Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

PHẠM DUY HIỂN - Trường THCS Lạc Long Quân
Trang bìa
Trang bìa:
Nhắc lại kiến thức cũ
Hiện tượng khúc xạ và tính chất:
1) Hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Khi truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới - Khi truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới Tính chất của khúc xạ ánh sáng:
2) Quan hệ góc tới và góc khúc xạ - Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn , lỏng khác nhau thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới - Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng ( giảm) - Khi góc tới bằng latex(0^0) thì góc khúc xạ bằng latex(0^0) , tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường Bài tập trắc nghiệm
Bài tập 1: Điền khuyết
Hãy điền vào chỗ trống của các câu sau đây những cụm từ thích hợp :
a) Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau bị ||gãy khúc|| ngay tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai . b) Khi tia sáng truyền từ không khí vào nước thì góc khúc xạ ||nhỏ|| hơn góc tới c)Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ ||lớn|| hơn góc tới Bài tập 2:
Trường hợp nào dưới đây tia sáng truyền tới mắt là tia khúc xạ ?
Khi ta ngắm một bông hoa
Khi ta soi gương
Khi ta quan sát một con cá vàng bơi trong bể nước
Khi ta xem chiếu bóng .
Bài tập 3:
Có một tia sáng chiếu từ không khí xiên góc vào mặt nước thì :
góc khúc xạ sẽ lớn hơn góc tới
góc khúc xạ bằng góc tới
góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Cả ba trường hợp có thể xảy ra
Bài tập 4:
Chiếu một tia sáng từ không khí vào thủy tinh , với góc tới bằng 60 độ thì :
góc khúc xạ lớn hơn latex(60^0)
góc khúc xạ bằng latex(60^0)
góc khúc xạ nhỏ hơn latex(60^0)
Cả 3 câu trên đều sai
Bài tập 5:
Hình sau : PQ là mặt phân cách , MN là pháp tuyến . IA là tia khúc xạ truyền từ nước ra không khí . Vậy tia tới của tia IA là :
tia IB
tia IC
tia ID
tia IE
Bài tập 6:
Câu nào đúng , câu nào sai trong các câu sau ?
a)Hiện tượng khúc xạ ánh sáng chỉ xảy ra tại mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt
b)Có thể nói mặt phẳng tạo bởi tia tới và tia khúc xạ cũng là mặt phẳng tới
c)Góc tới là góc tạo bởi tia tới và mặt phân cách
d)Góc khúc xạ là góc tạo bởi tia tới và tia khúc xạ
e)Góc khúc xạ bao giờ cũng nhở hơn góc tới
f) Khi tia sáng chiếu xiên góc từ không khí vào nước thì góc tới bao giờ cũng lớn hơn góc khúc xạ .
g) Khi góc tới bằng 0 độ thì góc khúc xạ cũng bằng 0 độ
h) Khi góc tới tăng thì góc khúc xạ cũng tăng
i) Góc khúc xạ tăng tỉ lệ thuận với góc khúc xạ
k) Khi tia sáng chiếu vuông góc với mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt thì nó sẽ truyền thẳng
Bài tập tự luận
Bài tập 1:
Đề bài : Hiện tượng khúc xạ ánh sáng và hiện tượng phản xạ ánh sáng khác nhau ở những điểm cơ bản nào ? Giải Điểm khác nhau cơ bản là : - Hiện tượng phản xạ ánh sáng , tia sáng tới bề mặt nhẵn hoặc gặp mặt phân cách giữa hai môi trường bị hắt trở lại môi trường cũ , độ lớn của góc phản xạ bằng góc tới - Hiện tượng khúc xạ ánh sáng , tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai . Độ lớn của góc khúc xạ và góc tới nói chung là khác nhau . Bài tập 2:
Hình vẽ bên thể hiện sự khúc xạ ánh sáng khi một tia sáng truyền từ môi trường này sang môi trường khác . Hãy chỉ rõ tia tới , điểm tới , tia khúc xạ , pháp tuyến , góc tới và góc khúc xạ theo các kí hiệu trong hình vẽ . Nêu nhận xét về độ lớn của góc tới và góc khúc xạ . Giải AB là tia tới , BC là tia khúc xạ B là điểm tới NN` là pháp tuyến góc latex(angle(ABN)) là góc tới ; góc latex(angle(N`BC)) là góc khúc xạ . Nhận xét : góc khúc xạ lớn hơn góc tới . Bài tập 3:
Hình bên mô tả một bạn học sinh nhìn qua ống thẳng thấy được viên sỏi ở đáy bình nước . Thông tin nào sau đây là đúng ? thông tin nào là sai ? Giải thích tại sao ? a) Nếu rút nước trong bình ra ngoài , nhìn qua ống vẫn thấy viên sỏi . b) Đường đi của ánh sáng từ viên sỏi đến mắt là đường thẳng . Giải Thông tin a và b đều sai vì - Trong hình vẽ , sở dĩ nhìn qua ống thấy viên sỏi là do hiện tượng khúc xạ ánh sáng từ nước ra không khí . Nếu rút nước ra khỏi bình thì không có hiện tượng khúc xạ ánh sáng nữa , nên mặt không nhìn thấy viên sỏi được . - Theo phân tích trên ánh sáng truyền từ viên sỏi đến mắt là đường gấp khúc chưa không thể là đường thẳng như thông tin b Hướng dẫn về nhà
Mục 4:
CHÚC CÁC EM ĐẠT ĐƯỢC ƯỚC MƠ CỦA MÌNH