Bài 4. Đoạn mạch nối tiếp

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO DUY XUYÊN
TRƯỜNG THCS NGUYỄN BỈNH KHIÊM
GIÁO ÁN DỰ THI ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
GV: TRẦN DUY HÙNG
TỔ: LÝ HOÁ
Liệu có thể thay thế hai điện trở mắc nối tiếp bằng một điện trở để dòng điện chạy qua mạch không thay đổi?
I.CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ TRONG ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP:
1. Nhớ lại kiến thức ở lớp 7:
Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp:
Cường độ dòng điện có giá trị như nhau tại mọi điểm:
I = I1 = I2 (1)
Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng tổng các hiệu điện thế trên mỗi đèn:
U = U1 + U2 (2)
2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp:
C1: Hãy quan sát sơ đồ mạch điện, cho biết các điện trở R1, R2 & ampe kế được mắc với nhau như thế nào?
R1, R2 & ampe kế được mắc nối tiếp với nhau.
Các hệ thức (1) & (2) vẫn đúng đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp.
C2: Chứng minh rằng, đối với đoạn mạch gồm hai điện trở R1, R2 mắc nối tiếp, hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó.

Điện trở tương đương (Rtđ) của một đoạn mạch gồm các điện trở là điện trở có thể thay thế cho đoạn mạch này, sao cho với cùng hiệu điện thế thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch vẫn có giá trị như trước.
II. Điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp:
1. Điện trở tương đương:
C3: Chứng minh Rtđ = R1 + R2
Trong đoạn mạch nối tiếp thì:
UAB = U1 + U2 (1)
Cường độ dòng điện qua các điện trở đều bằng nhau và bằng I
Gọi Rtđ là điện trở tương đương của mạch thì các hiệu điện thế là:
U1 = I.R1 ; U2 = I.R2 ; UAB = I.Rtđ
Thay U1, U2 và UAB vào (1) ta được :
I.Rtđ = I.R1 + I.R2 => Rtđ = R1 + R2
2. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tíêp:
3. Thí nghiệm kiểm tra:
- Giữ UAB không đổi, đo IAB rồi ghi lại kết quả.
Thay R1, R2 bằng Rtđ của nó, đo I/AB.
- Sau đó so sánh IAB với I/AB
4. Kết luận: Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp có điện trở tương đương bằng tổng các điện trở thành phần.
* Chú ý: Các điện trở & bóng đèn có thể được mắc nối tiếp với nhau khi chúng chịu được cùng một cường độ dòng điện không vượt quá một giá trị xác đinh. Giá trị xác định đó được gọi là cường độ dòng điện định mức. Các dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường khi dòng điện chạy qua chúng có cường độ định mức.
GV hướng dẫn:
Mắc mạch điện theo sơ đồ bên.
III. Vận dụng:
C4:
- Khi công tắc K mở, hai đèn không hoạt động. Vì mạch bị hở không có dòng điện chạy qua.
- Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn không hoạt động. Vì mạch hở không có dòng điện chạy qua.
- Khi công tắc K đóng, dây tóc đèn Đ1 bị đứt, đèn Đ2 không hoạt động. Vì mạch bị hở không có dòng điện chạy qua đèn Đ2.
C5:
Nhận xét :
RAC > R1
RAC > R2
RAC > R3
Mở rộng: Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc nối tiếp bằng tổng các điện trở thành phần:
Rtđ = R1 + R2 + R3
Ví dụ: Hai điện trở R1 = 50 ; R2 = 100  được mắc nối tiếp vào hai đầu một đoạn mạch, cường độ dòng điện qua mạch là 0,16 A.
a) Vẽ sơ đồ mạch điện.
b) Tính hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở và hiệu điện thế ở hai đầu đoạn mạch.
Củng cố:
Giải:
a. Sơ đồ mạch điện:
b. Hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở:
Hiệu điện thế ở hai đầu đoạn mạch:
Dặn dò:
Về nhà làm bài tập trong sách bài tập từ : 4.1 – 4.16.
Xem trước bài : Đoạn mạch song song