Bài 4. Lão Hạc

Tiết 13-14
Văn bản:
Lão Hạc
(Nam Cao)

Tiết 13-14 LÃO HẠC

(Nam Cao)
I.Tìm hiểu chung.
1.Tác giả - tác phẩm.
- Tác giả: Nam Cao (1917- 1951)
- Tên thật: Trần Hữu Tri
- Quê: Hà Nam
- Là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về người nông dân nghèo đói bị vùi dập và người trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ.

L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
Truyện ngắn
1941
1942
1943
1944
Truyện dài
1944
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
1941
1942
1943
1941
1942
1944
1943
1941
1942
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944
Trăng sáng
Lão Hạc
Trăng sáng
Trăng sáng
Trăng sáng
2. Chú thích:
3. Bố cục:
- Những việc làm của Lão Hạc truước khi chế.t
- Cái chết của Lão Hạc.
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
Tác phẩm
Lão Hạc là một tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Nam Cao được đăng báo lần đầu năm 1943.

L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
* Tóm tắt tác phẩm
- Lão Hạc là người cô đơn, vợ mất, con bỏ đi đồn điền cao su, lão nuôi, yêu quý con Vàng, kỷ niệm của con trai lão.
- Đói kém, bị ốm, phải tiêu vào tiền dành dụm cho con → LH phải bán con Vàng
- Nhờ ông giáo trông hộ vườn, giữ tiền ma chay cho mình → tự tử bằng bả chó.

L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật lão Hạc
a Tình cảm của lão Hạc đối với “cậu Vàng”:
Lão Hạc có tình cảm như thế nào với cậu Vàng? Tìm những chi tiết cho thấy rõ điều đó?
+ Gọi con chó là cậu Vàng như một bà hiếm hoi gọi con cái
+ Bắt rận, đem ra ao tắm.
+ Cho ăn cơm….cái bát như một nhà giàu.
+ Nhắm vài miếng lại gắp cho nó một miếng.
+ Chửi yêu, nói với nó như nói một đứa cháu “À không, ông không giết… ông nuôi”.
Tình yêu tha thiết với loài vật.
? Tại sao Lão Hạc lại gọi con chó là cậu Vàng?

- L·o H¹c bÞ èm, cuéc sèng khã kh¨n -> l·o ®µnh ph¶i b¸n cËu Vµng.
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật lão Hạc
b. Tâm trạng của lão Hạc sau khi bán “cậu Vàng”
? Tại sao Lão Hạc phải bán cậu Vàng?
->Thái độ chua chát, ngậm ngùi, mặc cảm là kẻ có tội ¸c.
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật lão Hạc
bTâm trạng của lão Hạc sau khi bán “cậu Vàng”
? Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả thái độ, tâm trạng của Lão Hạc khi lão kể chuyện bán cậu Vàng cho ông giáo?
+ Lão cố làm ra vui vẻ, cười như mếu
+ Đôi mắt lão ầng ậng nước
+ Mặt … co rúm, vết nhăn xô lại, ép …nước mắt
+ Cái đầu ….ngoẹo, miệng móm mém…mếu
+ Lão hu hu khóc
-> sự đau đớn tột cùng, ân hận, xót xa
? Em có nhận xét gì về cách viết của tác giả?
- “Thì ra tôi già…lừa một con chó”
-> miêu tả chân thực, chính xỏc

- “KiÕp ngư­êi như­ kiÕp t«i ch¼ng h¹n "-> chua ch¸t, ngËm ngïi, bÊt lùc trư­íc sè phËn.

