Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh

CHàO MừNG CáC THầY CÔ ĐếN Dự GIờ
trường thcs an khánh
ngữ vĂn LớP 8
Giáo viên: Trần Thị Mỹ Lâm

KIỂM TRA BÀI CŨ

Câu 1: Thế nào là trường từ vựng ?
a) Là tập hợp những từ có chung cách phát âm.
b) Là tập hợp những từ cùng từ loại ( danh từ, động từ…)
c) Là tập hợp các từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
d) Là tập hợp các từ có chung nguồn gốc ( thuần Việt, Hán Việt…)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Những từ “trao đổi, buôn bán, sản xuất ” được xếp vào trường từ vựng nào ?
a) Hoạt động văn hoá.
b) Hoạt động kinh tế.
c) Hoạt động chính trị.
d) Hoạt động xã hội.

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3: Trong các đáp án sau, đáp án nào sắp xếp các từ đúng với trường từ vựng “ văn học ” ?
a) Tác giả, nhạc phẩm, nhân vật, cốt truyện…
b) Tác giả, biên đạo múa, nhân vật, cốt truyện…
c) Tác giả, nhạc sĩ, nhân vật, cốt truyện…
d) Tác giả, tác phẩm, nhân vật, cốt truyện…

NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
Đọc các đoạn trích và trả lời câu hỏi:
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
Này ! Ông giáo ạ ! Cái giống nó cũng khôn ! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc lâu thì thấy những tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc. Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc.
Trong các từ in đậm, từ nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ trạng thái của sư vật?
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng thanh
Từ tượng hình
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
Đọc các đoạn trích và trả lời câu hỏi:
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
Này ! Ông giáo ạ ! Cái giống nó cũng khôn ! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc lâu thì thấy những tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc. Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
Tìm một số từ tượng hình, tượng thanh mà em biết?
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
- Từ tượng hình: lênh khênh, rón rén, phồng, trắng hếu, xẹp, xốp...
- Từ tượng thanh: ầm ầm, róc rách, bốp, đoành...
Phân biệt từ tượng hình, tượng thanh với từ láy?
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.

Quan sát và đọc lại đoạn văn 1, cho biết nếu bỏ từ “móm mém” và từ “hu hu” thì đoạn văn trước và sau khi bỏ có gì khác nhau?
- “ Mặt lão tự nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…”
- “ Mặt lão tự nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng của lão mếu như con nít. Lão khóc…”
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, biểu cảm
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
; dùng trong văn miêu tả và tự sự.
Những từ tượng hình, tượng thanh có tác dụng gì trong văn miêu tả và tự sự?
Từ tượng hình là từ gợi tả hình
ảnh dáng vẻ, trạng thái của sự
vật.Từ tượng thanh là từ mô phỏng
âm thanh của tự nhiên, của con
người.
Từ tượng hình, từ tượng thanh
gợi được hình ảnh, âm thanh cụ
thể, sinh động, có giá trị biểu cảm
cao; thường được dùng trong văn
miêu tả và tự sự.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, biểu cảm
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
; dùng trong văn miêu tả và tự sự.
* Bài tập nhanh:
- Hãy xác định các từ tượng thanh, từ tượng hình trong đoạn văn sau:
“Nửa đêm, bé chợt thức giấc vì tiếng động . Mưa . Cây cối trong vườn ,
trong ánh chớp
và tiếng sấm
lúc gần lúc xa.(...)
Mưa mỗi lúc một to. Gió thổi tung những tấm rèm và lay giật các cánh cửa sổ làm chúng mở ra đóng vào ."
( Trần Hoài Dương)

