Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

CHƯƠNG III: QUANG HỌC
TRƯỜNG THCS LÝ THƯỜNG KIỆT
Tiết 44:
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
 CHƯƠNG III: QUANG HỌC
- Hiện tượng khúc xạ là gì?
- Thấu kính hội tụ là gì? Thấu kính phân kì là gì?
- Tật cận thị là gì? Khắc phục nó như thế nào?
- Kính lúp dùng để làm gì ?
- Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào? Trộn các ánh sáng màu với nhau sẽ được ánh sáng màu gì?
- Tại sao có các vật màu sắc khác nhau?
- Ánh sáng có những tác dụng gì, những ứng dụng gì?
- Các bộ phận chính của mắt là những gì?

TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Định nghĩa:
(SGK/108)
Quan sát:

S 
I
K
- Đường truyền tia sáng từ S đến I
- Đường truyền tia sáng từ I đến K
- Đường truyền tia sáng từ S đến mặt phân cách rồi đến K
→ đường thẳng.
→ đường thẳng.
→ đường gãy khúc
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường , gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Mặt phân cách
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Định nghĩa:
2. Một vài khái niệm:
(SGK/108)
- Tia khúc xạ: IK
- Tia tới: SI
- Điểm tới: I
- Pháp tuyến: NN’
- Góc tới: i =  SIN
- Góc khúc xạ : r =  KIN’
- Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ gọi là mặt phẳng tới.

S 
I
K
Mặt phân cách
N
N’
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Định nghĩa:
2. Một vài khái niệm:
3. Thí nghiệm:
a. Sự khúc xạ tia sáng khi truyền từ không khí sang nước:
1. Tia khúc xạ có nằm ở mặt phẳng tới không?
2. So sánh góc tới và góc khúc xạ.
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới ( r < i ).

b. Sự khúc xạ tia sáng khi truyền từ nước sang không khí:
1. Tia khúc xạ có nằm ở mặt phẳng tới không?
2. So sánh góc tới và góc khúc xạ.
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới ( r > i ).

TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. Vận dụng
- Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên, ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa.
- Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát, liệu có nhìn thấy đầu đuôi của đũa hay không?
C8:
- Khi không đổ nước, ánh sáng từ đầu dưới của đũa tuân theo định luật truyền thẳng ánh sáng nên ánh sáng không đến được mắt.
- Khi đổ nước, ánh sáng sẽ không truyền thẳng tới mắt. Mà tia sáng sẽ truyền đến mặt nước bị khúc xạ và truyền tới mắt.
C7. Phân biệt hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.
- Tia tới gặp mặt phân cách hai môi trường bị phản xạ ngược lại môi trường cũ.
- Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc và tiếp tục đi vào môi trường thứ hai.
Hiện tượng phản xạ ánh sáng
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
.
.
.
.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
1. Định nghĩa: ( SGK/108)
2. Một vài khái niệm:
- Tia khúc xạ: IK
- Tia tới: SI
- Điểm tới: I
- Pháp tuyến: NN’
- Góc tới: i =  SIN
- Góc khúc xạ : r =  KIN’
- Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ gọi là mặt phẳng tới.
3. Thí nghiệm:
a. Sự khúc xạ tia sáng khi truyền từ không khí sang nước:
b. Sự khúc xạ tia sáng khi truyền từ nước sang không khí :
Kết luận:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới ( r < i )
Kết luận:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ lớn hơn góc tới ( r > i )
II. Vận dụng
 Học bài và đọc phần “ có thể em chưa biết”.
 Xem lại C7, C8 và làm bài 40-41.1; 40-41.2 / SBT.
 Đọc trước bài “ Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ”.
Bài tập: Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
S
I
A
B
C
D
Tia IB:
Vì khi ánh sáng tuyền từ không khí vào nước góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. Vận dụng