Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Trường THCS Hàm Cường
GV: Bùi Quang Dũng
b)
M
M
Quan sát và tiến hành làm TN sau:
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
K
I
S
N
M
Quan sát hình 40.2 và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng
+ Từ S đến I:
- Đường truyền của tia sáng từ:
+ Từ I đến K:
+ Từ S đến mặt phân cách
rồi đến K:
Đường thẳng
Đường thẳng
Đường gấp khúc
2. Kết luận: Hiện tượng khúc xã ánh sáng
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
+ Từ S đến I:
- Đường truyền của tia sáng từ:
+ Từ I đến K:
+ Từ S đến mặt phân cách
rồi đến K:
Đường thẳng
Đường thẳng
Đường gấp khúc
2. Kết luận hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
S
K
I
N
N`
Tia tới : SI
- Điểm tới : I
- Tia khúc xạ : IK
Pháp tuyến : NN`
Góc tới : SIN
Góc khúc xạ : KIN`
- Mặt phẳng tới : (P)
P
i
r
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
+ Từ S đến I:
- Đường truyền của tia sáng từ:
+ Từ I đến K:
+ Từ S đến mặt phân cách
rồi đến K:
Đường thẳng
Đường thẳng
Đường gấp khúc
2. Kết luận hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
Xem SGK
4. Thí nghiệm: Bố trí và tiến hành TN như hình 40.2
C1: Hãy cho biết tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không ?
- Góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn ?
C1: Tia khúc xạ nằm trong cùng mặt phẳng với tia tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
C2: Khi thay đổi độ lớn của góc tới thì những nhận xét trên có còn đúng không?
Từ kết quả thí nghiệm trên hãy nêu kết luận
về tia sáng khi truyền từ môi trường
không khí sang nước
5. Kết luận:
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
2. Kết luận hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
Xem SGK
4. Thí nghiệm: Bố trí và tiến hành TN như hình 40.2
5. Kết luận:
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II. SỰ KHÚC XẠ TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
1. Dự đoán
C4: Kết luận trên còn đúng không trong trường hợp tia sáng truyền từ nước sang không khí ?
C4:-Đặt nguồn sáng trong nước, ở đáy bình, hoặc chiếu tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí. Tiến hành thí nghiệm như trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước.
2. Thí nghiệm kiểm tra
Thí nghiệm kiểm tra
Đổ nước vào bình
Ghim đinh vào tấm gỗ tại điểm A ngang với đáy bình , tại điểm B ngang mặt nước
-Đặt tấm gỗ trong nước. Tìm vị trí đặt mắt để thấy đinh B che khuất đinh A.
Ghim đinh C ở vị trí tấm gỗ trên không khí sao cho khi đặt mắt nhìn thấy đinh C che khuất cả hai đinh A và B
- Lấy tấm gỗ ra. Chứng minh rằng: Đường nối các vị trí của ba đinh A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh A đến mắt.
C5
Mắt chỉ nhìn thấy A khi ánh sáng từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã bị B chặn, không đến được mắt.
Khi C che khuất A và B có nghĩa là ánh sáng từ A, B phát ra đã bị C chặn, không đến được mắt.
Khi bỏ B, C đi thì lại thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt. Vậy đường nối của ba đinh A, B, C biểu diễn đường truyền của tia sáng từ A đến mắt.
Nhận xét đường truyền của tia sáng, chỉ ra điểm tới, tia tới, tia khúc xạ, vẽ pháp tuyến tại điểm tới. So sánh độ lớn góc khúc xạ và góc tới.
C6
Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí.
Điểm B là điểm tới,
Tia AB là tia tới,
Tia BC là tia khúc xạ,
Góc khúc xạ NBC lớn hơn góc tới ABN’
N
N’
Từ kết quả thí nghiệm, hãy nêu kết luận về tia sáng khi truyền từ nước sang không khí.
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
2. Kết luận
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
Xem SGK
4. Thí nghiệm: Bố trí và tiến hành TN như hình 40.2
5. Kết luận:
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II. SỰ KHÚC XẠ TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
1. Dự đoán
C4:-Đặt nguồn sáng trong nước, ở đáy bình, hoặc chiếu tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí. Tiến hành thí nghiệm như trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước.
2. Thí nghiệm kiểm tra:
3. Kết luận
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền được từ nước sang không khí thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
Tiết 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát:
2. Kết luận
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:
Xem SGK
4. Thí nghiệm: Bố trí và tiến hành TN như hình 40.2
5. Kết luận:
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II. SỰ KHÚC XẠ TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ
1. Dự đoán
C4:-Đặt nguồn sáng trong nước, ở đáy bình, hoặc chiếu tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí. Tiến hành thí nghiệm như trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước.
2. Thí nghiệm kiểm tra:
3. Kết luận
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
II. VẬN DỤNG
C7 .Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.
Bài tập: Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
Tia chọn là tia IB vì khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Nước
Không khí
Học thuộc phần ghi nhớ.
Xem lại các câu hỏi vận dụng đã làm trên lớp.
Làm bài tập: 40-41.1 SBT.
Đọc trước bài 41 “ QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ”
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Hướng dẫn về nhà: