Bài 41. Nhiên liệu

KIỂM TRA BÀI CŨ
Khái niệm nào phát biểu đúng về sự cháy:
a. Sự cháy là sự oxi hóa có tỏa nhiệt.
b. Sự cháy là sự oxi hóa có tỏa nhiệt nhưng không phát sáng.
c. Sự cháy là sự oxi hóa có tỏa nhiệt và phát sáng.
d. Sự cháy là sự oxi hóa có phát sáng nhưng không tỏa nhiệt.
Tiết 51:
NHIÊN LIỆU
?Em hãy cho biết than củi, dầu hoả, khí gaz,… khi cháy có hiện tượng gì?
Than
Đèn dầu
Bình Gaz
Củi
Khi cháy đều tỏa nhiệt và phát sáng.
Thắp đèn dầu
Củi đang cháy
Gaz đang cháy
I) NHIÊN LIỆU LÀ GÌ?
Nhiên liệu
Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
Các nhiên liệu thông thường là các vật liệu có sẵn trong tự nhiên (than, củi, dầu mỏ…) hoặc điều chế từ các nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên (cồn đốt, khí than, khí lò cốc…).
Nhiên liệu đóng vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất.
có sẵn trong tự nhiên
điều chế từ các nguồn nguyên liệu có
sẵn trong tự nhiên
vật liệu
Mỏ dầu
? Điện với xăng, củi, gaz ( Nhiên liệu) giống và khác nhau ở điểm nào?
Tỏa nhiệt và phát sáng
Tỏa nhiệt và phát sáng
Không cháy được
cháy được
? Những chất có đủ những điều kiện nào được coi là nhiên liệu?
Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
II) NHIÊN LIỆU ĐƯỢC PHÂN LOẠI NHƯ THẾ NÀO?
1) Nhiên liệu rắn: Gồm than mỏ, gỗ,…
Than mỏ
Được tạo thành do thực vật bị vùi lấp dưới đất và phân hủy dần trong hàng triệu năm. Thời gian phân hủy càng dài, than càng già và hàm lượng cacbon trong than càng cao.
Dựa vào trạng thái, em hãy dự đoán nhiên liệu được chia làm mấy loại, là những loại nào?
Nhiên liệu được chia làm ba loại: Nhiên liệu rắn, nhiên liệu lỏng và nhiên liệu khí.
Đọc thông tin SGK tr. 130, em hãy nêu sự tạo thành cuả than mỏ cũng như đặc tính cuả loại than này?
Quan sát biểu đồ hình 4.21, em hãy nhận xét hàm lượng cacbon trong các loại than như thế nào?
Hình 4.21. Hàm lượng cacbon trong các loại than
Hình 4.22.Năng suất tỏa nhiệt của một số nhiên liệu thông thường.
Em có nhận xét gì về năng suất tỏa nhiệt của các loại than ?
II) NHIÊN LIỆU ĐƯỢC PHÂN LOẠI NHƯ THẾ NÀO?
1) Nhiên liệu rắn: Gồm than mỏ, gỗ,…
Than mỏ
Được tạo thành do thực vật bị vùi lấp dưới đất và phân hủy dần trong hàng triệu năm. Thời gian phân hủy càng dài, than càng già và hàm lượng cacbon càng cao.
Quan sát hình ảnh các mẫu than mỏ, đọc thông tin SGK tr. 130. Em hãy nêu đặc điểm và ứng dụng cuả từng loại than mỏ?
Chứa ít cacbon hơn than gầy . Than mỡ dùng để luyện than cốc
Là loại than già nhất, chứa trên 90% cacbon, khi cháy tỏa ra nhiều nhiệt, nên được dùng làm nhiên liệu trong nhiều ngành công nghiệp
Là loại than trẻ nhất, Được dùng làm chất đốt tại chỗ và dùng làm phân bón.
II) NHIÊN LIỆU ĐƯỢC PHÂN LOẠI NHƯ THẾ NÀO?
1) Nhiên liệu rắn: Gồm than mỏ, gỗ,…
Than mỏ
Gỗ
Là loại nhiên liệu được sử dụng từ thời cổ xưa.
Song việc sử dụng gỗ làm nhiên liệu gây lãng phí rất lớn nên ngày càng bị hạn chế.
Hiện nay, gỗ chủ yêú được sử dụng làm vật liệu trong xây dựng và làm nguyên liệu trong công nghiệp giấy.
Quan sát hình ảnh mẫu gỗ, đọc thông tin SGK tr. 130. Em hãy nêu những điều biết được về nhiên liệu gỗ?
Cửa
Lan can cầu thang
Hình 4.22.Năng suất tỏa nhiệt của một số nhiên liệu thông thường.
So sánh năng suất tỏa nhiệt của các loại nhiên liệu rắn?
2. Nhiên liệu lỏng .
3. Nhiên liệu khí:
Thảo luận:
Nhóm: 1+ 3 + 5:
- Hãy lấy một vài ví dụ về nhiên liệu lỏng?
- Nêu ứng dụng của các nhiên liệu lỏng này?
Nhóm: 2+ 4 + 6:
- Hãy lấy một vài ví dụ về nhiên liệu khí?
- Nêu ứng dụng của các nhiên liệu khí ?
Thời gian: 2 phút.
