Bài 42. Thấu kính hội tụ

PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO MANG THÍT
TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN CÁI NHUM
TRƯƠNG THẾ THANH
Kiểm tra kiến thức cũ
? Sự thay đổi góc khúc xạ theo góc tới như thế nào?
? Khi ánh sáng truyền từ môi trường không khí sang môi trường trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì góc tới và góc khúc xạ quan hệ như thế nào?
? Khi góc tới bằng 0o thì sao?
= Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng (giảm)
= Khi ánh sáng truyền từ môi trường không khí sang môi trường trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
= Khi góc tới bằng 0o thì góc khúc xạ bằng 0o, tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường
Nguồn sáng
Thấu kính
O
O
F
F`
O
F
F`
O
F
F`
O
F
F`
(1)
(2)
(3)
Tình huống
Kiên: Cậu dùng loại kính gì hứng ánh sáng mặt trời mà lại đốt cháy được miếng giấy trên sân như vậy?
Long: Anh tớ bảo đó là thấu kính hội tụ
Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ?
Bài mới
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
111. Vận dụng
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
1. Thí nghiệm
Bố trí thí nghiệm như hình, trong đó chiếu một chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với mặt một thấu kính hội tụ
C1. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta gọi nó là thấu kính hội tụ?
Trả lời C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ
Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới, Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló
C2. Hãy chỉ ra tia tới, tia ló ở thí nghiệm trong hình
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
1. Thí nghiệm
C3. Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ dùng trong thí nghiệm
Trả lời C3: Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa
Thấu kính được làm bằng vật liệu trong suốt (thường là thủy tinh hoặc nhựa)
Tiết diện của một số thấu kính hội tụ bị cắt theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu kính được mô tả trên hình
Ký hiệu thấu kính hội tụ được vẽ
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính
C4. Quan sát lại thí nghiệm và cho biết, trong ba tia sáng tới thấu kính, tia nào qua thấu kính truyền thẳng không bị đổi hướng? Tìm cách kiểm tra điều này.
Trả lời C4: Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng, không bị đổi hướng. Có thể dùng thước thẳng kiểm tra đường truyền của tia sáng đó
Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính hội tụ, có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục chính (?) của thấu kính
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính
2. Quang tâm
Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua một điểm O tron thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O gọi là quan tâm của thấu kính
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính
2. Quang tâm
3. Tiêu điểm
C5. Quan sát lại thí nghiệm và cho biết điểm hội tụ F của tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia tới nào? Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình
Trả lời C5: Điểm hội tụ F của chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính, nằm trên trục chính.
C6. Vận dụng thí nghiệm trên, nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì?
Trả lời C6: Khi đó chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm trên trục chính (điểm F`)
Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính. Điểm đó gọi là tiêu điểm của thấu kính và nằm khác phía với chùm tia tới
Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm F và F` nằm về hai phía của thấu kính, cách đều quang tâm
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
1. Trục chính
2. Quang tâm
3. Tiêu điểm
4. Tiêu cự
Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm OF = OF` = f gọi là tiêu cự của thấu kính
Nếu cho tia tới đi qua tiêu điểm của thấu kính thì thấy tia ló song song với trục chính
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
111. Vận dụng
C7. Trên hình có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính ?, hai tiêu điểm F va F`, các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này
C8. Trả lời câu hỏi bạn Kiên nêu ra ở mở bài
Trả lời C8: Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa. Nếu chiếu một chùm sáng tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chùm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính
1. Đặc điểm của thấu kính hội tụ
Bài 42: Thấu Kính Hội Tụ
11. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của thấu kính hội tụ
111. Vận dụng
Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:
Tia tới đến quang tâm thì tia ló như thế nào?
Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới
Tia tới song song với trục chính thì tia ló như thế nào?
Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló như thế nào?
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính
Củng cố
Dặn dò
+ Về học bài.
+ Xem trước bài: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
Chú ý đặc điểm ảnh như thế nào; Cách dựng ảnh ra sao.