Bài 4. Sự phát triển của từ vựng

Phạm Thị Thúy Nhài
1
TIẾNG VIỆT 9
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG
Người sọan: Phạm Thị Thúy Nhài
Phạm Thị Thúy Nhài
2
I. Tìm hiểu bài
HS đọc phần 1. I SGK/ 35.
- Kinh tế (trong bài thơ Cảm tác trong nhà ngục Quảng Đông): trị nước cứu đời.
- Kinh tế (ngày nay): toàn bộ hoạt động lao động sản xuất, phân phối và sử dụng của cải vật chất làm ra.
?Nghĩa của từ không phải bất biến. Có những nghĩa bị mất đi và có những nghĩa mới được hình thành
Phạm Thị Thúy Nhài
3
2.a)
? Gần xa... chơi xuân ? mùa mở đầu của một năm ? nghĩa gốc.
? Ngày xuân em . còn dài: ? tuổi trẻ ? nghĩa chuyển (phương thức ẩn dụ).
b)
? . khăn hồng trao tay. ? bộ phận của cơ thể ? nghĩa gốc.
? . cũng tay buôn người ? người chuyên hoạt động hay giỏi về một môn, một nghề nào đó?nghĩa chuyển (theo phương thức hoán dụ).
HS đọc đoạn trích a.
? Xác định nghĩa của từ xuân trong 2 VD phần a.
Cho biết từ nào là nghĩa chuyển,
từ nào là nghĩa gốc?
? Nếu là nghĩa chuyển thì nó được hình thành theo
phương thức chuyển nghĩa nào?
? Xác định nghĩa và phương thức
chuyển nghĩa của từ tay? ?
HS đọc phần 2
Phạm Thị Thúy Nhài
4
? Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ:
? Cùng với sự phát triển của xã hội, từ vựng của ngôn ngữ cũng không ngừng phát triển. Mộ�t trong những cách phát triển từ vựng tiếng Việt là phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc của chúng.
II. Bài học: Ghi nhớ SGK
Phạm Thị Thúy Nhài
5
? Có hai phương thức chủ yếu phát triển nghĩa của từ ngữ: phương thức ẩn dụ phương thức hoán dụ.
Phạm Thị Thúy Nhài
6
III. Luyện tập:
1/ 56. Xác định nghĩa và phương thức chuyển nghĩa của từ "chân".
a) Sau chân theo mộ vài thằng con con. ? nghĩa gốc.
b) Năm học sinh . có chân trong đội tuyển . ? nghĩa chuyển hoán dụ.
c) Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân.? nghĩa chuyển ẩn dụ.
d) Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. ? nghĩa chuyển ẩn dụ.
Phạm Thị Thúy Nhài
7
2/ 57. Từ trà trong: trà a-ti-sô, trà hà thủ ô, trà sâm, trà linh chi, trà tâm sen, trà khổ qua . ? nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ.
3/ 57. Đồng hồ trong: đồng hồ điện, đồng hồ nước, đồng hồ xăng ? chỉ những khí cụ để đo có bề ngoài giống đồng hồ ? nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ.
4/ 57. Gợi ý trả lời theo SGK / 56, 57.
5/ 57. Từ mặt trời trong câu thơ thứ 2 ? ẩn dụ tu từ.
Phạm Thị Thúy Nhài
8
IV. Dặn dò
Học thuộc ghi nhớ.
- Làm bài tập 6 SGK/ 57.
- Chuẩn bị:
+ LT tóm tắt tác phẩm tự sự.
+ Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh.