Bài 40. Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát

Giáo viên:Thái Văn Tiến
Trường THCS Tân Kiều
sình học 7
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Thằn lằn bóng
Trình bày những đặc điểm cấu tạo của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn?
Thằn lằn có những đặc điểm phù hợp với đời sống hoàn toàn ở cạn:
Thở bằng phổi, sự trao đổi khí được thực hiện nhờ sự co dãn của các cơ liên sườn.
Tim xuất hiện vách hụt ngăn tạm thời tâm thất thành 2 nửa (4 ngăn chưa hoàn toàn). Máu nuôi cơ thể vẫn là máu pha.
Cơ thể giữ nước nhờ lớp vảy sừng và hậu thận cùng trực tràng có khả năng hấp thu lại nước.
Động tác hô hấp của thằn lằn được thực hiện bởi :
Các cơ lưng co dãn, làm thay đổi thể tích lồng ngực
Các cơ giữa sườn co dãn làm thay đổi thể tích lồng ngực .
Cử động nâng lên và hạ xuống của thềm miệng .
Các cơ giữa sườn co dãn cùng sự nâng lên hạ xuống của thềm miệng .

Điểm giống nhau của hệ tuần hoàn của thằn lằn và hệ tuần hoàn ếch là :
a.Tim 3 ngaên , 2 voøng tuaàn hoaøn , maùu nuoâi cô theå laø maùu pha .
b. Tim 3 ngaên , 2 voøng tuaàn hoaøn , maùu nuoâi cô theå laø maùu ñoû töôi .
c. Tim 2 ngaên , 1 voøng tuaàn hoaøn , maùu nuoâi cô theå laø maùu ñoû thaãm .
d. Caû a,b, c sai .
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát
II-Các loài khủng long
Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long
Sự diệt vong của khủng long
III- Đặc điểm chung
IV - Vai trò
Nội dung gồm có :
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
Các em nghe thông tin , thảo luận nhóm trả lời câu hỏi :
1.Bò sát hiện nay được xếp vào mấy bộ ?
2.Sự đa dạng của lớp bò sát được thể hiện ở những đặc điểm nào ?
Trên thế giới có khoảng 6500 loài bò sát. ở Việt Nam đã phát hiện 271 loài. Chúng có da khô, vảy sừng bao bọc và sinh sản ở trên cạn. Bò sát hiện nay được xếp vào bốn bộ: Bộ đầu mỏ, bộ có Vảy(chủ yếu gồm những loài sống ở cạn), bộ Cá sấu( Sống vừa ở nước vừa ở cạn) và Bộ rùa gồm một số loài rùa cạn một số loài rùa nước ngọt( vừa sống ở nước vừa sống ở cạn) ba ba sống chủ yếu ở nước ngọt, rùa biển sống chủ yếu ở biển
Bò sát hiện nay chia làm mấy bộ ?
Bò sát Nhông Tân Tây Lan thuộc bộ Đầu Mỏ
Rắn cạp nong
Thằn lằn bóng
Thạch sùng
Cá sấu xiêm
Ba ba
Cá sấu hoa cà
Cá sấu
Rùa hồ gươm
Bộ có vảy
Bộ cá sấu
Bộ rùa
Rùa núi vàng
Quan sát sơ đồ
Qua bảng trên em hãy cho biết:
Dựa vào đặc điểm nào để phân biệt 3 bộ: bộ rùa, bộ cá sấu và bộ có vảy? Giải thích?
Qua bảng trên , dựa vào đặc điểm hàm và răng để phận biệt 3 bộ .
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
Sự đa dạng của lớp bò sát thể hiện ở những đặc điểm nào? Cho ví dụ?
Lớp bò sát rất đa dạng được thể hiện ở các đặc điểm:
Số loài lớn (6500 loài) .
Chia ra thành 4 boọ .
Có lối sống và môi trường sống phong phú.
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
Sự đa dạng của lớp bò sát thể hiện ở những đặc điểm nào? Cho ví dụ?
Lớp bò sát rất đa dạng được thể hiện ở các đặc điểm:
Số loài lớn (6500 loài).
chia ra thành 4 bộ.
Có lối sống và môi trường sống phong phú.
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
Các em nghe thông tin , thảo luận nhóm ? thống nhất đáp án :
Đọc thông tin SGK/ trang 132.
Bò sát cổ được hình thành vào thời gian nào ?
