Bài 4. Chuyện người con gái Nam Xương

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô đến dự giờ thăm lớp


Văn bản 9
Tiết 16 Văn bản:

Chuy?n ngưu?i
con gỏi
Nam Xưuong
Nguyễn Dữ
(Trích Truyền kì mạn lục)


CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG
Nguyễn Dữ
Tiết 16,17: Chuyện người con gái Nam Xương
( Trích Truyền kì mạn lục Nguyễn Dữ)
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả: Nguyễn Dữ
- Quê quán: Thanh Miện, Hải Dương.
- Ông sống ở TK XVI lúc chế độ phong kiến lâm vào tình trạng khủng hoảng suy yếu.
- Ông là người học rộng tài cao, sống ẩn dật, thanh cao.
2. Tác phẩm:
a/ Xuất xứ: Là truyện thứ 16 /20 truyện của Truyền kì mạn lục,có nguồn gốc từ truyện dân gian trong kho tàng truyện cổ dân gian: Vợ chàng Trương.
b/ Thể loại: Truyền kì mạn lục được viết bằng chữ Hán
(Ghi chép tản mạn những điều kỳ lạ được lưu truyền trong dân gian)
Tiết 16,17: Chuyện người con gái Nam Xương
( Trích Truyền kì mạn lục Nguyễn Dữ)
I. Tỡm hi?u chung:
2. Tỏc ph?m:
c/ D?i ý:
Cõu chuy?n v? s? ph?n oan nghi?t c?a m?t ngu?i ph? n? cú nhan s?c, cú d?c h?nh du?i ch? d? phong ki?n.Tỏc ph?m th? hi?n u?c mo ng�n d?i c?a nhõn dõn l� ngu?i t?t bao gi? cung du?c d?n tr? x?ng dỏng, dự ch? ? th? gi?i huy?n bớ.
d/ B? c?c: 3 ph?n.
d/ Túm t?t van b?n:

Tóm tắt văn bản

1. Vũ Thị Thiết là người con gái đẹp người đẹp nết, lấy chàng Trương Sinh con nhà hào phú ít học.
2. Đang sum họp đầm ấm, xảy ra nạn binh đao, Trương Sinh phải đi lính, Vũ Nương ở nhà phụng dưỡng mẹ già, nuôi con nhỏ…
3. Giặc tan Trương Sinh trở về, nghe lời con trẻ nghi ngờ vợ thất tiết và đuổi vợ đi.
4. Vũ Nương thanh minh không được bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang mà chết.
5. Sau khi Vũ Nương chết, Trương Sinh được con chỉ cái bóng trên tường, chàng tỉnh ngộ, hiểu nỗi oan của vợ.
6. Phan Lang gặp Vũ Nương ở dưới thuỷ cung, nàng gửi chiếc hoa vàng và lời nhắn Trương Sinh.
7. Trương Sinh lập đàn giải oan ở bến Hoàng Giang, Vũ Nương chỉ hiện về trong chốc lát, rồi biến mất.
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
Nhân vật Vũ Nương được miêu tả trong những hoàn cảnh nào?
II.Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
a.Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
Trong cuộc sống thường ngày
Khi tiễn chồng đi lính
Khi xa chồng
Khi bị chồng nghi oan
Khi được giải oan
Trong từng hoàn cảnh cụ thể ấy, em thấy Vũ Nương đã bộc lộ những đức tính gì?
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2.Tác phẩm



II. Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
a. Đẹp người, đẹp nết
Tư dung tốt đẹp
Thùy mị nết na
b.Phẩm hạnh:
* Với chồng:
Giữ gìn khuôn phép…không thất hòa
Tiễn chồng…mong hai chữ bình yên
Ba năm cách biệt giữ gìn một tiết…
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
- Đẹp người, đẹp nết
- Người vợ hiền dịu,
chung thủy





