Bài 4. Lão Hạc

NGỮ VĂN 8
Tiết 13 - 14:
Văn bản:
lão hạc
Tác giả: Nam Cao
Em hãy nêu những nét chính về nhân vật chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (trích tác phẩm Tắt Đèn của nhà văn Ngô Tất Tố),qua đó em hiểu gì về người nông dân việt Nam trước Cách mạng?
Ngữ Văn 8
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Chị Dậu là người phụ nữ:
- Có lòng yêu thương chồng con tha thiêt
- Có tinh thần phản kháng mãnh liệt
VẺ DẸP TÂM HỒN VÀ SỨC SỐNG TIỀM TÀNG CỦA
NGƯỜI PHỤ NỮ NÔNG DÂN TRƯỚC CÁCH MẠNG

Tiết 13-14:
Văn bản: Lão Hạc
Nam Cao
- Nam Cao (1915 -1951) tên thật là: Trần Hữu Tri quê ở làng Đại Hoàng, t?ng Cao Đà, phủ Lý Nhân, huyện Nam Sang, tỉnh Hà Nam
Là nhà văn hiện thực xuất sắc với nhiều tác phẩm viết về người nông dân và người trớ thức nghèo trong xã hội cũ

Nhà văn Nam Cao (1915-1951)
Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nam Cao ?
2. Tỏc ph?m:

I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶:

Quan sát những hình ảnh sau và kể tên những tác phẩm chính của nhà văn Nam Cao?
Lão Hạc

2. Tác phẩm:
“L·o H¹c” lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n ®Æc s¾c viÕt vÒ ng­êi n«ng d©n cña Nam Cao ®¨ng b¸o lÇn ®Çu n¨m 1943.
Đoạn1:“Hôm sau..cũng xong”
=>Lão Hạc kể chuyện bán chó và nhờ ông hai việc…, ông giáo an ủi Lão Hạc
Đoạn 2: “Luôn mấy hôm …đáng buồn”
=>Cuộc sống của Lão Hạc sau đó, thái độ của Binh Tư và ông giáo…
Đoạn 3: “Không! Cuộc đời… một sào” =>Cái chết của LãoHạc
 Ngôi
kể
thứ nhất
* Bố cục đoạn trích :
Phương thức biểu đạt chính :
tự sự
3 đoạn
II. Đọc - Hiểu văn bản
* Giải thích từ khó
Bòn vườn:

Cầu tự:

Thắt lưng buộc bụng:

Cắn rơm cắn cỏ :

(Hạn chế tiêu dùng, tiết kiệm khi khó khăn)
(Tỏ ý hạ mình để van xin một cách
khẩn thiết)
(Cầu trời lễ Phật để được sinh con…)
(Tìm kiếm góp nhặt từ mảnh vườn…)
Tóm tắt tác phẩm

Truyện kể về lão Hạc, một người nông dân vợ chết, nghèo khổ, sống cô độc, chỉ biết làm bạn với con chó mà lão gọi là "Cậu vàng".
Con trai lão vì nghèo không lấy được vợ nên phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su.
Lão Hạc ở nhà ra sức làm thuê để sống, giành dụm tiền cho con trai, chờ con trở về. Nhưng sau một trận ốm, lại gặp phải năm thiên tai, mất mùa, không đủ sức làm thuê, vì hết đường sinh sống lão đành bán con chó vàng, mang hết tiền bạc cùng mảnh vườn gửi lại nhờ ông giáo trông coi hộ để khi con lão về giao lại cho nó.
Rồi đến bước đường cùng, lão ăn bả chó tự tử, chết một cách đau đớn.
1. Nhân vật lão Hạc:
* Gia cảnh
- Vợ mất sớm, nhà nghèo, con trai bỏ đi đồn điền cao su
- Bản thân già yếu, sống lam lũ, cô độc chỉ biết làm bạn với "cậu vàng"
Lão Hạc sống trong tình cảnh như thế nào?
=> khổ cực, đáng thương
Em có nhận xét gì về tình cảnh đó?
Vì đó là kỷ niệm của người con trai để lại
* Lão Hạc bán cậu Vàng
Lão Hạc rất yêu quý “cậu Vàng”, vì sao?
- Gọi nó là “cậu Vàng” như một bà hiếm hoi gọi đứa con cầu tự
- Lão bắt rận cho nó, đem nó ra ao tắm…
- Cho nó ăn cơm trong một cái bát, có gì ngon cũng chia cho nó, gắp thức ăn cho nó như con trẻ
- Nói chuyện với nó như với người
“Cậu Vàng” được lão Hạc đối xử ntn?
Phân vân,không muốn bán
Tâm trạng đau đớn, xót xa,
day dứt, ân hận
Lão Hạc là người nhân hâụ , giàu tình thương , sống có ân nghĩa.
-“…nó làm như trách tôi…lão già tệ lắm…tôi già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó…”
nhân hâụ, ân nghĩa, giàu tình thương
miêu tả tâm lí nhân vật

