Bài 42. Thấu kính hội tụ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng?
Nhận xét mối quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ khi tia sáng truyền từ môi trường không khí sang nước và ngược lại?
Hãy chỉ ra tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ trong hình vẽ.
1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường.
2. Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước:
góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí:
góc khúc xạ lớn hơn góc tới
3. Trong hình vẽ: SI là tia tới, IK là tia khúc xạ.
Góc SIN là góc tới, góc KIN’ là góc khúc xạ.
Gợi ý trả lời:
THÍ NGHIỆM ĐỐT CHÁY GIẤY BẰNG CÁCH DÙNG THẤU KÍNH HỘI TỤ HỨNG CÁC TIA NẮNG MẶT TRỜI.
Tiết 45: THẤU KÍNH HỘI TỤ
Hình 42.2
Nguồn sáng
Màn hứng
Hình 42.2
Hình 42.2
Nguồn sáng
Màn hứng
Hình 42.2
Nguồn sáng
Thấu kính
Giá quang học
Màn hứng
Màn hứng
Nguồn sáng
Hộp khói
Thấu kính
Giá quang học
SI là tia tới
IK là tia ló
S
I
K
Mô tả kết quả thí nghiệm hình 42.2
Hình 42.3
- Tiết diện của một số thấu kính hội tụ bị cắt theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu kính hình 42.3 a, b, c.
- Kí hiệu thấu kính hội tụ hình 42.3 d.
Cách 1: Dựa vào chùm tia ló (là chùm hội tụ khi chiếu chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt thấu kính).
Cách 2: Dựa vào hình dạng của thấu kính (phần rìa mỏng hơn phần giữa).
Cách 3: Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách thấy chữ trên trang sách to hơn.
Có những cách nào để nhận biết một thấu kính hội tụ?
Hình 42.2
C4 Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng
không bị đổi hướng.
Tia ở giữa truyền thẳng và không bị đổi hướng.
Hình 42.2
Hình 42.2
F
Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên trục chính.
F
Hình 42.2
Hình 42.4
Hình ảnh biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló
trong thí nghiệm hình 42.4
Chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm trên trục chính.
Tiêu cự là khoảng cách OF = OF’ = f
Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ
- Tia tới đến quang tâm
- Tia tới song song với trục chính
Tia tới qua tiêu điểm
F

O
F’

O
F
F’
O
F
F’

thì tia ló qua tiêu điểm.
thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương của tia tới.
thì tia ló song song với trục chính.
III. Vận dụng.
C7 Trên hình 42.6 có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính , hai tiêu điểm F và F’ các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này.
Hình 42.6
Bạn Kiên: Cậu dùng loại kính gì hứng ánh sáng mặt trời mà lại đốt cháy được miếng giấy trên sân như vậy?
Bạn Long: Anh tớ bảo đó là thấu kính hội tụ.
Bạn Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ?
C8 Trả lời câu hỏi bạn Kiên nêu ra ở phần mở bài.
Hình 42.1
C8 Trả lời câu hỏi bạn Kiên nêu ra ở phần mở bài.
Hình 42.1
- Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
Nếu chiếu một chùm sáng tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chùm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.
1
Bài tập 1.
Cho một thấu kính hội tụ và hai tia ló như hình bên. Hãy dựng tia tới tương ứng với mỗi tia ló.
O
F
F’
O

2
Bài tập 2.
Cho hai tia ló của hai tia tới song song với trục chính như hình bên. Hãy xác định tiêu điểm F và F’, vẽ trục chính , quang tâm O và 2 tia tới của hai tia ló.
ỨNG DỤNG CỦA
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Trong kính thiên văn và kính hiển vi người ta lắp ghép nhiều thấu kính hội tụ tạo thành một hệ thấu kính để nhìn rõ những vật nhỏ hoặc những vật ở xa.
ỨNG DỤNG CỦA
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Thấu kính hội tụ được dùng làm vật kính của máy ảnh.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc nội dung ghi nhớ.
- Đọc mục có thể em chưa biết.
BTVN: 42.1 - 42.3
xem tiếp nội dung bài:
Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
+ Nhóm chuẩn bị nến .
+ Kẻ sẵn bảng 1 vào vở.