Bài 4. Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

bài cũ
? Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự?
Là kể lại một cốt truyện để người đọc hiểu được nội dung cơ bản của tác phẩm ấy; khi tóm tắt cần chú ý:
+ Phải căn cứ vào những yếu tố quan trọng nhất của tác phẩm là sự việc và nhân vật chính.
+ Có thể xen kẽ có mức độ những yếu tố bổ trợ các chi tiết, các nhân vật phụ, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại và độc thoại nội tâm.
? Nêu các bước tóm tắt văn bản tự sự?
1. Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm để nắm chắc nội dung
2. Xác định nội dung chính cần tóm tắt
3. Lựa chọn sự việc tiêu biểu, sắp xếp các nội dung theo trình tự hợp lí.
4.Dùng lời văn của mình để viết thành văn.


Tiết 20:
Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự
I. Sự cần thiết của tóm tắt văn bản tự sự
? NÕu gÆp c¸c t×nh huèng sau em sÏ lµm g×?

a. Em bÞ èm kh«ng ®i xem bé phim ChiÕc l¸ cuèi cïng víi c¸c b¹n trong líp ®ù¬c nh­ng em rÊt muèn biÕt néi dung bé phim.

b. §Ó n¾m ch¾c néi dung ChuyÖn ng­êi con g¸i nam X­¬ng , em cÇn ph¶i lµm g×?

c. Trong buæi sinh ho¹t c©u l¹c bé v¨n häc , em ®­îc ph©n c«ng giíi thiÖu t¸c phÈm v¨n häc mµ m×nh yªu thÝch. C«ng viÖc tr­íc khi giíi thiÖu cña em lµ g×?
? Khi tóm tắt văn bản tự sự cần chú ý điều gì?
- Khi tãm t¾t th­êng l­îc bá nh÷ng chi tiÕt, nh©n vËt vµ c¸c yÕu tè phô => ng¾n gän, dÔ nhí, gióp ng­êi ch­a ®äc n¾m ®­îc néi dung chÝnh cña t¸c phÈm.
- Lµm næi bËt ®­îc c¸c sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh.
- B¶o ®¶m tÝnh kh¸ch quan: kh«ng thªm bít sù viÖc, kh«ng nªu thªm ý kiÕn b×nh luËn, khen chª cña ng­êi tãm t¾t.
- B¶o ®¶m tÝnh c©n ®èi: sè dßng cña c¸c sù viÖc, nh©n vËt ph¶i phï hîp...
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
(1)Trương Sinh phải đầu quân đi lính, để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) ở nhà.
(2) Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
(3) Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi ngờ vợ không chung thuỷ.
(4) Vũ nương bị oan, bèn gieo minh xuống sông Hoang Giang tự vẫn.
(5) Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn.
(6) Phan Lang gặp Vũ Nương trong động của Linh Phi.hai người đã nhận ra nhau. Phan lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
(7) Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan trên bến HoàngGiang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện
+Thiếu sự việc:
Một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên ngọn đèn khuya, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó là người hay tới đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan.
+ S¾p xÕp l¹i: (1) –(2) – (3) – (4) – (bæ sung) –(5) – (6) – (7)
Xưa có chàng Trương Sinh vừa cưới vợ xong đã phải đi lính. Giặc tan T.Sinh trở về, nghe lời con trai, nghi là vợ mình không chung thuỷ. Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm T.Sinh cùng con ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay đến với mẹ đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan Lang tình cờ gặp Vũ Nương dưới thuỷ cung. Khi Phan Lang trở về dương gian, Vũ Nương gữi chiếc hoa vàng với lời nhắn T.Sinh. T.Sinh lập đền thờ giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về ngồi trên chiếc kiệu hoa giữa dòng...lúc ẩn, lúc hiện.
III. Luyện tập
Tóm tắt văn bản Lão Hạc
Lão Hạc là người nông dân bất hạnh, tần tảo cô đơn. Lão có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. Khi con trai lão đi phu đồn điền cao su, ở nhà, lão chỉ còn lại cậu vàng là bạn thân thiết.Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con mà lão đành phải bán con chó, mặc dù lão hết sức buồn bã và chua xót. Sau khi bán chó lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ trông coi mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư ít bã chó, nói là để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư cùng uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi bỗng nhiên lão chết - cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, chỉ có Binh Tư và ông giáo hiểu.
b. Tóm tắt Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh
Khoảng năm Giáp Ngọ, ất Mùi (1774-1775),Thịnh Vương(Trịnh Sâm),thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các li cung, xây đình đài liên miên, thường xuyên cùng các quan đại thần, binh lính , nhạc công ra bờ Tây Hồ tổ chức các trò chơi bán hàng . Chúa còn có sở thích sưu tầm những loài trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch , chậu hoa cây cảnh, chúa ra sức vơ vét không thiếu thứ gì. Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng chim kêu,vượn hót khắp bốn bề, ồn ào những trận mưa sa gió táp. Bọn hoạn quan, cung giám mượn gió bẻ măng, ra ngoài tìm mọi cách vơ vét để lấy của của người dân một cách vô tội vạ . Bản thân nhà tác giả cũng nằm trong cảnh đó.
Hướng dẫn học ở nhà.
Tãm t¾t c¸c t¸c phÈm cßn l¹i.
- So¹n bµi míi: ChuyÖn cò trong phñ Chóa TrÞnh
* Yªu cÇu: §äc kÜ t¸c phÈm, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK, chó ý t×m hiÓu cuéc sèng cña ThÞnh V­¬ng TrÞnh S©m.
Kính chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ
Người thiết kế:
Hồ thị kim hoa
Giáo viên trường THCS Bình Thịnh