II- Các loài khủng long
1- Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long
Cách đây khoảng 280 - 230 triệu năm, khí hậu quả đất thay đổi rất nhiều, khí hậu nhiều miền trở nên khô ráo; đầm lầy, hồ , ao bị khô cạn làm xuất hiện những sa mạc rộng lớn. Do thiếu điều kiện sống phù hợp mà lưỡng cư cổ bị tiêu diệt. Chỉ còn một số tồn tại được, biến đổi thành bò sát cổ đại. Sau đó do lý do gặp những điều kiện thuận lợi,thích nghi với điều kiện sống mà bò sát cổ đã phát triển rắt mạnh mẽ. Đây là thời kỳ phồn thịnh nhất của bò sát, đựơc gọi là Thời đại bò sát và thời đại Khủng long. Trong thời đại Khủng long có nhiều loài bò sát to lớn hình thù kỳ lạ thích nghi với những môi trường sống có nhiều điều kiện sống rất khác nhau.
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
Lớp bò sát rất đa dạng được thể hiện ở các đặc điểm:
Số loài lớn (6500 loài), chia ra thành 4 bộ.
Có lối sống và môi trường sống phong phú.
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
Các em nghe thông tin , thảo luận nhóm ? thống nhất đáp án :
Đọc thông tin SGK/ trang 132.
Bò sát cổ được hình thành vào thời gian nào ?
a.Söï ra ñôøi :
Bò sát cổ được hình thành cách đây khoảng 280-230 triệu năm TCN .
*Ngự trị trên cạn: Khủng long sấm nặng khoảng 70 tấn, dài 22m, cao 12m. Khủng long bạo chúa dài 10m, có răng, chi trước ngắn, vuốt sắc nhọn chuyên ăn thịt động vật ở cạn, là khủng long dữ nhất của Thời đại Khủng long. Khủng long cổ dài, thân dài tới 27m.
*Ngự trị trên không: Khủng long cánh. Có cánh cấu tạo như cánh dơi, biết bay và lượn, chi yếu, ăn cá.
* Ngự trị môi trường nước: Khủng long cá dài tới 14m, chi có dạng vây cá, bơi giỏi, ăn cá, mực, bạch tuộc.
Khủng long bạo chúa: sống ở cạn , cổ ngắn , hai chi trước ngắn có vuốt sắc nhọn , hai chi sau to khỏe , đuôi dài to , ăn thịt động vật ở cạn , rất dữ di chuyển nhanh và linh hoạt . Được xem là loài dữ nhất trong thế giới khủng long .
khủng long cổ dài sống ở cạn , cổ dài , 4 chi to khỏe , đuôi to, ăn thực vật mõm ngắn , thường đàm mình trong vực nước ít di chuyển và châm chạp
Khủng long cánh : sống trên không , cổ ngắn , hai chi trước biến thành cánh , chi sau nhỏ yếu , đuôi dài mảnh , ăn cá mõm dài , thích nghi bay lượn
Khuûng long caù : soáng ôû bieån , coå raát ngaén ,chi sau bieán thaønh vaây bôi , khuùc ñuoâi vaø vaây ñuoâi raát to , aên caù möïc , baïch tuoäc … thích nghi bôi laën baét moài trong nöôùc .
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
Sự ra đời :
b. Thôøi ñaïi phoàn thònh cuûa khuûng long :
Thời đại nào được xem là thời đại phồn thịnh nhất của khủng long ?
- Ñoù laø thôøi ñaïi khuûng long .
* Nguyeân nhaân :
Nguyên nhân ra đời của khủng long ?
Lưỡng cư cố
Bò sát cổ
Khủng long bạo chúa
Khủng long cá
Khủng long cánh
Khí hậu nóng ẩm
Chuyển sang khô hanh
Điều kiện thuận lợi
Không bị cạnh tranh
.........
Cách đây khoảng 280 - 230 triệu năm, khí hậu quả đất thay đổi rất nhiều, khí hậu nhiều miền trở nên khô ráo; đầm lầy, hồ , ao bị khô cạn làm xuất hiện những sa mạc rộng lớn. Do thiếu điều kiện sống phù hợp mà lưỡng cư cổ bị tiêu diệt. Chỉ còn một số tồn tại được, biến đổi thành bò sát cổ đại. Sau đó do lý do gặp những điều kiện thuận lợi,thích nghi với điều kiện sống mà bò sát cổ đã phát triển rất mạnh mẽ. Đây là thời kỳ phồn thịnh nhất của bò sát, đựơc gọi là Thời đại bò sát và thời đại Khủng long. Trong thời đại Khủng long có nhiều loài bò sát to lớn hình thù kỳ lạ thích nghi với những môi trường sống có nhiều điều kiện sống rất khác nhau.
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
Sự ra đời :
b. Thôøi ñaïi phoàn thònh cuûa khuûng long :
Thời đại nào được xem là thời đại phồn thịnh nhất của khủng long ?
- Ñoù laø thôøi ñaïi khuûng long .
