Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh
Chia sẻ bởi Nguyễn Văn Luyện |
Ngày 02/05/2019 |
31
Chia sẻ tài liệu: Bài 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh thuộc Ngữ văn 8
Nội dung tài liệu:
Chào mừng ngày 8 - 3
KIểM TRA BàI Cũ
1. Th? n�o liờn k?t cõu, liờn k?t do?n ?
2. Ch? ra t? ng? liờn k?t v� phộp liờn k?t trong do?n van sau :
"T.Nỳ thột lờn m?t ti?ng. Ch? m?t ti?ng thụi, nhung ti?ng thột c?a anh b?ng vang d?i th�nh nhi?u ti?ng thột d? d?i hon".
(R?ng x� nu- Nguy?n Trung Th�nh )
* Dỏp ỏn:
- Phộp l?p: m?t ti?ng-m?t ti?ng- ti?ng thột
- Phộp n?i: Nhung
Tiết 126 - Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
Do?n trớch :
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.
( Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long)
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
- Anh thanh niờn muốn nói : anh r?t ti?c, vỡ th?i gian cũn quỏ ớt. ( C?m xỳc nu?i ti?c )
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
-> Câu nói không có ẩn ý gì, mà th? hi?n tr?c ti?p di?u anh mu?n núi (nh?c cụ gỏi vi?c cụ quờn chi?c khan ).
- Vì ngại ngùng, vì muốn che giấu tình cảm của mình.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
? Từ việc phân tích ví dụ trên, em rút ra nhận xét gì ?
a. Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
-> Câu không diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. ( Hàm ý)
b. Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
-> Câu diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. (nghĩa tường minh)
a. Cõu : Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cho ta thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên.
- Cụm từ "tặc lưỡi" giúp ta biết điều ấy.
b.Từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái là:
Mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, quay vội đi.
-> Cô gái bối rối đến vụng về vì ngượng. Cụ d?nh d? l?i chi?c khan l�m k? v?t cho anh thanh niờn, th? m� anh l?i quỏ th?t th� tu?ng cụ b? quờn, nờn g?i cụ d? tr? l?i.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
* Bài tập 1: (SGK - tr75)
Đọc lại đoạn trích ở phần VD và cho biết:
Câu nào cho em thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên ? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy ?
b. Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa ?
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Tường minh: Là phần thông báo diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý: Là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận :
THẢO LUẬN TÌNH HUỐNG
* Tình huống 1 : Gia đình có khách, bố phải tiếp. Trong khi đó, bè có một cuộc họp quan trọng cần phải dự vµo lóc 8 giê. Trong tình huống đó em xử sự như thế nào ?
Có thể đưa ra một số cách :
- Bố ơi đã đến giờ bố phải đi rồi.
- Đã gÇn 8 giờ rồi đấy bố ạ !
* Tình huống 2 : Hãy theo dõi đoạn văn sau (chú ý các lời thoại)
Có 5 người đi xem kịch, trong đó A và B được cử đi chuẩn bị vé cho cả nhóm.
A. Mua được vé chưa ?
B. Mua được 3 vé rồi !
? Nhu v?y b?ng h�m ý B mu?n núi v?i A di?u gỡ ?
- Thi?u hai vộ.
- Cũn hai vộ chua mua du?c.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Tường minh : Là phần thông báo diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý : Là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
- Tác dụng :
+ Cách nói tường minh diễn đạt rõ ràng, dễ hiểu điều mình muốn nói.
+ Cách nói hàm ý đảm bảo sự tế nhị, diễn đạt được những điều khó nói.
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận :
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
* Lưu ý :
- Khi thông báo trực tiếp thường dùng tường minh.
- Khi cần nói tế nhị hoặc mỉa mai thường dùng hàm ý.
Có 2 loại hàm ý và đặc tính của hàm ý ( Có thể giải đoán được
và có thể chối bỏ được ).
=> Khi tìm hàm ý của một câu nói ta cần dựa vào những từ ngữ của câu nói ấy, ngoài ra còn dựa vào những câu xung quanh nó hoặc văn cảnh lúc đó, khi giao tiếp có thể nhìn nét mặt, cử chỉ...
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận : (Ghi nhớ : SGK – Trang 75)
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp :
1. Bµi tËp 2 :
- Câu: Tuổi già cần nước chè : Ở Lào Cai đi sớm quá.
