo

c.Cùng chiều

d.Ngược chiều

e.Lớn hơn

f.Nhỏ hơn
Bài 43
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ












* Học thuộc phần ghi nhớ (SGK)
* Làm bài tập 42-43.4  42-43.6 (SBT)
* Bài tập thêm:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43












* Học thuộc phần ghi nhớ (SGK)
* Làm bài tập 42-43.4  42-43.6 (SBT)
* Bài tập thêm:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài học kết thúc.
Kính chào quí thầy cô giáo!
Chào các em học sinh!
Bài 43
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