Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh

a
a
Câu 1: Trường từ vựng là gì?

Câu 2: Hãy xếp các từ sau vào đúng trường từ vựng của nó: bút máy, xe đạp, áo sơ mi, bút chì, bút mực, áo thun, áo đầm, xe xích lô, xe điện, xe máy, áo dài.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 15: B.
TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
Mặt lão tự nhiên co rúm lại .Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoeọ về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...

- Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng:”A!Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”

- Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc thì thấy tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc.Tôi mãi mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc.






Từ
nào
gợi tả
hình ảnh,
dáng vẻ,
trạng thái?

Từ nào
mô phỏng
âm thanh?






Mặt lão tự nhiên co rúm lại .Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoeọ về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...
- Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng:”A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”
- Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc thì thấy tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc.Tôi mãi mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc.
- Các từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật:
móm mém, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc.
→ Từ tượng hình
- Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người:
hu hu, ư ử.
→ Từ tượng thanh
lấp lánh
lom khom
Tìm từ tượng hình phù hợp với nội dung bức tranh
Đây là ai ?
róc rách
Tìm từ tượng thanh phù hợp với bức tranh
đùng đùng
Tìm từ tượng thanh phù hợp với bức tranh
1. Diền từ thớch h?p v�o ch? tr?ng:
- …………….. gánh thóc ban trưa
.....................ngồi dậy đi mua ít quà.

- Bé chạy .................... theo bà.
Ông bước ................... từ nhà ra sân.

- Em bé tập nói ................
Trong rừng chi hót ............... trên cành.

- Em bé ……………..đánh vần
Gà con ......................lạc đàn gọi nhau.
lặc lè,
lóc cóc,
l?m c?m,
bi bô,
líu lo,
b?p b?,
chim chíp,
huỳnh huỵch,
Vui
điền
từ
thu?t tha,
Lặc lè
b?p b?
líu lo
lóc cóc
lọm cọm
chim chíp
l?m c?m,
L?m c?m
bi bô
Ghi nhớ
Từ tượng hỡnh là từ gợi tả hỡnh ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật. Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người.

Từ tượng hỡnh, từ tượng thanh gợi được hỡnh ảnh, âm thanh cụ thể sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được dùng trong van miêu tả và tự sự.
BT 1: Tìm từ tượng hình, từ tượng thanh trong những câu sau (trích Tắt đèn của Ngô Tất Tố)
Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm.

Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.

Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.

Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.
Tìm ít nhất năm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người.
Mẫu: đi lò dò.
Bài 2: sgk/50
Đi lom khom.
Đi khập khiễng.
Đi chập chững
- Đi rón rén.
Đi thoăn thoắt.
TH?O LU?N NHểM ( 3 phút)
Bài tập 3: Phõn bi?t ý nghia c?a cỏc t? tu?ng thanh g?i t? ti?ng cu?i: cu?i ha h?, cu?i hỡ hỡ, cu?i hụ h?, cu?i ho h?.
a. (cười) ha hả:
b. (cười) hỡ hỡ:
c. (cười) hô hố:
d. ( cười) hơ hớ:
Cười to, sảng khoái.
Tiếng cười phát ra cả đằng mũi, thường biểu lộ sự thích thú
Cười to, thô lỗ, gây cảm giác khó chịu cho người khác.
Cười thoải mái, vui vẻ, không cần gi? gỡn.
Đặt câu với các từ tượng hình, từ tượng thanh sau đây: lắc rắc, lã chã, lấm tấm, khúc khuỷu, lập lòe, tích tắc, lộp bộp, lạch bạch, ồm ồm, ào ào.
Bài 4: sgk/50
Bài 5: sgk/50 Về nhà sưu tầm.
Mây đen kéo đến và đã lắc rắc vài hạt mưa.
Cha đi làm về, mồ hôi rơi lã chã ướt chiếc áo nâu sờn vai áo.
Cây lựu lập lòe đơm bông.
Kim đồng hồ tích tắc, thời gian trôi thật chậm.
Sấm 
Ghé xuống sân 
Khanh khách 
Cười 
Cây dừa 
Sải tay 
Bơi 
Ngọn mùng tơi 
Nhảy múa 
Mưa 
Mưa 
ù ù như xay lúa 
Lộp bộp 
Lộp bộp... 
Rơi Rơi...
(Mưa – Trần Đăng Khoa)
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác
(Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ)
Nghe âm thanh đoán tên loài vật
Tên loài vật được đặt theo âm thanh mà chúng phát ra
TỪ TƯỢNG HÌNH TỪ TƯỢNG THANH
Các từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật:
Các từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người.
Gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động,
có giá trị biểu cảm cao; thường dùng trong
văn miêu tả và tự sự.
Sơ đồ hình cây
VỀ NHÀ
Học ghi nhớ SGK/49.
Hoàn thành các bài tập vào vở.
- Chuẩn bị bài: Liên kết các đoạn văn trong văn bản.
+ Đọc các ví dụ SGK và tập phân tích.
+ Tìm hiểu tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong văn bản, các cách liên kết đoạn trong văn bản.
+ Chuẩn bị các bài tập theo sự hiểu biết của các em.
KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!