Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
BÀI GIẢNG VẬT LÍ LỚP 9
2. Nêu đường truyền của ba tia sáng đặc biệt?
Kiểm tra bài cũ
1. Nêu cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
- TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
- Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Bài 43 Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
F
F
F
F
F
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm
Ảnh thật ngược chiều với vật.
C1.
C2.
C3.
Ảnh vẫn thu được trên màn đó là ảnh thật, ngược chiều với vật.
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Ảnh không hứng được trên màn. Đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló, ta thấy ảnh cùng chiều, lớn hơn vật. Đó là ảnh ảo.
F
2f
F’
d
Trường hợp 1: Vật ở rất xa thấu kính
Trường hợp 2: d > 2f
Trường hợp 3: f < d < 2f
F
F’
8
8
Trường hợp 4: d < f
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm
2. Ghi các nhận xét ở trên vào bảng 1
Kết quả
Lần TN
Ảnh thật
Ảnh thật
Ảnh thật
Ảnh ảo
Ngược chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Cùng chiều
Nhỏ hơn vật
Nhỏ hơn vật
Lớn hơn vật
Lớn hơn vật
?M?t di?m s�ng S n?m tr�n tr?c chính c?a th?u kính h?i t?, ? r?t xa th?u kính cho ?nh n?m t?i ti�u di?m c?a th?u kính h?i t?
?V?t vuơng gĩc v?i tr?c chính cho ?nh cung vuơng gĩc v?i tr?c chính
CHÚ Ý
II. Cách dựng ảnh
?
?
F
F/
S
?
?
S/
Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến thấu kính. Giao điểm của 2 tia ló là ảnh S’ của S
C4)
1. Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
O
Dựng ảnh của điểm sáng S nằm ngoài trục chính có d > f
* S’ là ảnh của S qua thấu kính hội tụ.
* Cách dựng:
+ Vẽ 2 tia tới đặc biệt
Dựng 2 tia ló tương ứng.
Giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng
S’
2. D?ng ?nh c?a m?t v?t s�ng AB t?o b?i th?u kính h?i t?
?
C5 )
TH1: Ảnh A’B’ là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật

Trường hợp 1: f = OF = OF’ = 12cm, d = OA = 36cm
Dựng ảnh B’ của B rồi hạ vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ ta được ảnh A’B’ của vật AB

B/
O
F
F/
A
B
A/
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Trường hợp 2: d = OA = 8cm , f = OF=12cm ( Vật đặt trong khoảng tiêu cự của thấu kính hội tụ)
TH2: Ảnh A’B’ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật

CÁCH DỰNG
Đặc điểm ảnh:
Ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật
Đặc điểm ảnh:
Ảnh ảo, cùng chiều, lớn hơn vật.
A’
B’
A’
B’
- Dựng ảnh B’của B
- Nối B’ vuông góc và cắt trục chính tại A’; A’B’ là ảnh của AB.
III. Vận dụng
C6: Trường hợp 1: f = OF = OF’ = 12cm ,d = OA = 36cm, h = AB = 1cm. Tính OA và A’B’
Đồng dạng
Đồng dạng
*
*
Tiết 48 Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
Câu 1: Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính hội tụ thì ảnh của vật có đặc điểm gì ?
Trả lời: Ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
Câu 2: Đặt vật trong khoảng tiêu cự của thấu kính hội tụ thì ảnh của vật có đặc điểm gì ?
Trả lời: Ảnh ảo, cùng chiều với vật, lớn hơn vật.
Câu 3: Để quan sát ảnh ảo qua thấu kính hội tụ ta phải đặt mắt như thế nào ?
Trả lời: Đặt mắt ở chùm tia ló.
Ghi nhớ
Đối với thấu kính hội tụ:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
Muốn dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu kính (AB vuông góc với trục chính của thấu, A nằm trên
Trục chính), chỉ cần dựng ảnh B’ của B bằng cách vẽ đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt, sau đó từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A’ của A
Hướng dẫn về nhà
3. Học bài và làm bài tập SBT
2. Đọc “có thể em chưa biết”
4. Nghiên cứu trước Bài 44: Thấu kính phân kỳ
1. Tính chiều cao của ảnh và khoảng cách từ ảnh đến thấu kính trong trường hợp thứ 2 câu C6 và trả lời câu C7