=> NT :KÕt hîp tù sù , miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
- Dïng nhiÒu tõ t­ưîng h×nh, t­îng thanh, tõ l¸y, ®éng tõ  kh¾c ho¹ ngo¹i h×nh vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng.
- Miªu t¶ t©m tr¹ng tinh tÕ, chÝnh x¸c qua ngo¹i h×nh
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật lão Hạc
b. Tâm trạng của lão Hạc khi bán “cậu Vàng”
? Trong lời kể lể của Lão Hạc với ông giáo em còn thấy những lời lẽ nào làm rõ hơn tâm trạng và tính cách của Lão Hạc?
? Từ những chi tiết trên em hình dung ntn về con nguười Lão Hạc?
-> Lão Hạc ốm yếu, nghèo khổ vô cùng thưuơng yêu loài vật
? Em có nhận xét gì về NT viết truyện của tác qua phần vừa tìm hiểu?
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
c. Việc làm của lão Hạc trước khi chết
- Nhờ ông giáo:
+ giữ hộ ba sào vườn cho con trai
+ gửi 30 đồng để lo hộ đám tang cho mình
 TÝnh cÈn thËn chu ®¸o, cã lßng tù träng cao.
- Duy trì cuộc sống: ăn khoai, củ chuối, sung luộc, rau má, củ ráy, ...
-Từ chối mọi sự giúp đỡ gần như là hách dịch
Coi trọng bổn phận làm cha, coi trọng danh giá làm người.
? Tiếp theo hành động bán chó, lão Hạc đã làm gì ? Qua đó em cảm nhận đưUợc tính cách và phẩm chất gì ở lão Hạc ?
? Cuộc sống của lão Hạc ra sao sau khi gửi tiền, vưUờn l?i cho ụng giỏo? Lão đã có quyết định gì ?
-> Nghèo khổ, túng thiếu.
- >Tìm đến cái chết .
Vì sao lão Hạc phải tìm đến cái chết? Tìm những chi tiết miêu tả cái chết của lão? Em cã nhËn xÐt gì vÒ c¸ch dïng tõ ngữ miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? Gi¸ trÞ cña c¸c tõ ngữ ®ã ?
THẢO LUẬN NHÓM
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
d. Cái chết của lão Hạc
* Nguyên nhân:
+ Tình cảnh đói khổ, túng quẫn
+ Muốn bảo toàn tài sản cho con; không muốn gây phiền hà cho hàng xóm láng giềng.
“…lão Hạc…vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc, lão tru tréo, bọt mép sùi ra người giật mạnh…lão vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết”.
bi thảm
=> Dùng nhiều từ láy tuượng hình gợi tả 1 cái chết đau đớn, dữ dội,
? Lão Hạc chết đau đớn như vậy vì lí do gì?
? Tại sao lão Hạc lại không chọn 1 cái chết lặng lẽ, êm dịu mà lại chọn cái chết bằng ăn bả chó đau đớn, dữ dội nhuư vậy ?
? Hành động tự trừng phạt mình.
? Qua cái chết của lão Hạc , em hiểu thêm điều gì về tính cách, phẩm chất của lão Hạc ?
- Giµu lßng tù träng , th­ư¬ng con s©u s¾c.
Là bằng chứng cảm động về tỡnh cha con.
Gián tiếp tố cáo xã hội đương thời đã đẩy nguười nông dân và hoàn cảnh khốn cùng.
Thể hiện tính tự trọng và quyết tâm k0 rơi vào con đuường tha hoá của người nông dân.
Cả 3 ý kiến trên đều đúng.
? Cái chết của lão Hạc có ý nghĩa gỡ ?
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Nhân vật “tôi”( ông Giáo)
? So với cảnh ngộ của lão Hạc, cảnh ngộ của ông giáo có gỡ khá hơn không ?
- Lão Hạc và ông giáo cùng cảnh ngộ: nghèo khổ , túng thiếu.
? Khi nghe lão Hạc giãi bày về gia cảnh, việc bán chó - ông giáo có thái độ ntn ?
- Xót thuương, đồng cảm an ủi, sẻ chia với gia cảnh của lão Hạc.
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Nhân vật ông Giáo
“ Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc , bần tiên, xấu xa, bỉ ổi…toàn những cớ để ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương… Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ đến ai được nữa. Cái bản tính tốt đẹp của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất.”
? Em hiểu ntn về ý nghĩ của nhân vật "tôi" qua đoạn van trờn?
L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Nhân vật “tôi”( ông Giáo)
- Lão Hạc và ông giáo cùng cảnh ngộ: nghèo khổ , túng thiếu.
- Xót thuương, đồng cảm an ủi, sẻ chia với gia cảnh của lão Hạc.
- >Là nguười hiểu đời, hiểu nguười, có lòng vị tha cao cả.
? Khi biết lão Hạc xin bả chó để bẫy chó lấy cái an , nhân vật "tôi" có ý nghĩ gỡ ?
? Khi chứng kiến cái chết của lão Hạc - nhân vật "tôi" có ý nghĩ ntn ?
- Tin tưuởng ở con nguười : con nguười không mất đi nh?ng phẩm chất tốt đẹp truước nh?ng khắc nghiệt của cuộc sống.
? Nhân vật ông giáo trong VB "Lão Hạc" là hỡnh ảnh của nhà van Nam Cao. Từ nhân vật này, em hiểu gỡ về tác giả Nam Cao ?
? Là nhà van của nguười lao đông nghèo, giàu lòng thuương nguười nghèo, có lòng tin mãnh liệt về nh?ng phẩm chất tốt đẹp của nguười lao động.

L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật hiểu, chứng kiến toàn bộ câu chuyện và cảm thông với LH.
- Nghệ thuật phân tích tâm lí già dặn, kể chuyện chân thực, màu sắc trữ tình đan xen triết lí sâu sắc.
- Xây dựng được nhân vật có tính cá thể hóa cao
- Tác phẩm phản ánh hiện thực số phận người nông dân trước CMT8 qua tình cảnh của LH: nghèo túng, không có lối thoát, phải chọn cái chết để bảo toàn tài sản cho con và không phiền hà hàng xóm.
- Cảm thông, trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông dân trong cảnh khốn cùng vẫn giàu lòng tự trọng.

L�O H?C
Tiết 13-14
(Nam Cao)
Luyện tập
1. Trong tác phẩm “Lão Hạc”, đâu là chi tiết nghệ thuật quan trọng nhất:
a. Chi tiết lão Hạc bán chó
b. Chi tiết lão Hạc xin bả chó
c. Chi tiết lão Hạc tự tử bằng bả chó
d. Tất cả đáp án trên đều đúng
b
2. Điều gì lớn nhất ở người nông dân đã khiến NC bày tỏ thái độ trân trọng sâu sắc, qua nhân vật lão Hạc?
a. Tình cảnh khốn cùng của họ
b. Lòng yêu thương đối với con cái và với cả con vật nuôi.
c. Ý thức tự trọng và nhân cách cao đẹp
c
3. Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về đề tài:
a. Người nông dân nghèo bị áp bức
b. Người trí thức nghèo sống mòn mỏi trong xã hội cũ.
c. Cả hai đề tài trên.
c
- Học thuộc ( ghi nhớ ) - nắm nh?ng nét chính về nội dung và nghệ thuật.
- Làm bài tập 5 ( SBT ) .
?Dọc - tóm tắt - soạn van bản: "Cô bé bán diêm" .