Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

1
Thầy và trò Trường THCS Yên Biên
Kính chào quý thầy cô !
2
Chương III n�y cú nh?ng n?i dung n�o c?n nghiờn c?u?
3
Hình.40.1
b)
M
M
4
Thấu kính phân kì là gì ?
5
Các bộ phận chính của mắt là gì ?
Tật cận thị là gì? Khắc phục nó như thế nào?
6
Kính lúp là gì?
Hiện tượng khúc xạ án h sáng
ng khúc xạ á
7
Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào?
Trộn các ánh sáng màu với nhau sẽ được ánh sáng màu gì?
8
-Tại sao các vật có màu sắc khác nhau?
-ánh sáng có những tác dụng gì? Có những ứng dụng gì?
9
Chương III
Tiết 45 - Bài 40:
Hiện tượng
khúc xạ ánh sáng.
QUANG HO�C
10
b)
M
M
11
Quan sát hình và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng:
a) Tia sáng đi từ S đến I :
b) Tia sáng đi từ I đến K :
c) Tia sáng đi từ S đến mặt phân cách PQ rồi đến K
1.Quan s�t
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
12
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG:
1. Quan sát:
2. Kết luận:
 Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
13
Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không?
C1
Góc khúc xạ và góc tới góc nào nhỏ hơn?
Có
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
C2
Hãy đề xuất phương án TN để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không.
Phương án TN: Thay đổi phương của tia tới, quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc tới, góc khúc xạ.
4. Thí nghiệm
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
14
5.Kết luận
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
C3
Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ
15
.
A
B
.
C
Mắt: +Nhìn thấy A khi A sáng
+Nhìn thấy B không nhìn thấy A
+ Nhìn thấy C không nhìn thấy B và A
+ Bâ C v� B nh�n thÍy A
+ Điều đó chứng tỏ A, B, C là đường truyền của tia sáng
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II- Sù KHóC XẠ cñA TIA SÁNG KHI truyÒn tõ n­íc sang kh«ng khÝ.
2. Thí nghiệm kiểm tra
1.D� �o�n: C4
16
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II- Sù KHóC XẠ cñA TIA SÁNG KHI truyÒn tõ n­íc sang kh«ng khÝ.
C6:+ Nh?n xĩt du?ng truy?n c?a tia sâng

+ ch? ra: di?m t?i, tia t?i,tia kh�c x?, phâp tuy?n.
+ So sânh d? l?n g�c kh�c x? vă g�c t?i.
Tia tới
Tia khúc xạ
Điểm tới
Pháp tuyến
Tia sâng b? gêy kh�c t?i m?t phđn câch.
G�c kh�c x? l?n hon g�c t?i.
C5: Ch?ng minh r?ng du?ng n?i câc v? tr� c?a 3 dinh ghim ABC lă du?ng truy?n c?a tia sâng t? dinh ghim A t?i m�t.
B che khu?t A ch?ng t? AB lă du?ng truy?n c?a tia sâng d?n m?t
- C l?i che khu?t B ch?ng t? CB lă du?ng truy?n c?a tia sâng d?n m?t
- V?y ABC lă du?ng truy?n c?a tia sâng t?i m?t.
2. Thí nghiệm kiểm tra
1.D� �o�n: C4
17
3. K?t ku?n:
? Khi tia sâng truy?n du?c t? nu?c sang kh�ng kh� th�:
Tia kh�c x? n?m trong m?t ph?ng t?i.
G�c kh�c x? l?n hon g�c t?i.
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I- HI?N TU?NG KH�C X? ÂNH SÂNG
II- S? KH�C X? C?A TIA SÂNG KHI TRUY?N
T? NU?C SANG KH�NG KH�.
18
Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền được từ nước sang không khí thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
19
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG:
II- SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ.
III- VẬN DỤNG:
C7 .Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.
20
C8 Khi chưa đổ nước vào bát, ta không nhìn thấy đầu dưới(A) của chiếc đũa.
- Trong không khí, ánh sáng chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đũa thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến được mắt.
- Giữ nguyên vị trí ®Æt mắt và đũa. Đổ nước vào bát tới một vị trí nào đó, ta lại thấy điểm A.
- Trên hình vẽ ta thấy: tia s¸ng bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch. §ã lµ do hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng.
b)
M
M
A
A
21
Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
Mặt phân cách
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
Tia chọn là tia IC vì khi ánh sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới
Nước
Không khí
22
Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
Tia chọn là tia IB vì khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Nước
Không khí
23
Học thuộc phần ghi nhớ.
Xem lại các câu hỏi vận dụng đã làm trên lớp.
Làm bài tập: 40-41.1 SBT.
Đọc trước bài 41 “ QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ”
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Hướng dẫn về nhà:
24
Trường THCS Yên Biên
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH
Giáo viên thực hiện
TrÇn ThÞ H­¬ng
Phòng GD & ĐT TX Hà Giang
Hà Giang, ngày 19 tháng 02 năm 2009