Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

CHƯƠNG III: QUANG HỌC
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Thấu kính hội tụ - Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thấu kính phân kì - Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
Sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh
Mắt - Mắt cận và mắt lão
Kính lúp
Ánh sáng trắng và ánh sáng màu
Sự phân tích ánh sáng trắng
Sự trộn ánh sáng màu
Màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và dưới ánh sáng màu
Các tác dụng của ánh sáng
 Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (H.40.1a) ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa.
 Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát (H.40.1b), liệu có nhìn thấy đầu đuôi của đũa hay không?
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
S
K
I
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Quan sát và nêu nhận xét về đường truyền của các tia sáng?
Truyền theo đường thẳng
Truyền theo đường thẳng
Truyền theo đường gãy khúc
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
S
K
I
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Ánh sáng truyền trong không khí và trong nước đã tuân theo định luật nào?
Hiện tượng ánh sáng truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng của ánh sáng không?
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1 - Quan sát
S
K
I
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì?
Mặt phân cách
Tia sáng bị gãy khúc
Môi trường trong suốt
(Không khí, nước)
2 – Kết luận:
S
K
I
N
N`
- Tia tới : SI
- Tia Khúc xạ : IK
- Điểm tới : I
Pháp tuyến : NN`
Góc tới : SIN
Góc khúc xạ : KIN`
- Mặt phẳng tới : (P)
P
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
3. Một vài khái niệm:
i
r
i
r
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng nào? So sánh góc tới và góc khúc xạ
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
4. Thí nghiệm:
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Hãy đề xuất phương án TN để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không?
4. Thí nghiệm:
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
4. Thí nghiệm:
r
i
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
5. Kết luận:
S
K
I
Nước
Không khí
Từ kết quả TN, hãy rút ra kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí sang nước?
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
Phương án TN kiểm tra:
- Chiếu tia sáng từ nước sang không khí
- Sử dụng phương pháp che khuất
Đổ nước vào bình
Ghim đinh vào tấm nhựa tại điểm A ngang với đáy bình , tại điểm B ngang mặt nước
-Đặt tấm nhựa trong nước
Ghim đinh C ở vị trí tấm nhựa trên không khí sao cho khi đặt mắt nhìn thấy đinh C che khuất cả hai đinh A và B
- Lấy tấm nhựa lên kiểm tra xem 3 đinh có thẳng hàng không ?
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:
Chứng minh rằng: Đường nối các vị trí của ba đinh A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh ghim A tới mắt
r
i
Nhận xét về đường truyền của tia sáng, tia tới, tia khúc xạ, vẽ pháp tuyến tại điểm tới. So sánh độ lớn góc khúc xạ và góc tới
N
N`
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:
3. Kết luận:
r
i
N
N`
N
N`
Từ kết quả TN, hãy rút ra kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền nước sang không khí?
i’
i
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG:
Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng?
r
i
I
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG:
A
Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài.
Khi đổ nước vào bát tới một vị trí nào đó, ta nhìn thấy A. Không có tia sáng đi theo đường thẳng nối A với mắt. Một tia sáng (AI) đến mặt nước, bị khúc xạ đi được tới mắt nên ta nhìn thấy A.
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì ?
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí sang nước và từ nước sang không khí có đặc điểm gì giống và khác nhau?
r
i
S
K
I
N
N`
Nước
Không khí
r
i
S
K
I
N
N`
Nước
Không khí
Học bài cũ:
+ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
+ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí sang nước và ngược lại, truyền từ nước sang không khí
- Làm bài tập: 40-41.1 SBT
- Tiết tiếp theo: Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ
+ Khi ánh sáng truyền từ không khí sang thủy tinh thì góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn?
+ Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ thay đổi như thế nào?

TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG