Bài 42. Thấu kính hội tụ

Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Tiết 46: Thấu kính hội tụ



Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.


Bố trí thí nghiệm
như hình 42.2 - SGK.
Thấu kính
Nguồn sáng
1
2
3
C1
Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính
có đặc điểm gì mà người ta gọi là
thấu kính hội tụ?

Trả lời C1:
Chùm tia khúc xạ khi đi ra khỏi thấu kính là chùm
tia hội tụ tại một điểm.
Lưu ý: Tia đi tới thấu kính goi là tia tới.
Tia khúc xạ ra khởi thấu kính được goi là tia ló.

C2
Chỉ ra tia tới và tia ló trong
thí nghiệm hình 42.2?

Trả lời:
Hình vẽ
Thấu kính
Nguồn sáng
Tia tới
Tia ló
Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa



C3
Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần
giữa của thấu kính hội tụ dùng trong TN?
Trả lời:
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
Kí hiệu thấu kính hội tụ
Hình vẽ tiết diện mặt cắt của TKHT
Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm,
tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính





C4
Quan sát thí nghiệm hình 42.2
Cho biết tia nào qua thấu kính thì truyền thẳng không bị đổi hướng?
Thấu kính
Nguồn sáng
1
2
3
C4
Vậy tia nào qua thấu kính thì truyền thẳng không bị đổi hướng?

Trả lời:
Tia sáng xuất phát từ nguồn sáng 2





Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm,
tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính: Là đường thẳng trùng với tia sáng đi tới vuông góc với
mặt TK cho tia ló truyền thẳng
2. Quang tâm





Lưu ý: Trục chính của TKHT đi qua một điểm
O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này
đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O
được gọi là quang tâm của TK.







O




Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm,
tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính: Là đường thẳng trùng với tia sáng đi tới vuông góc với
mặt TK cho tia ló truyền thẳng
2. Quang tâm
Trục chính đi qua một điểm mà tại điểm đó mọi
tia sáng qua TK đều truyền thẳng.(Điểm O)





C5
Quan sát TN hình dưới và cho biết điểm hội tụ F của chùm
tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia tới nào?

Trả lời:
Nằm trên đường thẳng của trục chính
Biểu hiện trên hình vẽ sau.

Thấu kính
Nguồn sáng
F
O
C6
Nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên của thấu kính thì
chùm tia ló có đặc điểm gì đặc biệt?
O
F
C6
Nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên của thấu kính thì
chùm tia ló có đặc biệt?

Trả lời:
Chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm F.
Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ
Cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính.
Điểm đó được gọi là tiêu điểm. Tiêu điểm nằm khác phía với
với chùm tia tới.
Mỗi thấu kính hội tụ có hai tiêu điểm F và F`, cách đều quang tâm.













Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm,
tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính: Là đường thẳng trùng với tia sáng đi tới vuông góc với
mặt TK cho tia ló truyền thẳng
2. Quang tâm
Trục chính đi qua một điểm mà tại điểm đó mọi
tia sáng qua TK đều truyền thẳng.(Điểm O)
3. Tiêu điểm
Là điểm hội tụ của chùm tia tới song song với trục chính
TKHT có hai tiêu điểm là F và F`.





Khoảng cách từ quang tâm đến
mỗi tiêu điểm OF=OF`=f
f: Gọi là tiêu cự của TK.
Chú ý: Nếu cho tia tới đi qua
tiêu điểm của TK thì cho tia thấy
tia ló song song với trục chính.
F
O




Tiết 46: Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. Thí nghiệm.
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ.
Có phần rìa mỏng hơn phần giữa
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm,
tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính: Là đường thẳng trùng với tia sáng đi tới vuông góc với
mặt TK cho tia ló truyền thẳng
2. Quang tâm
Trục chính đi qua một điểm mà tại điểm đó mọi
tia sáng qua TK đều truyền thẳng.(Điểm O)
3. Tiêu điểm
Là điểm hội tụ của chùm tia tới song song với trục chính
TKHT có hai tiêu điểm là F và F`.
4. Tiêu cự
Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm.
Kí hiệu: f ( f = OF = OF` )





F
F`
O
S
S`


C8
Trả lời câu hỏi của bạn Kiên nêu ra ở mở bài?




* Thấu kính hội tụ thường có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
* Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ
cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.
* Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương của tia tới.
- Tia tới song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.

Bài tập trắc nghiệm:

Câu1: Đặc điểm nào sau đây là phù hợp với TKHT?
Có phần rìa mỏng hơn ở giữa.
B. Làm bằng chất trong suốt.
C. Có thể có một mặt phẳng còn mặt kia là mặt cầu lồi.
D. Cả 3 đặc điểm trên đều phù hợp.