Nguyên nhân ra đời của khủng long ?
* Nguyeân nhaân :
- Do ñieàu kieän soáng thuaän lôïi chöa coù keû thuø , xuaát hieän caùc loaøi khuûng long raát ña daïng .
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
Sự ra đời :
b. Thôøi ñaïi phoàn thònh cuûa khuûng long :
Thời đại nào được xem là thời đại phồn thịnh nhất của khủng long ?
- Ñoù laø thôøi ñaïi khuûng long .
Nguyên nhân ra đời của khủng long ?
* Nguyeân nhaân :
- Do ñieàu kieän soáng thuaän lôïi chöa coù keû thuø , xuaát hieän caùc loaøi khuûng long raát ña daïng .
2.Söï dieät vong cuûa khuûng long :
Em hãy cho biết tại sao khủng long cỡ lớn bị tiêu diệt?
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
2.Söï dieät vong cuûa khuûng long :
Cách đây khoảng 65 triệu năm , trên trái đất xuất hiện chim và thú , bò sát cỡ lớn bị tiêu diệt , chỉ còn tồn tại loài nhỏ đến ngày nay .
Giải thích tại sao bò sát cở lớn bị tiêu diệt , còn những loài bò sát cỡ nhỏ trong những điều kiện ấy vần tồn tại và sống sót cho đến ngày nay ?
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
2.Söï dieät vong cuûa khuûng long :
Cách đây khoảng 65 triệu năm , trên trái đất xuất hiện chim và thú , bò sát cỡ lớn bị tiêu diệt , chỉ còn tồn tại loài nhỏ đến ngày nay .
Giải thích tại sao khủng long bị tiêu diệt , còn những loài bò sát cỡ nhỏ trong những điều kiện ấy vần tồn tại và sống sót chỉ đến ngày nay ?
Ếch nhái cổ
Bò sát cổ
Khủng long bạo chúa
Khủng long cá
Khủng long cánh
Bò sát cỡ nhỏ
( Thằn lằn, cá sấu, rắn ... )
Khí hậu nóng ẩm
Chuyển sang khô hanh
Điều kiện thuận lợi
Không bị cạnh tranh
Khí hậu khô nóng chuyển sang lạnh đột ngột
Sự xuất hiện của chim và thú
.........
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
I- Đa dạng của bò sát :
II. Các loài khủng long
1. Sự ra đời và phồn thịnh của khủng long :
2.Söï dieät vong cuûa khuûng long :
III- Ñaëc ñieåm chung :
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
III. Đặc điểm chung của bò sát :
Thảo luận nhóm , hoàn thành bảng bài tập sau đây :
1.Môi trường sống ?
2.Vảy
3.Cổ ?
4.Vị trí màng nhĩ ?
5.Cơ quan di chuyển ?
6.Hệ hô hấp ?
7.Hệ tuần hoàn ?
8.Hệ sinh dục ?
9.Söï thuï tinh
10.Tröùng
11.Nhiệt độ cơ thể ?



* Bò sát là động vật thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn:
Da khô có vảy sừng.
Cổ dài .
Màng nhĩ nằm trong hốc tai .
Chi yếu có vuốt sắc .
Phổi nhiều vách ngăn .
Tim ba ngăn có vách hụt, hai vòng tuần hoàn, máu nuôi cơ thể là máu pha .
Có cơ quan giao cấu
Thụ tinh trong.
Trứng có màng dai hoặc vỏ đá vôi bao bọc, giàu noãn hoàng .
Là động vật biến nhiệt
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát
IV . Vai trò lớp bò sát :
Nêu ích lợi và tác hại của Bò sát? Cho ví dụ minh hoạ?
Vai trò của Bò sát:
- ích lợi:
+ Có ích cho nông nghiệp: Rắn diệt chuột,....
+ Có giá trị thực phẩm: Ba ba, rùa, ....
+ Làm dược phẩm: Trăn, rắn, ...
+ Sản phẩm mĩ nghệ: Vảy đồi mồi, da cá sấu, ...
- Tác hại: Gây độc cho người: Rắn, ....
Rắn bắt chuột
Món ăn từ rùa
Rắn ngâm rượu
Bóp làm từ da cá sấu
Đồi mồi
Rắn hổ mang
Sản phẩm làm từ da cá sấu .