- Hµm ý: Nhµ ho¹ sÜ giµ cha kÞp uèng níc chÌ ®· ph¶i ®i đấy.
2. Bài tập 3 :
- Câu chứa hàm ý : Cơm chín rồi !
- Hµm ý: “Mời ba v« ¨n c¬m” (Ông vào ăn cơm đi)
Tiết 126- Ti?ng vi?t : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp
3. Bµi tËp 4:
- Câu : Hà, nắng gớm, về nào…
-> Là câu nói lảng (nói sang chuyện khác, để tránh đề tài đang bàn).
- Câu : Tôi thấy người ta đồn… -> Là câu nói dở dang.
=> Cả 2 câu đều không chứa hàm ý.
Tiết 126- Ti?ng vi?t : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp :
4. Bài tập bổ sung : ( Thảo luận, làm theo nhóm – 3 phút )
- Viết đoạn hội thoại có sử dụng cách nói tường minh và hàm ý ?
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý
ANH : Các bạn đã làm bài tập cô giao chưa ?
CƯỜNG : M×nh đã làm xong rồi.
HÀ : Tối qua mình bận quá !
Ví dụ đoạn hội thoại :
CủNG Cố - Hướng dẫn về nhà
Đọc kĩ bài trong SGK - Học thuộc phần ghi nhớ
Luyện tập để phân biệt được nghĩa tường minh và hàm ý.
Rèn kĩ năng dùng hàm ý và hiểu hàm ý.
* Chuẩn bị b�i :
Đọc và trả lời câu hỏi SGK phần I, II bài Nghĩa tường và hàm ý (tiếp theo) SGK trang 90.
Về nhà : Tìm những câu ca dao, tục ngữ trong đó có sử dụng nghĩa tường minh và hàm ý.
VD1: " Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng một thuyền".
(Ca dao)
VD2: " Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son".
(Hồ Xuân Hương)
VD3: " Cậu cai nón dấu lông gà
Ngón tay đeo nhẫn gọi là cậu cai
Ba năm được một chuyến sai
áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê".
(Ca dao)
VD4: " ăn quả nhớ kẻ trồng cây"
(Tục ngữ)
KIểM TRA BàI Cũ
1. Th? n�o liờn k?t cõu, liờn k?t do?n ?
2. Ch? ra t? ng? liờn k?t v� phộp liờn k?t trong do?n van sau :
"T.Nỳ thột lờn m?t ti?ng. Ch? m?t ti?ng thụi, nhung ti?ng thột c?a anh b?ng vang d?i th�nh nhi?u ti?ng thột d? d?i hon".
(R?ng x� nu- Nguy?n Trung Th�nh )
* Dỏp ỏn:
- Phộp l?p: m?t ti?ng-m?t ti?ng- ti?ng thột
- Phộp n?i: Nhung
Tiết 126 - Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
Do?n trớch :
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.
( Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long)
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
- Anh thanh niờn muốn nói : anh r?t ti?c, vỡ th?i gian cũn quỏ ớt. ( C?m xỳc nu?i ti?c )
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
-> Câu nói không có ẩn ý gì, mà th? hi?n tr?c ti?p di?u anh mu?n núi (nh?c cụ gỏi vi?c cụ quờn chi?c khan ).
- Vì ngại ngùng, vì muốn che giấu tình cảm của mình.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
? Từ việc phân tích ví dụ trên, em rút ra nhận xét gì ?
a. Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
-> Câu không diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. ( Hàm ý)
b. Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
-> Câu diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. (nghĩa tường minh)
a. Cõu : Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cho ta thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên.
- Cụm từ "tặc lưỡi" giúp ta biết điều ấy.
b.Từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái là:
Mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, quay vội đi.
-> Cô gái bối rối đến vụng về vì ngượng. Cụ d?nh d? l?i chi?c khan l�m k? v?t cho anh thanh niờn, th? m� anh l?i quỏ th?t th� tu?ng cụ b? quờn, nờn g?i cụ d? tr? l?i.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
* Bài tập 1: (SGK - tr75)
Đọc lại đoạn trích ở phần VD và cho biết:
Câu nào cho em thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên ? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy ?
b. Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa ?
