Bài 4. Đoạn mạch nối tiếp

Câu hỏi kiểm tra
Câu 1
Phát biểu và nêu biểu thức của định luật ôm ?
R đo bằng ôm (?)
Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây.
Câu 2
Bài tập 2.1 (SBT - Tr5)
a) Từ đồ thị, hãy xác định giá trị cường độ dòng điện chạy qua mỗi dây dẫn khi hiệu điện thế đặt giữa hai đầu dây dẫn là 3V.
b) Dây dẫn nào có điện trở lớn nhất ? Giải thích bằng ba cách khác nhau
C1: Từ kết quả đã tính ở trên ta thấy dây dẫn 3 có điện trở lớn nhất, dây dẫn 1 có điện trở nhỏ nhất.
C2: Nhìn vào đồ thị, khi dòng điện chạy qua 3 điện trở có cường độ như nhau thì giá trị hđt giữa hai đầu điện trở nào lớn nhất, điện trở đó có giá trị lớn nhất.
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
I- cường độ dòng điện và HĐT trong đoạn mạch nối tiếp
1. Nhớ lại kiến thức lớp 7
- Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp, cường độ dòng điện chạy qua mỗi đèn có mối quan hệ như thế nào với cường độ dòng điện mạch chính ?
Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp:
HĐT giữa hai đầu đoạn mạch liên hệ như thế nào với HĐT giữa hai đầu mỗi bóng đèn ?
2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp
C1
Quan sát hình bên cho biết các điện trở và ampe kế được mắc với nhau như thế nào ?
Các điện trở và ampe kế được mắc nối tiếp với nhau

Các hệ thức (1), (2) vẫn đúng với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp.
C2
Hãy chứng minh rằng, đói với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp, HĐT giữa hai đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó.
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
II- Điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp
1. Điện trở tương đương
- Điện trở tương đương (Rtđ) của một đoạn mạch là điện trở có thể thay thế cho đoạn mạch này, sao cho với cùng HĐT thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch vẫn có giá trị như trước.
Hãy đọc thông tin phần 1. SGK cho biết điện trở tương đương là gì ?
2. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp
Đọc và làm C3
C3
Viết biểu thức liên hệ giữa UAB , U1 và U2
UAB = U1 + U2
Viết biểu thức tính trên theo I và R tương ứng
=> IAB.Rtđ = I1.R1 + I2.R2
mà IAB = I1 = I2
=> Rtđ = R1 + R2 (4)
Công thức (4) đã được chứng minh bằng lý thuyết . Để khẳng định công thức này chúng ta tiến hành thí nghiệm kiểm tra.
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
3. Thí nghiệm kiểm tra
Với những dụng cụ đã phát cho các nhóm , em hãy nêu cách tiến hành thí nghiệm kiểm tra
- Cách tiến hành thí nghiệm kiểm tra:
+ Mắc mạch điện theo sơ đồ hình 4.1 (với R1, R2 đã biết)
=> Đo UAB ; IAB
+ Thay R1 nt R2 bằng Rtđ => giữ UAB không đổi, đo I`AB
+ So sánh IAB và I`AB => đi đến kết luận.
Qua thí nghiệm ta có kết luận gì ?
Kết luận: Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp có điện trở tương đương
bằng tổng các điện trở thành phần : Rtđ = R1 + R2
Các điện trở và bóng đèn dây tóc có thể được mắc nối tiếp nhau khi chúng chịu được cùng một cường độ dòng điện không vượt quá một giá trị xác định . Giá trị xác định đó gọi là cường độ dòng điện định mức. Các dụng cụ dùng điện sẽ hoạt động bình thường khi dòng điện chạy qua chúng có cường độ định mức.
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
III- Vận dụng
C4
Cho mạch điện có sơ đồ như hình 4.2.
+ Khi công tắc K mở, hai đèn có hoạt động không? Vì sao?
+ Khi công tắc K mở, hai đèn không hoạt động vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua đèn.
+ Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn có hoạt động không? Vì sao?
+ Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn không hoạt động vì mạch điện hở, không có dòng điện chạy qua chúng.
+ Khi công tắc K đóng, dây tóc đèn Đ1 bị đứt, đèn Đ2 có hoạt động không ? Vì sao ?
+ Khi công tắc K đóng, dây tóc đèn Đ1 bị đứt, đèn Đ2 cũng không hoạt động vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua nó.
C5
Tóm tắt
R1= R2 = R3 = 20?
R12= ? ; RAC= ?
Giải
Điện trở tương đương của đoạn mạch AB:
R12= R1 + R2 = 20 = 20 =40(?)
Điện trở tương đương của đoạn mạch AC:
RAC= R12 + R3 = 40 + 20 = 60(?)
ĐS: R12= 40?; RAC = 60?

Mở rộng: Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc nối tiếp bằng tổng các điện trở thành phần : Rtđ = R1 + R2 + R3
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
Hướng dẫn về nhà
Học bài và làm bài tập 4(SBT)
Đọc phần "Có thể em chưa biết"
Ôn lại kiến thức về đoạn mạch mắc song song đã học lớp 7