Cõu h?i th?o lu?n: Giải thích vì sao Vũ Nuong chỉ mong chồng bình an tr? v? chứ không cầu hiển vinh?
"Ch�ng di chuy?n n�y, thi?p ch?ng dỏm mong du?c ?n phong h?u, m?c ỏo g?m tr? v? quờ cu, ch? xin ng�y v? mang theo du?c hai ch? bỡnh yờn, th? l� d? r?i". Ch? e vi?c quõn khú li?u, th? gi?c khụn lu?ng. Gi?c cu?ng cũn l?n lỳt, quõn tri?u cũn gian lao, r?i th? ch? tre chua cú, m� mựa dua chớn quỏ kỡ, khi?n cho ti?n thi?p ban khoan, m? hi?n lo l?ng. Nhỡn trang soi th�nh cu, l?i s?a so?n ỏo rột, g?i ngu?i ?i xa, trụng li?u r? bói hoang, l?i th?n th?c tõm tỡnh, thuong ngu?i d?t thỳ! Dự cú thu tớn ng�n h�ng,cung s? khụng cú cỏnh h?ng bay b?ng".
? N�ng khụng trụng mong vinh hi?n, ch? c?u mong ch?ng
du?c bỡnh an tr? v?; c?m thụng tru?c nh?ng n?i v?t v?, gian
lao m� ch?ng s? ph?i ch?u d?ng, cho c? n?i ni?m c?a b� m?
xa con; b�y t? n?i kh?c kho?i nh? nhung c?a ngu?i v? tr?.
? L?i núi chõn th�nh, d?u d�ng, thi?t tha, c?m d?ng, d?m th?m tỡnh nghia v? ch?ng.
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2.Tác phẩm



II. Tim hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
- Đẹp người, đẹp nết
- Người vợ hiền dịu, chung thủy
- Người con dâu hiếu thảo
* Với mẹ chồng
Mẹ buồn  ngọt ngào an ủi
Mẹ ốm  lo thuốc thang
Mẹ mất  lo ma chay chu đáo
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:

Thể hiện sự ghi nhận nhân cách và đánh giá cao công lao của nàng đối với gia đình nhà chồng, niềm tin Vũ Nương có hạnh phúc khi Trương Sinh trở về.
“- Ngắn dài có số, tươi héo bởi trời. Mẹ không phải không muốn đợi chồng con về, mà không gắng ăn miếng ăn miếng cháo đặng cùng vui sum họp. Song, lòng tham không cùng mà vận trời khó tránh. Nước hết chuông rền, số cùng khí kiệt. Một tấm thân tàn, nguy trong sớm tối, việc sống chết không khỏi phiền đến con. Chồng con nơi xa xôi chưa biết sống chết thế nào, không thể về đền ơn được. Sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ”.
Nhận xét về lời trăng trối của mẹ chồng Vũ Nương:
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2. Tác phẩm



II. Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
- Đẹp người, đẹp nết
- Người vợ hiền dịu,
chung thủy
- Người con dâu hiếu thảo
*Với mẹ chồng
Mẹ buồn  ngọt ngào an ủi
Mẹ ốm  lo thuốc thang
Mẹ mất  lo ma chay chu đáo
Hình ảnh tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam
Vẻ đẹp của Vũ Nương gợi cho em điều gì?
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
1.Tên gọi huyện Nam Xương ngày nay
í
n
ả
g
h
c
a
ề
ố
n
h
â
g
i
a
i
m
ị
m
x
ưU
ơ
n
g
n
k
ì
m
ạ
c
ù
n
l
đ
é
b
n
à
o
h
p
h
n
i
l
ọ
g
n
n
y
u
r
t
s
6
5
2.Nỗi oan Vũ Nương bắt đầu từ nhân vật này
10
3.Nơi Vũ Nương gieo mình tự vẫn ?
1
2
3
4
4.Người cứu giúp Vũ Nương ?
6
7
8
7
11
8
14
13
5
5.Tên gọi liên quan đến Mị Châu-Trọng Thuỷ ?
6.Địa danh này nằm trong câu chuyện ?
Chuyện người con gái Nam Xương trích từ TP này
8.Cụm từ nói : "mệnh đã hết, sức đã cạn"
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
n
n
g
â
i
b
h
a
o
i
n
c
n
Xếp lại
n
t
ộ
i
n
h
â
n
c
á
i
b
Đối tượng này đem đến nỗi oan cho Vũ Nương
n
g
g
n
l
ụ
c
t
ó
n
ô
l
ự
c
k
i
ệ
t
g
ưU
ơ
n
g
14 Ô


Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô
và các em học sinh
Hết Tiết 1
Tiết 17: Văn bản:

Chuy?n ngưu?i
con gỏi
Nam Xưuong
Nguyễn Dữ
(Trích Truyền kì mạn lục)
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2. Tác phẩm



II. Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
b. Nỗi oan khuất của Vũ Nương và cái chết bi thảm của nàng.
* Nguyên nhân:
* Tình huống truyện:
- Trương Sinh trở về: mẹ mất, con còn nhỏ không nhận cha.
→ Tình huống truyện bất ngờ, gay cấn.
- Nghe lời con trẻ, Trương Sinh nghi ngờ vợ thất tiết.
→ Làm cho nỗi oan của Vũ Nương không thể nào thanh minh được.
b. Nỗi oan khuất.
-Thiếp vốn con kẻ khó, được nương tựa nhà giàu./
Sum họp chưa thỏa tình chăn gối, chia phôi vì động việc lửa binh./
Cách biệt ba năm giữ gìn một tiết. Tô son điểm phấn từng đã nguôi lòng, ngõ liễu tường hoa chưa hề bén gót. Đâu có sự mất nết hư thân như lời chàng nói./
Dám xin bày tỏ để cởi mối nghi ngờ. Mong chàng đừng một mực nghi oan cho thiếp./
Nàng phân trần để chồng hiểu rõ tấm lòng mình, cầu xin chồng đừng nghi oan.
Lời thoại 1
 Nói đến tình nghĩa vợ chồng
 Nói đến thân phận
 Khẳng định tấm lòng sắt son
 Cầu xin chồng đừng nghi oan
LỜI THOẠI 2
-Thiếp sở dĩ nương tựa vào chàng vì có cái thú vui nghi gia nghi thất./
Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió;/
khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thẳm buồm xa, đâu còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa.
Nỗi đau đớn, thất vọng của Vũ Nương khi hạnh phúc gia đình tan vỡ, tình yêu không còn và không hiểu vì sao mình bị đối xử bất công.
 Hạnh phúc gia đình tan vỡ.
 Khát khao hạnh phúc.
 Đau đớn tột cùng vì tình yêu không còn.
Thực chất là Vũ Nương đã bị bức tử, nhưng nàng đi đến cái chết thật bình tĩnh: tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lên trời mà than rằng ... Hành động của nàng có nỗi tuyệt vọng, đắng cay, nhưng cũng có sự chỉ đạo của lí trí.

Câu hỏi thảo luận (Nhóm 2 HS- 2 phút)
Có ý kiến cho rằng hành động gieo mình của Vũ Nương là hành động bột phát trong lúc nóng giận, có ý kiến lại cho rằng đó là hành động có sự chỉ đạo của lí trí ? Em đồng ý với ý kiến nào ? Vì sao ?
Lời thoại 3 và cái chết của Vũ Nương:
- "Kẻ bạc mệnh này duyên phân hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ điều đâu bay buộc tiếng chịu nhuốc nhơ… mọi người phỉ nhổ."
→ Lời độc thoại như một lời than, 1 lời nguyền, xin thần sông chứng giám nỗi oan khuất và tấm lòng trong sạch của nàng.
- Hành động: “tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang, ngửa mặt lên trời than… gieo mình xuống sông mà chết”
→ Bất lực trước nỗi oan động trời không thể thanh minh, Vũ Nương đành tìm đến cái chết để chứng minh cho sự trong trắng của mình- không phải hành động bột phát.

Tình tiết được sắp xếp đầy kịch tính, mâu thuẫn dâng lên tới đỉnh điểm. Vũ Nương bị dồn đẩy đến bước đường cùng, nàng đã mất tất cả, đành phải chấp nhận số phận sau mọi cố gắng không thành. Hành động trẫm mình của nàng là một hành động quyết liệt cuối cùng để bảo toàn danh dự.
* Nguyên nhân dẫn đến bi kịch của Vũ Nương:
- Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương có phần không bình đẳng.
- Tính cách của Trương Sinh : đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức, lại thêm vô học.
- Tâm trạng Trương Sinh khi đi lính trở về cũng có phần nặng nề : mẹ mất, tâm trạng không vui.
- Lời nói bất ngờ của đứa con nhỏ chứa đầy những dữ kiện đáng ngờ.
- Cách xử sự hồ đồ, độc đoán của Trương Sinh
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2. Tác phẩm



II. Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
b. Nỗi oan khuất của Vũ Nương và cái chết oan uổng của nàng.
* Nguyên nhân:
* Nỗi oan khuất:
- Nàng hết lòng phân trần, giãi bày, cầu xin…
- Đau đớn, thất vọng vì hạnh phúc gia đình bị tan vỡ.
Nàng bị bức tử. đầu hàng số phận. Nỗi oan khuất và cái chết oan uổng của Vũ Nương là lời tố cáo xã hội phong kiến đối xử bất công; xem trong quyền uy của kẻ giàu, của người đàn ông hồ đồ, vũ phu, ghen tuông.vô lí . Đồng thời bày tỏ niềm cảm thương của tác giả đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ.
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả
2. Tác phẩm



II. Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Vũ Nương:
a. Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương:
b. Nỗi oan khuất của Vũ Nương và cái chết oan uổng của nàng.
* Nguyên nhân:
* Nỗi oan khuất:
2. Nhân vật Trương Sinh:
- Con nhà hào phú, ít học.
- Một người chồng độc đoán,
đa nghi
- Một kẻ vũ phu thô bạo.
 Trương Sinh là hiện thân của chế độ nam quyền phong kiến bất công, vô lý; là kẻ bức tử vô can dẫn đến cái chết oan nghiệt của Vũ Nương.

- Là điểm thắt- mở nút của tấn bi kịch
Cái bóng



- Dỗ con.
- Cho khuây nỗi nhớ chồng
- Là tình yêu thương dành cho
chồng con.



Là người đàn ông lạ, bí ẩn

- Lần 1: Là bằng chứng cho sự
hư hỏng của vợ.
- Lần 2: Mở mắt cho chàng
tỉnh ngộ về tai họa do chàng
gây ra.
Với bé Đản
Với Vũ Nương
Với Tr. Sinh
II. Tỡm hi?u van b?n :
2. Nhân vật Trương Sinh:
3. Hình ảnh cái bóng:
- Là đầu mối, điểm nút của tấn bi kịch.
4/ Những yếu tố kì ảo:
+ Phan Lang nằm mộng, thả rùa xanh.
+ Phan Lang lạc vào động rùa của Linh Phi, được Linh Phi cứu sống,đãi yến tiệc và gặp Vũ Nương...
+ Hình ảnh Vũ Nương xuất hiện khi Trương Sinh lập đàn tràng giải oan
* Ý nghĩa:
- Hoàn chỉnh thêm những nét đẹp vốn có của nhân vật Vũ Nương: bao dung, vị tha, nặng lòng với gia đình.
- Tạo nên một kết thúc có hậu cho tác phẩm: khao khát được phục hồi danh dự.
- Thể hiện ước mơ ngàn đời của nhân dân về lẽ công bằng trong cuộc đời, người tốt dù trải qua bao oan khuất cuối cùng vẫn được minh oan.


* Chi tiết có thực:
+ Sông Hoàng Giang.
+ Nhân vật Trần Thiêm Bình.
+ Ải Chi Lăng, quân Minh đánh nước ta nhiều người chạy trốn ra bể bị đắm thuyền...
→ Yếu tố kì ảo xen kẽ những chi tiết có thực làm cho thế giới kì ảo lung linh trở nên gần gũi với cuộc đời thực, tăng độ tin cậy.
Đền Vũ Điện, còn gọi là Đền Bà Vũ, miếu vợ chàng Trương, thuộc thôn Vũ Điện, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân, Hà Nam.
Bảng di tích văn hóa trước cổng
Cổng đền
Một đoạn sông Hoµng Giang trước đền
- Tác phẩm là bản án đanh thép tố cáo bản chất vô nhân đạo của xã hội phong kiến. GIÁ TRỊ HIỆN THỰC
- Khẳng định và ngợi ca phẩm chất, tâm hồn cao đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.
-Thái độ cảm thông chân thành của nhà văn. GIÁ TRỊ NHÂN ĐẠO.
III.Tổng kết:
1. Nội dung.
2. Nghệ thuật.
HƯỚNG DẪN HỌCTẬP Ở NHÀ:
- Kể lại Chuyện người con gái Nam Xương theo cách của em.
- Tóm tắt văn bản.
- Phân tích nhân vật Vũ Nương
- Chuẩn bị bài : “Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp”
+ Sọan văn bản : “Hoàng Lê nhất thống chí.”
- Khai thác vốn văn học dân gian.
- Nghệ thuật kể chuyện đầy sáng tạo:
+ Những nhân vật có tính cách rõ nét, đặc biệt là Vũ Nương.
+ Cách kể chuyện hấp dẫn, sử dụng yếu tố truyền kỳ, xây dựng hình ảnh “cái bóng” đầy dụng ý.
- Kết thúc tác phẩm bất ngờ, không mòn sáo, hàm ý sâu sắc.