Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Chương III Quang học
Hiện tượng khúc xạ là gì ?
Thấu kính hội tụ là gì ?Các bộ phận chính của mắt là những gì ?
Tật cận thị là gì ? Khắc phục nó như thế nào ?
Kính lúp dùng để làm gì ?
Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào ? Trộn các ánh sáng màu vớinhau sẽ được gì ?
Tại sao các vật có màu sắc khác nhau ?
Ánh sáng có những tác dụng gì, có những ứng dụng gì ?

Bài 40
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
1. Quan sát
Nhận xét về đường truyền của tia sáng từ không khí vào nước:
2. Kết luận (SGK)
Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nước
Từ S đến I (trong không khí)
Từ I đến K ( trong nước)
3. Một vài khái niệm
P
S
I
Q
i
r
4. Thí nghiệm (Hình 40.2)
Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nước
C1
Pháp tuyến
Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới.
i
r
>
Từ S đến I (trong không khí)
Từ I đến K ( trong nước)
P
Q
i
r
C2
Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nước
Pháp tuyến
Tăng góc tới
Giảm góc tới
Ta luôn có : tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Từ S đến I (trong không khí)
Từ I đến K ( trong nước)
5. Kết luận (SGK)
C3
II. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí
1. Dự đoán
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
Nhận xét về đường truyền của tia sáng từ nước vào không khí:
Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nước
Pháp tuyến
r
i
>
C4
Từ S đến I (trong nước)
Từ I đến K ( trong không khí)
2. Thí nghiệm kiểm tra
(Hình 40.3)
Vị trí cắm hai đinh gim A và B trên phần miếng gỗ nhúng trong nước
Vị trí đặt mắt để thấy đinh gim B che khuất đinh gim A
Vị trí đinh gim C sao cho nó che khuất đồng thời cả A và B
Chứng minh : Đường nối các vị trí của ba đinh gim A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh gim A đến mắt
Pháp tuyến
C5
Mắt chỉ nhìn thấy A khi có ánh sáng từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã bị B che khuất, không đến được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C mà không nhìn thấy A, B có nghĩa là ánh sáng từ A, B phát ra đã bị C che khuất không đến được mắt. Khi bỏ B, C đi thì ta lại nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt. Vậy đường nối các vị trí của ba đinh gim A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh gim A đến mắt.
Pháp tuyến
C6
Đường truyền của tia sáng
Bị gãy khúc tại B
Điểm tới :
B
Tia tới :
AB
Tia khúc xạ :
BC
r
i
>
3. Kết luận (SGK)
III. Vận dụng
C7
C8
3. Vị trí thật sự của phần thước ngập trong nước
2. Đổ nước vào chậu
1. Ánh sáng phát ra từ đầu dưới của đũa không truyền đến được mắt
4. Đường truyền của ánh sáng từ đầu dưới của đũa đến mắt
5. Mắt nhìn thấy ảnh đầu dưới của đũa tại S’
S