Đáp án:
Gồm các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ (xăng, dầu hoả,…) và rượu.
- Gồm các loại khí thiên nhiên, khí mỏ dầu, khí lò cốc, khí lò cao, khí than.
Dùng chủ yếu cho các động cơ đốt trong, để đun nấu và thắp sáng.
Được sử dụng trong đời sống và trong công nghiệp.
Quan sát biểu đồ hình 4.22, em thấy năng suất toả nhiệt của một số nhiên liệu thông thường như thế nào?
Hình 4.22.Năng suất tỏa nhiệt của một số nhiên liệu thông thường.
? Vậy nhiên liệu khí có gì nổi trội hơn?
- Nhiên liệu khí có năng suất tỏa nhiệt cao, dễ cháy hoàn toàn, vì vậy ít gây độc hại cho môi trường.
? Tại sao các chất khí dễ cháy hoàn toàn hơn các chất rắn và chất lỏng?
Vì các phân tử được hoà trộn với oxi ngay, khi đó diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí lớn hơn nhiều so với chất lỏng và chất rắn. (Trái lại các chất lỏng và rắn chỉ có lớp trên bề mặt tiếp xúc với oxi ).
Sử dụng hiệu quả nhiên liệu là phải làm thế nào để nhiên liệu cháy hoàn toàn, đồng thời tận dụng được nhiệt lượng do quá trình cháy tạo ra.
III) SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU NHƯ THẾ NÀO CHO HIỆU QUẢ?
Quan sát hình sau và cho biết trường hợp nào đèn sẽ cháy sáng hơn, ít muội than hơn?
Vì lượng không khí được hút vào nhiều hơn.
Quan sát các hình sau và giải thích các việc làm đó?
Than đập nhỏ
Tạo các hàng lỗ trong các viên than tổ ong.
Mâm chia lửa trong bếp ga
Chẻ nhỏ củi
Quan sát 2 hình dưới đây và cho biết trường hợp nào sử dụng gaz an toàn, hiệu quả và tiết kiệm hơn?
a)
b)
Than đập nhỏ
Tạo các hàng lỗ trong các viên than tổ ong.
Mâm chia lửa trong bếp ga
Che nhỏ củi
? Để Sử dụng nhiên liệu có hiệu quả cần đảm bảo các yêu cầu nào?
III. Sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả:
1.Cung cấp đủ không khí (oxi) cho quá trình cháy: như thổi không khí vào lò,xây ống khói cao để hút gió.
2. Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí hoặc oxi bằng cách: trộn đều nhiên liệu khí, lỏng với không khí, che nhỏ củi, đập nhỏ than.
3. Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết phù hợp với nhu cầu sử dụng nhằm tận dụng nhiệt lượng do sự cháy tạo ra.
Cần đảm bảo các yêu cầu sau:
Kiến thức ứng dụng
- Khi đun bếp củi hoặc than, nếu chất củi, than quá dầy, cửa bếp quá nhỏ, không khí không đủ, nhiên liệu không cháy hết. Nếu đặt bếp ngoài trời nơi lộng gió (thừa quá nhiều không khí) thì nhiệt độ bếp lửa không cao, rất tốn than, củi, nước lâu sôi.
- Khi đun bếp dầu, nếu vặn bấc quá cao, ngọn lửa không xanh, để lại nhiều muội ; bếp để nơi lộng gió đun cũng tốn dầu, nước lâu sôi.
- Nhiên liệu và không khí (hay oxi) phải được trộn đều vào nhau để có diện tích tiếp xúc giữa chúng lớn, làm cho sự cháy xảy ra nhanh và đều khắp.
- Nhiên liệu lỏng dễ sử dụng hơn nhiên liệu rắn, do dễ điều chỉnh nhiên liệu và không khí cho phù hợp. Nhiên liệu khí càng dễ sử dụng hơn vì dễ điều chỉnh các khí, diện tích tiếp xúc của các khí vô cùng lớn (tiếp xúc giữa các phân tử). Sự cháy của nhiên liệu lỏng nhất là nhiên liệu khí xảy ra hoàn toàn hơn nhiên liệu rắn (để lại C, CO rất ít) vì vậy nồi, xoong ít có muội than, ít độc.
- Khi đi xe máy, cần chú ý điều chỉnh lượng xăng sao cho phù hợp, để xăng cháy hoàn toàn, không gây khói đen, gây ô nhiễm môi trường.
Kiến thức ứng dụng
Ghi nhớ
Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
Nhiên liệu được chia làm 3 loại: rắn, lỏng và khí.
Cách sử dụng nhiên liệu có hiệu quả là: cung cấp đủ không khí (oxi) cho quá trình cháy, tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí hoặc oxi. Duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết phù hợp với nhu cầu sử dụng.
? Để sử dụng nhiên liệu có hiệu quả cần phải cung cấp không khí hoặc oxi:
a. Vừa đủ
b. Thiếu
c. Dư
Hãy chọn trường hợp đúng và giải thích.
a. Vừa đủ
Vì sự cháy sẽ xảy ra hoàn toàn và nhiệt lượng toả ra đạt lớn nhất.
Nếu thiếu oxi thì nhiên liệu không cháy hết, nếu thừa nhiều không khí thì lãng phí nhiệt, vì phải làm nóng lượng khí thừa này.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