Bài 42. Thấu kính hội tụ

VẬT LÝ 9 - TIẾT 46
Bài 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ
I, ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. THÍ NGHIỆM:



C1: Chùm tia khúc xạ có đặc điểm gì mà người ta gọi nó là thấu kính hội tụ?
Trả lời:
Do chùm tia khúc xạ khi đi qua thấu kính hội tụ tại một điểm nên ta gọi là thấu kính hội tụ.
C2: Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm trên?
TIA LÓ
TIA TƠÍ
Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới, tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló
2, Hình dạng của thấu kính hội tụ:
C3: Hãy tìm hiểu và so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ và được làm bằng vật liệu gì ?

Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa và được làm bằng vật liệu trong suốt ( thường là nhựa hoặc thuỷ tinh).
Hình dạng của thấu kính hội tụ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ:
1. Trục chính:
C4: Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và cho biết, trong ba tia
sáng tới thấu kính, tia nào qua thấu kính truyền thẳng không
bị đổi hướng?
1. Trục chính:
Quang tâm:
( quan sát thí nghiệm sau )
Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua một điểm O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O gọi là quang tâm của thấu kính.
3. Tiêu điểm:
C5: Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và cho biết điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia tới nào? Hãy biểu diễn chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình 42.4
Điểm hội tụ F nằm trên đường thẳng chứa tia tới trùng với trục chính.
C6: Vẫn thí nghiệm trên nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì?
Trả lời: Chùm tia ló cũng hội tụ tại một điểm ở phía bên kia của thấu kính.

Kết luận: Mỗi thấu kính có 2 tiêu điểm F và F’ nằm về hai phía của thấu kính và mọi tia sáng song song với trục chính đều đi qua tiêu điểm.
4. Tiêu cự:
Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm OF = OF’ = f gọi là tiêu cự của thấu kính.
III, VẬN DỤNG:
C7: Trên hình 42.6 có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính , hai tiêu điểm F và F’, các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này.
Hướng dẫn:
+ tia tới 1 // với trục chính thì tia ló phải đi qua điểm nào?
+ Tia tới 2 đi qua quang tâm O thì tia ló sẽ truyền theo đường nào?
+ Các tia 1, 2, 3 xuất phát từ một điểm thì cho tia ló cũng gặp nhau tại một điểm hoặc tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló // với trục chính.
Đáp án C7: Được biểu diễn như hình vẽ sau:
C8: Hãy trả lời câu hỏi bạn Kiên nêu ra ở đầu bài?
Trả lời:
+ Là loại thấu kính mà khi chiếu chùm sáng song song đi qua thì hội tụ tại một điểm.
+ Là loại thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
+ Học thuộc phần ghi nhớ.
+ Làm các bài tập trong sách bài tập.
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC
CHÚC THẦY CÔ MẠNH KHOẺ,
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT