Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh

Tiết 15
Từ thượng hình, Từ tượng thanh
Kiểm tra bài cũ
1/ Trường từ vựng là gì ?
--> Là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
2/ Trường từ vựng của từ "Lạnh" ?
- Thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, hanh, ẩm...
- Tính chất của thực phẩm: lạnh, nóng...
- Tính chất tâm lý hoặc tình cảm: lạnh, ấm...
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
I/ Đặc điểm và công dụng:
VD: Sgk. T49
a) Trong các từ in đậm trên,những từ nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật;những từ nào mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người ?
--> Nh?ng t? g?i t? hỡnh ?nh, dỏng v?: múm mộm, x?ng x?c, v?t vó, ru ru?i, x?c x?ch, s?ng s?c. => T? tu?ng hỡnh
---> Nh?ng t? mụ ph?ng õm thanh c?a t? nhiờn, c?a con ngu?i: hu hu, u ?. => T? tu?ng thanh
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
I/ Đặc điểm và công dụng:
VD: Sgk. T49
b) Những từ gợi tả hình ảnh,dáng vẻ , trạng thái hoặc mô phỏng âm thanh như trên có tác dụng gì trong văn miêu tả và tự sự ?
--> G?i du?c hỡnh ?nh, õm thanh c? th?, sinh d?ng; cú giỏ tr? bi?u c?m cao.
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
I/ Đặc điểm và công dụng:
GN/ Sgk. T49
* Từ tượng hình là từ gơị tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật.
* Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người.
* Từ tượng hình, tượng thanh gợi được hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được dùng trong văn miêu tả và tự sự.
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT1/ Tìm từ tượng hình, tượng thanh trong các câu:
- Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm.
- Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
- Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.
- Rồi chi túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT1/ Tìm từ tượng hình, tượng thanh trong các câu:
- soàn soạt -> từ tượng thanh
- rón rén -> từ tượng hình
- bịch -> từ tượng thanh
- bốp -> từ tượng thanh
- lẻo khoẻo, chỏng quèo -> từ thượng hình
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT2/ Tìm ít nhất 5 từ tượng hình gợi tả dáng đi của người:
Mẫu: đi lò dò
Đáp án:
khật khưỡng, ngất ngưỡng, lom khom, dò dẫm, liêu xiêu...
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT3/ Phân biệt ý nghĩa các từ tượng thanh tả tiếng cười: ha hả, hì hì, hô hố, hơ hớ.
Đáp án:
ha hả: to, sảng khoái, đắc ý.
hì hì: vừa phải, thích thú,...
hô hố: to, vô ý, thô.
hơ hớ: to, hơi vô duyên.
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT4/ Đặt câu với các từ tượng hình, tượng thanh sau đây: lắc rắc, khúc khuỷu, lạch bạch, ào ào, lã chã, lộp bộp.
- Trời mưa lắc rắc.
- Con đường quanh co, khúc khuỷu.
- Đàn vịt lạch bạch về chuồng.
- Cơn mưa ào ào.
- Cô bé khóc, nước mắt rơi lã chã.
- Mưa rơi lộp bộp trên những tàu lá chuối.
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
II/ Luyện tập:
BT5*/ Sưu tầm một bài thơ có sử dụng các từ tượng hình, tượng thanh mà em cho là hay.
Ví dụ:
1. Bài thơ động Hương Tích
2. Nhạc rừng
3. Mưa
Tiết 15: Từ thượng hình, Từ tượng thanh
Dặn dò
- Học bài, đặt câu với các từ còn lại trong BT4.
- Sưu tầm thêm một số bài thơ có từ tượng thanh, tượng hình mà em cho là hay.
- Soạn bài:
"Liên kết các đoạn văn trong văn bản"
Xin chân thành cảm ơn
* Qúi thầy cô
* Các em học sinh
đã tham dự tiết dạy và học hôm nay !
Xin chào !