Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh

CHàO MừNG CáC THầY CÔ ĐếN Dự GIờ
ngữ vĂn LớP 8

Câu 2: Những từ “trao đổi, buôn bán, sản xuất ” được xếp vào trường từ vựng nào ?
a) Hoạt động văn hoá. c) Hoạt động chính trị.
b) Hoạt động kinh tế. d) Hoạt động xã hội.
Câu 1: Thế nào là trường từ vựng ?
Câu 3: Trong các đáp án sau, đáp án nào sắp xếp các từ đúng với trường từ vựng “ văn học ” ?
a) Tác giả, nhạc phẩm, nhân vật, cốt truyện…
b) Tác giả, biên đạo múa, nhân vật, cốt truyện…
c) Tác giả, nhạc sĩ, nhân vật, cốt truyện…
d) Tác giả, tác phẩm, nhân vật, cốt truyện…

d)
KIỂM TRA BÀI CŨ
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
- Các từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ,
trạng thái của sự vật: móm mém,
xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc
xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
Từ tượng thanh
I. Đặc điểm, công dụng:
Đọc các đoạn trích và trả lời câu hỏi:
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
Này ! Ông giáo ạ ! Cái giống nó cũng khôn ! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc lâu thì thấy những tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc. Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc.
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK):
Ào ào
Ngu ngốc
Ngật ngưỡng
Lanh lảnh
Lảo đảo
Lắc lư
Choe chóe
Gập ghềnh
Mệt mỏi
Ư ử
Rũ rượi
Nước non
Hừ hừ
Loảng xoảng
Lướt thướt
Râu ria
Nấu nướng
Khấp khểnh
Từ ghép đẳng lập
Mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người
Gợi tả hình ảnh, hoạt động, trạng thái của sự vật
Tìm từ tượng thanh và từ tượng hình rồi sắp xếp chúng vào bảng
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I.ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1.Tìm hiểu ví dụ: (SGK tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
Đoạn 1:
- " M?t lóo t? nhiờn co rỳm l?i. Nh?ng v?t nhan xụ l?i v?i nhau, ộp cho nu?c m?t ch?y ra. Cỏi d?u lóo ngo?o v? m?t bờn v� cỏi mi?ng múm mộm c?a lóo m?u nhu con nớt. Lóo hu hu khúc."
Đoạn 2:
- " M?t lóo t? nhiờn co rỳm l?i. Nh?ng v?t nhan xụ l?i v?i nhau, ộp cho nu?c m?t ch?y ra. Cỏi d?u lóo ngo?o v? m?t bờn v� cỏi mi?ng c?a lóo m?u nhu con nớt. Lóo khúc."
1. Điền từ thớch h?p v�o ch? tr?ng:
* Trống trường............................. ra chơi
Đồng hồ .................... không ngơi tháng ngày
Lễ đài .................... cờ bay
................... nói chuyện riêng tây tâm tình
Con tàu ............... lao nhanh
Tiếng gà ............... bình minh ửng hồng
Nghé ọ trâu bước ra đồng
Đàn lợn.......................trong chuồng đòi ăn
Thác đổ ..................quanh năm
Khi chạy.................................. quanh sân nhà trường

