Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
BÀI GIẢNG VẬT LÍ LỚP 9
Câu 1: Nêu cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
Câu 2: Chùm tia tới song song với thấu kính hội tụ có đặc điểm gì?
Câu 3: Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ có đặc điểm gì?
KIỂM TRA BÀI CŨ:
TRẢ LỜI:
Câu 1: Thấu kính hội tụ thường dùng có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
Câu 2: Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.
Câu 3: Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.
ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Bài 43
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
F

F

f
f
o
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật ở rất xa thấu kính:
- Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
 Ảnh thật ngược chiều với vật, nằm tại tiêu điểm thấu kính
F

F

f
f
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật cách thấu kính một khoảng d > 2f:
 Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
d > 2f
F

F

0
f
f
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
- Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng f < d < 2f
 Ảnh thật, ngược chiều với vật, lớn hơn vật
F

F

f
f
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
- Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng d < f:
 Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
F

f
d
F

Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
Nhận xét:
Vật ở rất xa TK
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
d > 2f
Ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
f < d < 2f
Ảnh thật
Ngược chiều
d < f
Ảnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
Nhỏ hơn vật
?M?t di?m s�ng S n?m tr�n tr?c chính c?a th?u kính h?i t?, ? r?t xa th?u kính cho ?nh n?m t?i ti�u di?m c?a th?u kính h?i t?
?V?t vuơng gĩc v?i tr?c chính cho ?nh cung vuơng gĩc v?i tr?c chính
CHÚ Ý
SƠ ĐỒ HỆ THỐNG:
Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Đặt vật ngoài khoảng
tiêu cự (d > f)
Đặt vật trong khoảng
tiêu cự (d < f)
Vật ở rất
xa thấu kính
d > 2f
d < 2f
ảnh nhỏ hơn vật có vị trí d’ = f
ảnh nhỏ hơn vật
ảnh to hơn vật
Ảnh thật ngược chiều so với vật
* Ảnh ảo
* Cùng chiều
* Lớn hơn vật
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
 Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S/ là ảnh của S
II. Cách dựng ảnh:
S’
S’
I
I
K
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
 Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
II. Cách dựng ảnh:
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ:
a. Trường hợp 1: Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự (d > f)
A
B
B/
A/
 Ảnh A /B/ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
b. Trường hợp 2: Vật đặt trong khoảng tiêu cự (d < f)
A
B
B’
A’
Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của một điểm sáng (ngoài trục chính d > f)
Dựng ảnh của một vật sáng AB
+ A  trục chính
+ AB  trục chính
+ Vẽ 2 tia tới đặc biệt
dựng 2 tia ló tương ứng
giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng.
+ Dựng ảnh của điểm B.
+ Từ B’ dựng B’A’  trục chính
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
C6.
Mà OI = AB
(1)
A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
Mà OI = AB
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
C6.
Bài 43: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
C7. Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài?
- Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
- Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
1
2
3
4
TRẮC NGHIỆM
DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ của bài
- Làm các bài tập 42-43.1 đến 42-43.4 SBT trang 50; 51
- Nghiên cứu trước bài “ thấu kính phân kỳ”
- Lưu ý: xem thấu kính phân kỳ khác thấu kính hộu tụ ở những điểm nào