Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Nhiệt liệt chào mừng các Thầy, Cô giáo đến dự giờ
Chúc các em có giờ học tốt
TRƯỜNG :THCS –ĐOÀN THỊ ĐIỂM-CƯ MNGAR
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ MÔN VẬT LÍ LỚP 9
XIN KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ /
VÀ CÁC EM HS THÂN ÁI /
GV –ĐÀO VĂN TIẾN
Ở lớp 7 các em đã học về một số hiện tượng truyền Ánh sáng
Hãy nêu Định luật truyền thẳng của Ánh sáng ?
- Có thể nhận biết được đường truyền tia sáng bằng những cách nào ?
Định luật truyền thẳng của Ánh sáng :
-Trong một môi trường đồng tính và trong suốt, Ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
Đặt mắt sao cho nhìn thấy nguồn sáng
Chiếu tia sáng trong buồng tối trong mờ
- Tìm vị trí ghim đinh để tia sáng truyền qua nó
Trong chương 3 chúng ta sẽ nghiên cứu hiện tượng truyền Ánh sáng qua một số môi trường trong suốt đặc biệt
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
Quan sát hình (40.2) và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng
S
K
I
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
Hãy nêu kết luận hiện tượng xảy ra khi ánh sáng truyền từ không khí vào nước
S
K
I
2 - Kết luận :
Hiện tượng Tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng Khúc xạ Ánh sáng
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
Tìm hiểu quy ước một số khái niệm trong hiện tượng Khúc xạ Ánh sáng
2 - Kết luận :
Hiện tượng Tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng Khúc xạ Ánh sáng
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
Hiện tượng khúc xạ Ánh sáng
- Tia tới : SI
- Tia Khúc xạ : IK
- Điểm tới : I
Pháp tuyến : NN`
Góc tới : SIN
Góc khúc xạ : KIN`
- Mặt phẳng tới : (P)
P
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
Tia tới : SI - Điểm tới : I - Tia Khúc xạ : IK - Pháp tuyến : NN` - Góc tới SIN - Góc Khúc xạ : KIN` - Mặt phẳng tới chứa tia tới SI và pháp tuyến NN`
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
?
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
Tia tới : SI - Điểm tới : I - Tia Khúc xạ : IK - Pháp tuyến : NN` - Góc tới i= SIN ,Góc Khúc xạ i`= KIN` - Mặt phẳng tới chứa tia tới SI và pháp tuyến NN`
4 – Thí nghiệm
Hãy bố trí thí nghiệm như hình 40.2 SGK
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì :
Qua thí nghiệm . Hãy kết luận - Vị trí của tia Khúc xạ - So sánh góc khúc xạ và góc tới
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
?
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
?
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
Hãy dự đoán, khi tia sáng truyền từ nước ra không khí thì hiện tượng xảy ra thế nào ?
1 - Thí nghiệm
Thực hiện thí nghiệm như hình 40.3 SGK
Thí nghiệm kiểm tra
Đổ nước vào bình
Ghim đinh vào tấm gỗ tại điểm A ngang với đáy bình , tại điểm B ngang mặt nước
-Đặt tấm gỗ trong nước
Ghim đinh C ở vị trí tấm gỗ trên không khí sao cho khi đặt mắt nhìn thấy đinh C che khuất cả hai đinh A và B
- Lấy tấm gỗ lên kiểm tra xem 3 đinh có thẳng hàng không ? Hãy giải thích hiện tượng đó
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
?
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
S
K
I
N
N`
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ không khí sang thì nước :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
1 - Thí nghiệm
Từ kết quả thí nghiệm hãy kết luận - Vị trí tia khúc xạ ? - So sánh góc tới và góc khúc xạ ?
2 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì : - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới - Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Qua nội dung bài học hãy cho biết
-Hiện tượng Khúc xạ Ánh sáng là gì ?
- Kết luận về sự khúc xạ khi ánh sang truyền từ không khí vào nước và ngược lại ?
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước , góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
* Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí , góc khúc xạ lớn hơn góc tới
CHƯƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
?
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
1 - Thí nghiệm
C 7 : Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ Ánh sáng ?
2 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì : - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới - Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
III - VẬN DỤNG
III. Vận dụng
C7: Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.
Phản xạ:
Tia phản xạ bị hắt trở lại.
Góc tới bằng góc phản xạ
Khúc xạ:
Tia khúc xạ gãy khúc và vào môi trường thứ 2.
Góc khúc xạ không bằng góc tới.
C8: Giải thích hiện tượng nêu ở đầu bài
Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (hình 40.a), ta không nhìn thấy đầu dưới chiếc đũa. Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát (hình 40.a), ta có nhìn thấy đầu dưới của đũa vì có hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Giải thích C8
A
Khi chưa đổ nước vào bát ta không nhìn thấy đầu dưới (điểm A) của chiếc đũa
Trong không khí, ánh sáng chỉ có thể truyền theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đũa thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến mắt.
Gĩư nguyên vị trí đặt mắt và đũa. Đổ nước vào bát tới vị trí nào đó, ta lại nhìn thấy điểm A
Thực tế ta nhìn thấy như sau
A’
Chiếc đũa thẳng lúc này thấy gẫy khúc, đường truyền tia sáng gẫy khúc thì như thẳng, và điểm A’ gọi là ảnh ảo
Sau đây là minh hoạ cho dễ nhận ra hơn
A
A’
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí, góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
GHI NHỚ
Tia nµo sau ®©y lµ tia khóc x¹? V× sao?
P
Q
Mặt phân cách
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
 Tia khóc x¹ lµ tia IB v× ®©y lµ tia sâng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc gêc khóc x¹ nhâ h¬n gêc tíi.
Nước
Không khí
Tia nµo sau ®©y lµ tia khóc x¹? V× sao?
P
Q
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
 Tia khóc x¹ lµ tia IC v× ®©y lµ tia sang truyÒn tõ n­íc sang kh«ng khÝ goc khóc x¹ lín h¬n gêc tíi.
Nước
Không khí
Mặt phân cách