* Nhà ở làng đồi................ Những mái nhà lợp gồi, ............. sau những vườn cây xanh................ Con đường đất đỏ ....................... uốn lượn như kéo dài ra, như đón chào, như vẫy gọi.
tùng tùng,
phần phật,
thỏ thẻ,
vun vút,
eo óc,
ủn ỉn,
ầm ầm,
huỳnh huỵch,
lưa thưa,
lấp ló,
rậm rạp,
khúc khuỷu,
Vui
điền
từ
thu?t tha,
tùng tùng
ủn ỉn
eo óc
phần phật
Thỏ thẻ
ầm ầm
huỳnh huỵch
tớch t?c,
tớch t?c
vun vút
thập thò
lưa thưa
lấp ló
rậm rạp
khúc khuỷu
2. Điền từ thớch h?p v�o ch? tr?ng:
Tác dụng của từ tượng thanh : gợi âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao.
Tác dụng của từ tượng h×nh: gợi hình ảnh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao.
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I.ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1.Tìm hiểu ví dụ: (sgk tr 49)
- Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật: móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, biểu cảm
2.Ghi nhớ : (SGK tr. 49)
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người: hu hu, ư ử.
; dùng trong văn miêu tả và tự sự.
Những từ tượng hình, tượng thanh có tác dụng gì trong văn miêu tả và tự sự?
Từ tượng hình là từ gợi tả hình
ảnh dáng vẻ, trạng thái của sự
vật.Từ tượng thanh là từ mô phỏng
âm thanh của tự nhiên, của con
người.
Từ tượng hình, từ tượng thanh
gợi được hình ảnh, âm thanh cụ
thể, sinh động, có giá trị biểu cảm
cao; thường được dùng trong văn
miêu tả và tự sự.
TỪ TƯỢNG HÌNH TỪ TƯỢNG THANH
Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật:
Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người.
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động,
có giá trị biểu cảm cao; thường dùng trong
văn miêu tả và tự sự.
Sơ đồ hình cây
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
2/Ghi nhớ :- Tõ t­îng h×nh: C¸c tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt.
- Tõ t­îng thanh: C¸c tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ng­êi.
- T¸c dông: Gîi h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao , th­êng ®­îc dïng trong v¨n tù sô vµ miªu t¶.
1/ Tìm hiểu ví dụ:
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 1: ( SGK tr.49, 50 )
Tìm các từ tượng thanh, từ tượng hình trong những câu sau:
- “Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp .Chị Dậu bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm.”
- “ Vừa nói hắn vừa luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu,”
- “Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh , rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.”
- “...Sức của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã trên mặt đất, miệng vẫn
thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu…”
soàn soạt
rón rén
bịch
bốp
lẻo khoẻo
chỏng quèo
nham nhảm
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ:
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
Bài tập 2: (SGK tr. 50) .Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
2/Ghi nhớ :- Tõ t­îng h×nh: C¸c tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt.
- Tõ t­îng thanh: C¸c tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ng­êi.
- T¸c dông: Gîi h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao , th­êng ®­îc dïng trong v¨n tù sô vµ miªu t¶.
TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ:
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 1: (SGK tr.49, 50)
Bài tập 2: (SGK tr.50) Tìm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
Bài tập 3: (SGK tr.50) Phân biệt ý nghĩa của các từ tượng thanh tả tiếng cười: cười ha hả, cười hì hì, cười hô hố, cười hơ hớ.
+ c­êi ha hả: cười to, sảng khoái, đắc ý.
2/Ghi nhớ :- Tõ t­îng h×nh: C¸c tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt.
- Tõ t­îng thanh: C¸c tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ng­êi.
- T¸c dông: Gîi h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao , th­êng ®­îc dïng trong v¨n tù sô vµ miªu t¶.
+ cười hì hì: Tiếng cười phát ra đằng mũi thường biểu lộ vẻ thích thú, có vẻ hiền lành.
+ cười hô hố: Cười to, vô ý, thô thiển, gây cảm giác khó chịu cho người nghe.
+ cười hơ hớ: Cười thỏa mái, vui vẻ không cần che đậy giữ gìn
Bài tập 4: D?a v�o 4 tranh ?nh sau , hóy l?a ch?n t? tu?ng hỡnh ho?c t? tu?ng thanh thớch h?p tuong ?ng v?i m?i tranh ?nh v� d?t cõu.
1
2
4
Mưa xối xả như trút nước.
Con thuyền l¼ng lê tr«i theo sóng nước.
Thác đổ ầm ầm.
Những tia chớp loằng ngoằng rạch ngang trời.
1
2
1
2
2
3
Nghe âm thanh đoán tên loài vật
Tên loài vật là từ tượng thanh

TIẾT 16: TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
I/ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG
1/ Tìm hiểu ví dụ:
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bài tập 5:
Bài số 6: S­u tÇm mét bµi th¬ cã sö dung tõ t­îng h×nh, tõ th­îng thanh mµ em cho lµ hay
“... Chó bÐ lo¾t cho¾t C¸i ch©n tho¾n tho¾t
C¸i x¾c xinh xinh C¸i ®Çu nghªnh nghªnh...”
2/Ghi nhớ : - Tõ t­îng h×nh: C¸c tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt.
- Tõ t­îng thanh: C¸c tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ng­êi.
- T¸c dông: Gîi h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao , th­êng ®­îc dïng trong v¨n tù sô vµ miªu t¶.
TỪ TƯỢNG HÌNH TỪ TƯỢNG THANH
Các từ gợi tả hình ảnh dáng vẻ trạng thái của sự vật:
Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người.
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động,
có giá trị biểu cảm cao; thường dùng trong
văn miêu tả và tự sự.
Sơ đồ hình cây
Củng cố


Nắm vững nội dung bài, học thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại.
Chuẩn bị bài: Liên kết các đoạn văn trong văn bản.
VỀ NHÀ
- Viết một đoạn văn khoảng 7 đến 10 câu miêu tả cơn mưa rào có sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh.
XIN KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!