ầm ầm
xối xả
ngả nghiêng
nghiêng ngả
nhoáng nhoàng
ì ầm
rầm rầm
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, biểu cảm
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
; dùng trong văn miêu tả và tự sự.
* Bài tập nhanh:
So sánh hai đoạn văn rút ra nhận xét:
“Nửa đêm, bé chợt thức giấc vì tiếng động . Mưa Cây cối trong vườn ,
trong ánh chớp
và tiếng sấm
lúc gần lúc xa.(...)
Mưa mỗi lúc một to. Gió thổi tung những tấm rèm và lay giật các cánh cửa sổ làm chúng mở ra đóng vào
."
ầm ầm
xối xả.
ngả nghiêng
nghiêng ngả
nhoáng nhoàng
ì ầm
rầm rầm
“Nửa đêm, bé chợt thức giấc vì tiếng động lớn. Mưa rất to. Cây cối trong vườn đổ dạt trong ánh chớp
và tiếng sấm lúc gần lúc xa.(...)
Mưa mỗi lúc một to. Gió thổi tung những tấm rèm và lay giật các cánh cửa sổ làm chúng mở ra đóng vào.”
TỪ TƯỢNG HÌNH TỪ TƯỢNG THANH
Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật:
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người.
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động,
có giá trị biểu cảm cao; thường dùng trong
văn miêu tả và tự sự.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: ( SGK tr.49, 50 )
Tìm các từ tượng thanh, từ tượng hình trong những câu sau:
- “Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp . Chị Dậu bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm.”
- “ Vừa nói hắn vừa luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu,”
- “Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh , rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.”
- “...Sức của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã trên mặt đất, miệng vẫn
thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu…”
soàn soạt
rón rén
bịch
bốp
lẻo khoẻo
chỏng quèo
nham nhảm
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
2, Bài tập 2: (SGK tr. 50) Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
2, Bài tập 2: (SGK tr.50) Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
3, Bài tập 3: (SGK tr.50) Phân biệt ý nghĩa của các từ tượng thanh tả tiếng cười: cười ha hả, cười hì hì, cười hô hố, cười hơ hớ.
+ ha hả: cười to, sảng khoái, đắc ý.
+ hì hì: tiếng cười phát ra đằng mũi thường biểu lộ sự thích thú, có vẻ hiền lành.
+ hô hố: cười to, vô ý, thô thiển, gây cảm giác khó chụi cho người khác.
+ hơ hớ: cười thoải mái, vui vẻ không cần che đậy giữ gìn.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
2, Bài tập 2: (SGK tr.50) Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
3, Bài tập 3: (SGK tr.50) Phân biệt ý nghĩa của các từ tượng thanh tả tiếng cười: cười ha hả, cười hì hì, cười hô hố, cười hơ hớ.
4, Bài tập bổ sung: Dựa vào 4 tranh ảnh sau , hãy lựa chọn từ tượng hình hoặc từ tượng thanh thích hợp tương ứng với mỗi tranh ảnh và đặt câu.
Dựa vào 4 tranh ảnh sau , hãy lựa chọn từ tượng hình hoặc từ tượng thanh thích hợp tương ứng với mỗi tranh ảnh và đặt câu.
1
2
3
4
Mưa xối xả như trút nước.
Con thuyền lắc lư theo sóng nước.
Thác đổ ầm ầm.
Những tia chớp loằng ngoằng rạch ngang trời.
NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
2, Bài tập 2: (SGK tr.50) Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
3, Bài tập 3: (SGK tr.50) Phân biệt ý nghĩa của các từ tượng thanh tả tiếng cười: cười ha hả, cười hì hì, cười hô hố, cười hơ hớ.
4, Bài tập bổ sung: Dựa vào 4 tranh ảnh sau , hãy lựa chọn từ tượng hình hoặc từ tượng thanh thích hợp tương ứng với mỗi tranh ảnh và đặt câu.
5, Bài tập bổ sung: Nghe âm thanh đoán tên loài vật.
Nghe âm thanh đoán tên loài vật
Tên loài vật là từ tượng thanh

NGỮ VĂN 8 TIẾT 15: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ : (sgk tr. 49)
Thứ ba ngày 15 tháng 9 năm 2009
1/ Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
II/ LUYỆN TẬP
1, Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
2, Bài tập 2: (SGK tr.50)
3, Bài tập 3: (SGK tr.50)
4, Bài tập bổ sung:
5, Bài tập bổ sung:
6, Bài số 5: (SGK tr.50) Sưu tầm một bài thơ có sử dụng từ tượng hình, tượng thanh.
Bài thơ “Lượm” của nhà thơ Tố Hữu:
“... Chú bé loắt choắt
Cái sắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh...”


Nắm vững nội dung bài, học thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại.
Chuẩn bị bài: Liên kết các đoạn văn trong văn bản.
VỀ NHÀ
- Viết một đoạn văn khoảng 7 đến 10 câu miêu tả cơn mưa rào có sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh.
XIN KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!