Bài 42. Thấu kính hội tụ

Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng, vẽ hình minh họa ?
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng khi tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại bề mặt phân cách giữa hai môi trường.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy nêu các kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí vào nước và ngược lại?
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ không bằng góc tới và khi góc tới tăng ( giảm ) thì góc khúc xạ cũng tăng ( giảm )
+ Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới khi ánh sáng truyền từ không khí vào nước.
+ Góc khúc xạ lớn hơn góc tới khi ánh sáng truyền từ nước ra không khí.
Bạn Kiên : Cậu dùng loại kính gì hứng ánh sáng mặt trời mà đốt được tấm giấy tên sân vậy?
Bạn Long: Anh tớ bảo đó là hấu kính hội tụ .
Bạn Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ?
Quan sát thí nghiệm
C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta gọi là thấu kính hội tụ?
Chiếu một chùm tia sáng song song theo phương vuông góc tới bề mặt của một TKHT thì chùm tia ló hội tụ tại một điểm.
Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới.
Tia sáng khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló.
Các khái niệm:
C2: Chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm?
Hai mặt lồi
1 mặt phẳng, 1 mặt lồi
1 mặt lồi, 1 mặt lõm
C3: Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ?
- Thấu kính là một khối trong suốt ( thường làm bằng thủy tinh hoặc nhựa …) có hai mặt .
- Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
C3: Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ?
C4: Quan sát lại thí nghiệm và cho biết: trong 3 tia sáng tới thấu kính, tia nào qua thấu kính không bị đổi hướng?
∆
Chiếu một chùm sáng song song tới vuông góc với mặt thấu kính hội tụ, có một tia ló truyền thẳng không đổi hướng, đường thẳng trùng với tia này gọi là trục chính của thấu kính hội tụ.
∆
Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua một điểm trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm này là quang tâm (O) của thấu kính.
O
.
C5: Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia nào?
F’
C5: Biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló (H.42.4)
F’
C6: Vẫn thí nghiệm trên, nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì ?
- Chiếu một chùm sáng song song với trục chính tới thấu kính hội tụ, chùm tia ló hội tụ tại một điểm nằm trên trục chính, đó là tiêu điểm của thấu kính.
- Mỗi thấu kính hội tụ có hai tiêu điểm F và F’ nằm đối xứng với nhau qua quang tâm.
F’
F
Khoảng cách từ quang tâm đến tiêu điểm OF = OF’ = f là tiêu cự của TK
O
C7: Vẽ các tia ló của các tia (1 ) ; ( 2 ) và ( 3 ) trong hình 42.6?
* Các tia sáng đặc biệt
- Tia qua quang tâm O thì truyền thẳng
- Tia tới song song trục chính thì tia ló đi qua tiêu điểm của thấu kính.
-Tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính
∆
F’
F
O
Thấu kính hội tụ trong kỹ thuật, đời sống.
Thấu kính hội tụ được dùng làm vật kính của máy ảnh, kính hiển vi. kính thiên văn…
Bài tập 2: Trong hinh vẽ bên chỉ vẽ các tia tới và các tia ló ra khỏi thấu kính.Hãy vẽ thêm cho đầy đủ cả tia tới và tia ló
F
F`
O
HDVN
- Học thuộc ghi nhớ SGK - Tr 115.
- Làm các bài tập: 42- 43.1; 42-43.2; 42-43.3; 42-43.7; 42-43.8; 42-43.9; 42-43.10 - SBT.
- Đọc: “Có thể em chưa biết”.
Mai Đình Sáu