Bài 4. Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
(Tự học)
1. Sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự.
Tìm hiểu các tình huống sau:
a) Tuần trước do bị ốm, em không được cùng các bạn trong lớp xem bộ phim Chiếc lá cuối cùng (dựa theo truyện ngắn cùng tên của nhà văn O Hen-ri). Em muốn nhờ bạn kể lại bộ phim đó một cách vắn tắt.
b) Để nắm chắc nội dung Chuyện người con gái Nam Xương, cô giáo yêu cầu tất cả học sinh phải đọc và tóm tắt được văn bản ấy trước khi học trên lớp.
c) Trong buổi sinh hoạt câu lạc bộ văn học, em được phân công giới thiệu một tác phẩm văn học mà mình yêu thích. Công việc cần làm trước khi phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật là phải tóm tắt văn bản.
a) Tuần trước do bị ốm, em không được cùng các bạn trong lớp xem bộ phim Chiếc lá cuối cùng (dựa theo truyện ngắn cùng tên của nhà văn O Hen-ri). Em muốn nhờ bạn kể lại bộ phim đó một cách vắn tắt.
b) Để nắm chắc nội dung Chuyện người con gái Nam Xương, cô giáo yêu cầu tất cả học sinh phải đọc và tóm tắt được văn bản ấy trước khi học trên lớp.
c) Trong buổi sinh hoạt câu lạc bộ văn học, em được phân công giới thiệu một tác phẩm văn học mà mình yêu thích. Công việc cần làm trước khi phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật là phải tóm tắt văn bản.
Thảo luận các yêu cầu sau:
a) Trong cả ba tình huống trên, người ta đều phải tóm tắt văn bản. Hãy rút ra nhận xét về sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự.
 
b) Hãy tìm hiểu và nêu lên các tình huống khác trong cuộc sống mà em thấy cần phải vận dụng kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự.
Tóm tắt VBTS giúp người đọc, người nghe nắm được nội dung chính của một câu chuyện.
1. Sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự.
Thực hành tóm tắt văn bản tự sự: “Chuyện người con gái Nam Xương.”
(1) Chàng Trương Sinh phải đầu quân đi lính, để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) ở nhà.
(2) Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
(3) Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi ngờ vợ không chung thuỷ.
(4) Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn.
(5) Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn.
(6) Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người đã nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
(7) Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện.
Tóm tắt văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương.”
Vũ Nương là người con gái đẹp người đẹp nết, được Trương Sinh bỏ ra một trăm lạng vàng cưới về. Sau đó, chàng Trương phải đầu quân đi lính, để lại mẹ già và người vợ đang có mang ở nhà. Vũ Nương chu toàn mọi bổn phận trong gia đình chồng. Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi vợ không chung thủy. Vũ nương bị oan, giãi bày không được, tuyệt vọng gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Đêm đó, đứa trẻ chỉ bóng chàng trên vách là cha, chàng mới hiểu ra nỗi oan của vợ.
Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn. Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
Trương Sinh nghe Phan Lang kể, lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, đa tạ tình chồng rồi biến đi mất.
Văn bản tóm tắt thật ngắn
Văn bản 1:
Xưa có chàng Trương Sinh vừa cưới vợ xong đã phải đi lính. Giặc tan Trương Sinh trở về, nghe lời con nhỏ nghi là vợ mình không chung thuỷ. Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ cái bóng trên vách và nói đó là người hay tới đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan Ở dưới thuỷ cung Vũ Nương gặp Phan Lang người cùng làng. Khi Phan trở về trần gian Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn cho Trương Sinh. Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang, Vũ Nương trở về đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện
Văn bản 2:
Vũ Nương là một người tốt đẹp, kết duyên cùng Trương Sinh. Sau đó, chàng Trương đi lính, để lại mẹ già và người vợ đang có mang ở nhà. Vũ Nương chu toàn mọi bổn phận, lo ma chay chu tất khi mẹ chồng mất.
Giặc tan, Trương Sinh về nhà, nghe lời con, nghi vợ không chung thủy. Vũ nương tuyệt vọng gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Cũng vào đêm đó, Trương Sinh hiểu ra nỗi oan của vợ khi thấy con gọi bóng chàng là cha.
Phan Lang là người cùng làng, nhờ cơ duyên được cứu sống dưới thủy cung và gặp được Vũ Nương. Khi Phan trở về trần gian, chàng kể sự tình cho Trương Sinh nghe. Trương Sinh theo lời, lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về, đa tạ tình chồng rồi biến đi mất.
Bài tập 1: Tóm tắt truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao.
Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. Từ ngày con trai lão Hạc đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”. Rồi cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Bất ngờ, lão Hạc chết– cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.