Bài 41. Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ

B�i gi?ng V?t L� 9
Ti?t 45 - B�i :
QUAN H? GI?A GĨC T?I
V� GĨC KH�C X?
Ngu?i th?c hi?n : Tr?n Th? Nhu?ng
Tru?ng THCS Hồ Son

Hoạt động 1:Ôn lại kiến thức cũ
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì ?
Nêu kết luận về sự khúc xạ ánh sáng khi truyền từ không khí sang nước và ngược lại ?
Là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí, góc khúc xạ lớn hơn góc tới
Chúng ta biết góc tới và góc khúc xạ không bằng nhau.
Vậy khi góc tới tăng hoặc giảm thì góc khúc xạ có thay đổi không?
Trình bày phương án TN để quan sát hiện tượng đó
Hoạt động 2 : Nhận biết sự thay đổi của góc khúc xạ theo góc tới
C1/ Chứng minh rằng đường nối các vị trí A, I, A’ là đường truyền của tia sáng từ đinh ghim A đến mắt ?
Gợi ý: Khi nào mắt ta nhìn thấy hình ảnh của đinh ghim A qua miếng thuỷ tinh ?
Đặt mắt ở phía cạnh cong của miếng thuỷ tinh, ta thấy chỉ có một vị trí quan sát được hình ảnh của đinh ghim A, điêù đó chứng tỏ ánh sáng từ A phát ra, truyền đến khe hở I vào miếng thuỷ tinh rồi đến mắt
Khi mắt ta chỉ nhìn thấy đinh ghim A’, chứng tỏ điều gì ?
Khi chỉ nhìn thấy đinh ghim A’, có nghĩa là A’ đã che khuất I và A, do đó ánh sáng từ A phát ra không đến được mắt. Vậy đường nối các vị trí A, I, A’ là đường truyền của tia sáng từ đinh ghim đến mắt
C2/ N�u nh?n x�t v? du?ng truy?n c?a tia s�ng t? khơng khí v�o thu? tinh. Ch? ra tia t?i, tia kh�c x?; Gĩc t?i, gĩc kh�c x? ?
Tia sáng đi từ không khí vào thuỷ tinh bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa không khí và thuỷ tinh.
AI là tia tới, IA’ là tia khúc xạ
Góc NIA là góc tới, góc N’IA’ là góc khúc xạ
T? k?t qu? thí nghi?m h�y n�u k?t lu?n v? s? truy?n �nh s�ng t? khơng khí sang thu? tinh ?
Khi ánh sáng truyền từ không khí sang thuỷ tinh thì :
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng (giảm)
Khi góc tới bằng 00 thì góc khúc xạ bằng 00, tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường
Khi ánh sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì góc khúc xạ quan hệ với góc tới như thế nào ?
Kết luận :
Khi ánh sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì :
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng (giảm)
Khi góc tới bằng 00 thì góc khúc xạ bằng 00, tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường

Hoạt động 3: Vận dụng
C3/ Gợi ý :
- Mắt nhìn thấy A hay B ?
Từ đó vẽ đường truyền của tia sáng trong không khí tới mắt


M
A
B
I
P
Q
- Xác định điểm tới và vẽ đường truyền của tia sáng từ A đến mặt phân cách
A
B
I

P
Q
M
C4/
- IG là tia khúc xạ của tia tới SI.
- Vì sao : IH, IE, IK không phải là
tia khúc xạ của tia tới SI ?
Với tia IH thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới
Tia IE không bị gãy khúc (góc tới khác 00)
Tia IK nằm cùng phía với tia tới đối với pháp tuyến