Rượu rắn là một trong những dược phẩm hết sức độc đáo của y học cổ truyền phuơng Đông ,người xưa cho rằng tốt nhất là kiếm được bộ ba (rắn ráo , cạp nong và hổ mang )hoặc ngũ xà (thêm cạp nia và hoa cân )thực tế chỉ cần vài con cũng chế được tửu xà có hiệu quả .chế rượu rắn có nhiều cách ngâm tươi hoặc ngâm khô nhưng theo kinh nghiệm của cổ nhân thì ngâm tươi là tốt nhất , rắn còn sống cho vào bình đổ đầy cồn hoặc rượu trắng bốn mươi độ , bịt kín miệng bình để nơi thoáng mát ngâm ít nhất là 100 ngày cũng có thể đem chôn xuống đất . Khi ngâm đúng cách và đủ thời gian thì rựơu có màu hơi xanh và có mùi thơm , để khử mùi tanh và tạo hương thơm người ta thường ngâm thêm một số vị thuốc tùy mục đích trị liệu .
Công dụng : bồi bổ cơ thể trị các bệnh liên quan đến hệ vận động như cột sống , viêm khớp , thoái khớp , loãng xương, mềm xương , tê bì tay chân .
Công viên Jura của Trung Quốc mới khai trương năm 2001 là một công viên lớn trưng bày mô hình các loài khủng long. Các em nhỏ Trung Quốc rất thích tới công viên này vì nó cho các em hình ảnh thu nhỏ của thế giới hơn 60 triệu năm trước đây.
Khi bị rắn độc cắn, cần sơ cứu kịp thời bằng những thao tác sau:
+ Buộc chặt vết thương chừng 5 -> 10cm ( theo chiều máu chảy về tim), cứ 10 phút phải nới lỏng trong 90 giây và nhích về phía vết cắn.
+ Dùng dao đã khử trùng rạch vết thương tới độ sâu của răng độc cắm vào chỗ cắn.
+ Dùng giác hút hoặc ống áp lên chỗ rạch, rồi hút (không nên nặn).
+ Rửa vết thương bằng thuốc tím 5%.
+ Đưa ngay đến bệnh viện gần nhất.
+ Bệnh nhân cần nằm yên tĩnh, không hoảng hốt .
Chọn từ hoặc cụm từ trong số các từ và cụm từ dưới đây điền vào chỗ trống trong các câu sau sao cho phù hợp:
xuất hiện
khoảng 280 - 230
là động vật có xương sống
cổ dài, màng nhĩ nằm trong hốc tai
tim có vách hụt
màng dai hoặc vỏ đá vôi bao bọc
máu pha
1
2
3
4
5
6
7
8
Bò sát có ba bộ phổ biến: .....................................(1)..................... Tổ tiên Bò sát được .......(2)..... cách đây ...............(3.)........... triệu năm. Thời gian phồn thịnh nhất là Thời đại khủng long. Bò sát là ..............(4).. ................... thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn: da khô, vảy sừng khô, .................(5)...................................., chi yếu có vuốt sắc, phổi có nhiều vách ngăn, ............... (6)...................... ngăn tâm thất (trừ cá sấu), máu đi nuôi cơ thể là ........(7)......, là động vật biến nhiệt. Có cơ quan giao phối, thụ tinh trong; trứng ....................(8)...................... bao bọc, giàu noãn hoàng.
B? cú v?y, b? rựa, b? cỏ s?u
bộ Có vảy, bộ Rùa và bộ Cá sấu
xuất hiện
là động vật có xương sống
cổ dài, màng nhĩ nằm trong hốc tai
tim có vách hụt
máu pha
màng dai hoặc vỏ đá vôi bao bọc
khoảng 280 - 230
Câu 3: Rắn là động vật có ích cho nông nghiệp vì:
Rắn độc cắn có thể gây chết người.
Một số loài rắn bắt chuột là động vật có hại cho nông nghiệp.
Nọc rắn độc có thể sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
Cả A, B và C đều đúng.
a
D
B
c
Trong 4 bộ bò sát , thì có 3 bộ phổ biến là :
Bộ đầu mỏ , bộ có vảy , bộ rùa .
Bộ cá sấu , bộ có vảy , bộ đầu mỏ
Bộ đầu mỏ ,bộ cá sấu , bộ rùa .
Bộ rùa , bộ cá sấu , bộ có vảy .
a
D
B
c
ở thời đại phồn thịnh của khủng long , môi trường sống của chúng là :
Trên cạn
Trên không
Dưới biển
Cả 3 môi trường trên.
a
D
B
c
hướng dẫn về nhà
Học thuộc bài và nhớ phần tóm tắt cuối bài.
Học bài và trả lời các câu hỏi 1; 2 trang 133 SGK.
Nghiên cứu trước bài 41: " chim Bồ câu"
nêu những đặc điểm của chim bồ câu thích nghi với đời sống bay ?
So sánh kiểu bay vỗ cánh và kiểu bay lượn ?
CHÚC CÁC EM HỌCTỐT
CHÀO TẠM BIỆT