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Tường minh: Là phần thông báo diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý: Là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận :
THẢO LUẬN TÌNH HUỐNG
* Tình huống 1 : Gia đình có khách, bố phải tiếp. Trong khi đó, bè có một cuộc họp quan trọng cần phải dự vµo lóc 8 giê. Trong tình huống đó em xử sự như thế nào ?
Có thể đưa ra một số cách :
- Bố ơi đã đến giờ bố phải đi rồi.
- Đã gÇn 8 giờ rồi đấy bố ạ !
* Tình huống 2 : Hãy theo dõi đoạn văn sau (chú ý các lời thoại)
Có 5 người đi xem kịch, trong đó A và B được cử đi chuẩn bị vé cho cả nhóm.
A. Mua được vé chưa ?
B. Mua được 3 vé rồi !
? Nhu v?y b?ng h�m ý B mu?n núi v?i A di?u gỡ ?
- Thi?u hai vộ.
- Cũn hai vộ chua mua du?c.
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
- Tường minh : Là phần thông báo diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý : Là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
- Tác dụng :
+ Cách nói tường minh diễn đạt rõ ràng, dễ hiểu điều mình muốn nói.
+ Cách nói hàm ý đảm bảo sự tế nhị, diễn đạt được những điều khó nói.
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận :
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
* Lưu ý :
- Khi thông báo trực tiếp thường dùng tường minh.
- Khi cần nói tế nhị hoặc mỉa mai thường dùng hàm ý.
Có 2 loại hàm ý và đặc tính của hàm ý ( Có thể giải đoán được
và có thể chối bỏ được ).
=> Khi tìm hàm ý của một câu nói ta cần dựa vào những từ ngữ của câu nói ấy, ngoài ra còn dựa vào những câu xung quanh nó hoặc văn cảnh lúc đó, khi giao tiếp có thể nhìn nét mặt, cử chỉ...
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
3. Kết luận : (Ghi nhớ : SGK – Trang 75)
Tiết 126- Tiếng việt : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp :
1. Bµi tËp 2 :
- Câu: Tuổi già cần nước chè : Ở Lào Cai đi sớm quá.
- Hµm ý: Nhµ ho¹ sÜ giµ cha kÞp uèng níc chÌ ®· ph¶i ®i đấy.
2. Bài tập 3 :
- Câu chứa hàm ý : Cơm chín rồi !
- Hµm ý: “Mời ba v« ¨n c¬m” (Ông vào ăn cơm đi)
Tiết 126- Ti?ng vi?t : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp
3. Bµi tËp 4:
- Câu : Hà, nắng gớm, về nào…
-> Là câu nói lảng (nói sang chuyện khác, để tránh đề tài đang bàn).
- Câu : Tôi thấy người ta đồn… -> Là câu nói dở dang.
=> Cả 2 câu đều không chứa hàm ý.
Tiết 126- Ti?ng vi?t : Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
3. Kết luận: (Ghi nhớ: SGK – Trang 75)
II. LuyÖn tËp :
4. Bài tập bổ sung : ( Thảo luận, làm theo nhóm – 3 phút )
- Viết đoạn hội thoại có sử dụng cách nói tường minh và hàm ý ?
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý
ANH : Các bạn đã làm bài tập cô giao chưa ?
CƯỜNG : M×nh đã làm xong rồi.
HÀ : Tối qua mình bận quá !
Ví dụ đoạn hội thoại :
CủNG Cố - Hướng dẫn về nhà
Đọc kĩ bài trong SGK - Học thuộc phần ghi nhớ
Luyện tập để phân biệt được nghĩa tường minh và hàm ý.
Rèn kĩ năng dùng hàm ý và hiểu hàm ý.
* Chuẩn bị b�i :
Đọc và trả lời câu hỏi SGK phần I, II bài Nghĩa tường và hàm ý (tiếp theo) SGK trang 90.
Về nhà : Tìm những câu ca dao, tục ngữ trong đó có sử dụng nghĩa tường minh và hàm ý.
VD1: " Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng một thuyền".
(Ca dao)
VD2: " Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son".
(Hồ Xuân Hương)
VD3: " Cậu cai nón dấu lông gà
Ngón tay đeo nhẫn gọi là cậu cai
Ba năm được một chuyến sai
áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê".
(Ca dao)
VD4: " ăn quả nhớ kẻ trồng cây"
(Tục ngữ)
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Nguyễn Văn Luyện
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)