Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Tiết 46 - 47:
ẢNH CỦA MỘT VẬT
TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Chúc mừng năm mới!
Năm mới Quí tỵ đã đến; xin kính chúc các thầy cô giáo cùng gia đình đón xuân vui vẻ - an lành - hạnh phúc ; Có một năm dồi dào sức khỏe, gặt hái thật nhiều thành công!
Trả lời: Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
F
F’
KIỂM TRA BÀI CŨ
+ Nêu các cách nhận biết thấu kính hội tụ? Kể tên và biểu diễn trên hình vẽ đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TK hội tụ?
Ký hiệu
Tia qua quang tâm: Tia ló đi thẳng
3 tia đặc biệt:
Tia song song với tục chính: Tia ló qua tiêu điểm
Tia qua tiêu điểm:Tia ló song song vơi trục chính
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Khi từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa, kích thước dòng chữ thay đổi như thế nào?
Hình 43.1
ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
Dụng cụ:
+ Một thấu kính hội tụ có f = 12cm.
+ Một giá quang học.
+ Một màn hứng ảnh.
+ Một cây nến.
Hình 43.2
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập

Tiến hành thí nghiệm:
Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
+ Đặt vật ở rất xa thấu kính
+ Vật ở trong khoảng d > 2f;
+ Vật ở trong khoảng 2f > d > f
b. Đặt vật ở trong khoảng tiêu cự (d- Cả vật và màn đều được đặt vuông góc với trục chính
của thấu kính hội tụ, thấu kính hội tụ có tiêu cự 12cm
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
Tiến hành thí nghiệm và ghi kết quả vào bảng 1.
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
F
F
F
F
F
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
+ Đặt vật ở rất xa thấu kính
Vẽ hình vào vở ghi
Nhận xét về đặc điểm của ảnh?
- Ảnh hứng được trên mang chắn (ảnh thật); -- Ngược chiều với vật; - Nhỏ hơn vật.
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
+ Vật ở trong khoảng d > 2f;
Vẽ hình vào vở ghi
Nhận xét về đặc điểm của ảnh?
- Ảnh thật; - Ngược chiều với vật; - Nhỏ hơn vật.
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
+ Vật ở trong khoảng 2f > d > f
Vẽ hình vào vở ghi
Nhận xét về đặc điểm của ảnh?
- Ảnh thật; - Ngược chiều với vật; - Lớn hơn vật.
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự
+ Vật ở trong khoảng d < f
Vẽ hình vào vở ghi
Nhận xét về đặc điểm của ảnh?
- Ảnh ảo; - Cùng chiều với vật; - Lớn hơn vật.
Mắt ở đây nhìn thấy ảnh ảo qua thấu kính
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
Kết quả thí nghiệm:
ảnh thật
ngược chiều
nhỏ hơn
d’ = f
ảnh thật
ngược chiều
nhỏ hơn
ảnh thật
ngược chiều
lớn hơn
ảnh ảo
cùng chiều
lớn hơn
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
Kết luận:
Đối với thấu kính hội tụ:
- Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt ở rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
II. Cách dựng ảnh:
C4: Dựng ảnh S’ của điểm sáng S như hình 43.3
S’ là ảnh của S qua thấu kính hội tụ.
Cách dựng:
+ Vẽ 2 trong 3 tia tới đặc biệt
+ Dựng 2 tia ló tương ứng.
+ Giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng
S’
1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi TKHT:
* Đặc điểm ảnh:
+ Ảnh thật
+ Ngược chiều
+ Nhỏ hơn vật
* Đặc điểm ảnh:
+ Ảnh ảo
+ Cùng chiều
+ Lớn hơn vật
C5: Vật sáng AB đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 12cm.Điểm A nằm trên trục chính Dựng ảnh A’B’ của AB trong 2 trường hợp sau:
a) d = 36cm b) d = 8cm
A’
B’
A’
B’
O
O
F’
F
II. Cách dựng ảnh:
1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
III. Vận dụng:
Tóm tắt: AB = h = 1cm OA = d = 36cm OF=OF’= f = 12cm A’B’ = h’= ? cm A’O = d/ = ? cm
( OI = AB, A’F’= OA’ - OF’)
Bài giải
Từ
OA’ = 18cm, A’B’ = h’ = 0,5cm
C6
I
II. Cách dựng ảnh:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
đồng dạng
đồng dạng
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
Tóm tắt:
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
f = 12cm
A’B’ = h’= ? cm
A’O = d’ = ? cm
A’
B’
O
Từ (1) và (2) =>
, A’B’ = h’ = 3cm
I
III. Vận dụng:
II. Cách dựng ảnh:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
C6
đ.d
đ.d
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
III. Vận dụng:
II. Cách dựng ảnh:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Trả lời: Khi dịch chuyển thấu kính ra xa trang giấy , thấy ảnh của dòng chữ cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong khoảng tiêu cự.
Khi tới 1 vị trí nào đó, ta lại thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ, khi đó dòng chữ nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính.
C7:
T46-47: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ - Bài Tập
HDVN
Học thuộc phần ghi nhớ - SGK
Làm bài tập 42- 43.4  42- 43.6 - SBT)