Bài 4. Đoạn mạch nối tiếp

TRƯỜNG THCS PHƯỚC THỂ
TUY PHONG - BÌNH THU?N

BÀI GIẢNG VẬT LÝ 9



NGUYỄN VĂN TÂM
BÀI 4:
ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP
Liệu có thể thay thế hai điện trở mắc nối tiếp bằng một điện trở để dòng điện chạy qua mạch không thay đổi
Sơ đồ mạch điện


I/ CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ TRONG ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP.

1.Nhớ lại kiến thức lớp 7
Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp :
* Cường độ dòng điện có giá trị như nhau tại mọi điểm :


*Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng tổng các hiệu điện thế trên mỗi đèn :

U= U1+ U2 (2)

2/Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp :
C1: Quan sát sơ đồ mạch điện trên, cho biết các điện trở R1,R2 và ampe kế được mắc với nhau như thế nào.
Các điện trở R1,R2 và ampe kế được mắc nối tiếp với nhau
Các hệ thức (1)và(2) vẫn đúng đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp
C2: Hãy c/m rằng, đối với đoạn mạch gồm hai điện trở R1,R2 mắc nối tiếp,hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó

Từ đó suy ra
GIẢI
II. ÑIEÂN TRÔÛ TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA ÑOAÏN MAÏCH NOÁI TIEÁP
1.Điện trở tương đương
Điện trở tương đương (Rtđ) của một đoạn mạch là điện trở có thể thay thế cho đoạn mạch này, sao cho với cùng hiệu điện thế thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch vẫn có giá trị như trước
2.Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp
C3: Hãy c/m công thức tính điện trở tương đương (Rtđ) của đoạn mạch gồm hai điện trở R1,R2 mắc nối tiếp là :

GIẢI
(4)
3. Thí nghiệm kiểm tra
Mắc mạch điện theo sơ đồ hình 4.1;trong đó R1,R2 và UAB đã biết. Kiểm tra lại công thức(4) bằng cách giữ UAB không đổi , đo IAB; thay R1và R2 bằng điện trở tương đương của nó, đo I`AB. So sánh IAB với I`AB
4. Kết luận
Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp có điện trở tương bằng tổng các điện trở thành phần
Rtđ = R1 + R2

Các điện trở và bóng đèn dây tóc có thể được mắc nối tiếp nhau khi chúng chịu được cùng một cường độ dòng điện không vượt quá một giá trị xác định. Giá trị xác định đó gọi là cường độ dòng điện định mức. Các dụng cụ dùng điện sẽ hoạt động bình thường khi dòng điện chạy qua chúng có cường độ định mức.
III. VẬN DỤNG
C4: Cho mạch điện như sơ đồ hình 4.2
+Khi công tắc K mở, hai đèn có hoạt động không ? Vì sao?
+Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn có hoạt động không ? Vì sao?
+Khi công tắc K đóng, dây tóc đèn Đ1 bị đứt, đèn Đ2 có hoạt động không ? Vì sao?
A B
+ -

+Khi công tắc K mở, hai đèn không hoạt động vì mạch hở,không có dòng điện chạy qua đèn
+Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn cũng không hoạt động vì mạch hở,không có dòng điện chạy qua chúng
+ Khi công tắc K đóng, dây tóc đèn Đ1 bị đứt, thì đèn Đ2 cũng không hoạt động vì mạch hở ,không có dòng điện chạy qua chúng
C5:Cho hai điện trở R1=R2=20? được mắc như sơ đồ hình 4.3a
+Tính điện trở tương đương của đoạn mạch đó
B
GIẢI
R12= 20+20 = 2 . 20 = 40?
+ Mắc thêm R3=20? vào đoạn mạch trên (hình 4.3b)thì điện trở tương đương của đoạn mạch mới bằng bao nhiêu? So sánh điện trở đó với mỗi điện trở thành phần

RAC= R12+R3 =RAB+R3
= 2.20+20 = 3.20 = 60?
GIẢI
*Mở rộng : Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm 3 điện trở mắc nối tiếp bằng tổng các điện trở thành phần : Rtđ=R1+R2+R3
GHI NHỚ

Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp :
+Cường độ dòng điện có giá trị như nhau tại mọi điểm: I=I1=I2
+Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng tổng hai hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở thành phần : U=U1+U2
+Điện trở tương đương của đoạn mạch bằng tổng hai điện trở thành phần: Rtđ=R1+R2
+Hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó