Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Từ điểm sáng S hãy nêu và vẽ đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
Trả lời:
Từ S vẽ đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:
Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT:
* Tia tới quang tâm => Tia ló truyền thẳng
* Tia tới song song với trục chính => Tia ló qua tiêu điểm
* Tia tới qua tiêu điểm => Tia ló song song với trục chính
Kiểm tra bài cũ
Đặt vấn đề
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Khi từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa, kích thước dòng chữ thay đổi như thế nào? Vì sao vậy?
I. đặC ĐIểM CủA ảNH CủA MộT VậT TạO BởI THấU KíNH HộI Tụ:
1. ThÝ nghiÖm:
* Mục đích: Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
Bài 43: ảNH CủA MộT VậT TạO BởI
THấU KíNH HộI Tụ:
I. đặC ĐIểM CủA ảNH CủA MộT VậT TạO BởI THấU KíNH HộI Tụ:
1. Thí nghiệm:
* Tiến hành thí nghiệm:
Bài 43: ảNH CủA MộT VậT TạO BởI
THấU KíNH HộI Tụ:
Vật ở xa thấu kính
f
f
2f
f
f
2f
f
f
2f
f
f
2f
d > 2f
f < d < 2f
d < f
C1. Đặt ngọn nến ở xa thấu kính và màn ở sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính cho đến khi xuất hiện ảnh rõ nét của ngọn nến ở trên màn, đó là ảnh thật. ảnh thật cùng chiều hay ngược chiều so với vật? Lớn hơn hay nhỏ hơn vật? Nếu không hứng được ảnh trên màn thì quan sát ảnh qua thấu kính và nhận xét ảnh ảo cùng chiều hay ngược chiều so với vật? Lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
Gọi khoảng cách từ vật đến TK là d, từ ảnh đến TK là d`, chiều cao vật là h, cao ảnh là h`
Thật Ngược chiều Nhỏ hơn
Thật Ngược chiều Nhỏ hơn
Thật Ngược chiều Lớn hơn
ảo Cùng chiều Lớn hơn
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm song song với trục chính của thấu kính.
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính.
?nh
Vật
A
B
F’
B’
O
A’
Thông tin:
I. đặC ĐIểM CủA ảNH CủA MộT VậT TạO BởI THấU KíNH HộI Tụ:
II. Cách dựng ảnh
S l� điểm sáng đặt trước TK hội tụ. Chùm sáng từ S phát ra, sau khi khúc xạ qua TK, cho chùm tia ló hội tụ tại S` là ảnh của S.
1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
Bài 43: ảNH CủA MộT VậT TạO BởI
THấU KíNH HộI Tụ:
I. đặC ĐIểM CủA ảNH CủA MộT VậT TạO BởI THấU KíNH HộI Tụ:
II. Cách dựng ảnh
1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
C4. Hãy dựng ảnh S` của điểm sáng S hình bên.
Bài 43: ảNH CủA MộT VậT TạO BởI
THấU KíNH HộI Tụ:
I. đặC ĐIểM CủA ảNH CủA MộT VậT TạO BởI THấU KíNH HộI Tụ:
II. Cách dựng ảnh
1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
2. Dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ:
Bài 43: ảNH CủA MộT VậT TạO BởI
THấU KíNH HộI Tụ:
II. Cách dựng ảnh
B
A`
O
F`
F
C5. Hãy dựng ảnh A`B` của vật sáng AB vuông góc với trục chính.
A
B`
Trường hợp 1:
Vật đặt ngoài
khoảng tiêu cự (d>f)
Trường hợp 2:
Vật đặt trong
khoảng tiêu cự (dB
A`
O
F`
F
A
B`
Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ ,
A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB.( ¶nh thËt: NÐt liÒn, ¶nh ¶o : NÐt ®øt)
ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật
ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
Qua bài học hôm nay em cần ghi nhớ điều gì?
* Đối với thấu kính hội tụ
a. Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:

b. Vật đặt trong khoảng tiêu cự:

* Cách dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu kính hội tụ (A  trục chính, AB  trục chính)
Dựng ảnh B’ của B.
Từ B’ dựng A’B’  với trục chính.
Ghi nhớ
B
A`
O
F`
F
A
B`
O
I
Mà OI = AB (3)
Thay A’O = 18cm vµo (1)
=> A’B’ = h’ = 0,5cm
C6.1
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
A’O= ? cm
Ta có:
Vận dụng
I
B
A`
O
F`
F
A
B`
C6.2
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
Gợi ý
Vận dụng
Có thể em chưa biết:
Dặt mắt hứng chùm tia ló sẽ quan sát được ảnh cuả một vật tạo bởi thấu kính
Nếu ảnh ngược chiều với vật thỡ đó là ảnh thật, ảnh cùng chiều với vật thỡ đó là ảnh ảo.
C7. Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài?
Từ từ dịch chuyển thấu kính héi tô ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi TKHT khi dòng chữ nằm trong tiêu cự của thấu kính.
Tới một vị trí nào đó ta lại nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT, khi dòng chữ ngoài khoảng tiêu cự của TK, và ảnh thật đó nằm ở trước mắt.
Bài tập trắc nghiệm
Ghép mỗi phần 1,2 ,3... Với một phần a, b, c... để được câu đúng
Đáp án: 1 - c ; 2 - a; 3 - d ; 4 - e; 5 - b ;
Hướng dẫn về nhà:
Đọc phần:
"Có thể em chưa biết"
2. Học và làm bài tập: 43.1 đến 43.4 SBT (trang 42)
3. Tìm hiểu về thấu kính phân kì.