Đó là phẩm chất tốt đẹp của lão Hạc - một người dân nghèo Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
Trước khi bán chó: “Có lẽ tôi bán con chó đấy …”
phân vân, không muốn bán
miêu tả ngoại hình sinh động


 tâm trạng đau đớn, xót xa
 day dứt, ân hận
Sau khi bán chó:
…lão cố làm ra vui vẻ…
… ầng ậng nước
… lão…co rúm…ép cho nước mắt chảy ra
… lão ngoẹo một bên…
… móm mém…hu hu khóc
mắt
mặt
đầu
miệng
* Lão Hạc bán cậu Vàng
Diễn biến tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu Vàng như thế nào?
- Tâm trạng:
+ Cố làm ra vẻ vui
+ Cười như mếu
+ Mắt ầng ậng nước
+ Mặt lão đột nhiên co rúm lại
+ Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra
+ Đầu ngoẹo về một bên
+ Miệng móm mém mếu như con nít
+ Khóc hu hu…
Khi miêu tả tâm trạng lão Hạc tác giả đã sử dụng những từ ngữ gì để miêu tả? Phân tích tác dụng của những từ ngữ ấy?
=> Sử dụng động từ, từ tượng láy tượng hình, tượng thanh, kết hợp TS- MT- BC để diễn tả tâm trạng vừ hối hận vừa đau đớn, xót xa, thương tiếc
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Trong lời kể, phân trần của Lão Hạc có những câu: “Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra có sung sướng…nếu kiếp người cũng khổ nốt thì ta nên làm kiếp gì cho thật sướng ?...” nói lên điều gì?
- Đó là những câu nói đượm màu triết lí dân gian dung dị của những người dân nghèo, từng trải
- Tác giả đã khám phá ra nét mới trong tâm hồn và tính cách Lão Hạc
LÃO HẠC
Tuần 4, Tiết 13-14
Văn bản :
(Trích)
(Nam Cao)
* Cái chết của lão Hạc
- Trước khi chết
+ Nhờ ông giáo trông hộ mảnh vườn cho cọn
+ Gửi ông giáo tiền lo ma chay
+ Từ chối mọi sự giúp đỡ của người khác
Trước khi chết lão Hạc đã làm những việc gì ?
Những việc làm trên cho thấy phẩm chất gì ở lão Hạc ?
=> Thương con, lòng tự trọng cao, luôn sống trong sạch
Chi tiết nào khiến người đọc bất ngờ về phẩm chất của lão Hạc ?
Chi tiết: xin bả chó-> khiến người đọc nghi ngờ về bản chất trong sạch của lão Hạc.
=> chi tiết nghệ thuật, đẩy tình huống truyện lên đỉnh điểm
Chi tiết nào khiến người đọc bất ngờ về phẩm chất của lão Hạc ?
Cái chết của lão Hạc được miêu tả như thế nào? Vì sao lão lại lựa chọn cái chết?
- Cái chết:
Vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộ xệch, mắt long sòng sọc, tru tréo, bọt mép sùi ra, người giật lên
Sử dụng từ tượng hình, tượng thanh
=> gợi tả cái chết thê thảm, dữ dội, đau đớn, thương tâm
Để đặc tả cái chết của lão Hạc tác giả sử dụng những từ ngữ như thế nào? Có tác dụng gì?
=> Ý nghĩa:
+ Phản ánh chân thực và sâu sắc về số phận bi thảm của người ND trước CM, ca ngợi phẩm giá cao đẹp của người LĐ
+ Phê phán, tố cáo XH phi nhân, tàn ác
Cái chết đầy bi kịch của lão có ý nghĩa gì?
1. Nhân vật ụng giỏo:
Ông giáo có mối quan hệ như thế nào với lão Hạc ? Tình cảm của ông với Hạc ra sao?
- Suy nghĩ:
+ “Chao ôi!...đáng thương” -> con người nên nhìn nhau thật gần bằng tình yêu thương và lòng thông cảm
Trước hoàn cảnh khốn cùng của lão Hạc (lão từ chối mọi sự giúp đỡ) ông giáo có suy nghĩ gì?
- Là một trí thức nghèo
- Là người hàng xóm, người chứng kiến, gần gũi, chia sẻ với lão Hạc
+ Khi nghe Binh Tư nói về lão Hạc: “cuộc đời … đáng buồn” -> vì nghĩ rằng một người lương thiện lại biến thành xấu xa
+ Khi hiểu rõ: “cuộc đời chưa…khác”
Buồn vì người lương thiện bị đẩy vào đường cùng nhưng nhân cách không bị tha hoá
Đó chính là quan niệm nhân đạo cao cả của Nam Cao
Xung quanh cái chết của lão Hạc, ông giáo có suy nghĩ như thế nào?
III. Tổng kết và luyện tập
2. Luyện tập: Qua hai nhân vật chị Dậu và lão Hạc em hiểu gì về số phận người nông dân Việt Nam trước cách mạng?
1. Tổng kết
* Nội dung
* Nghệ thuật
Hướng dẫn về nhà


- Học thuộc nội dung- nghệ thuật của VB: lão Hạc
- Soạn trước bài: Từ tượng hình, từ tượng thanh
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN !
bµi häc ®Õn ®©y kÕt thóc