Bài 4. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

I. Mục tiêu cần đạt:
Giúp HS nắm được hai cách dẫn lời nói hoặc ý nghĩ: cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp


II. Chuẩn bị:
_ GV: SGK, SGV, thiết bị dạy học.
_HS: sọan bài, dụng cụ học tập.

Chào mừng quý thầy cô đến dự giờ
Tiết 19 : Tiếng Việt
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Kiểm tra bài cũ :
? Nhận định nào nói đúng nhất những việc chúng ta cần phải làm khi muốn chọn lựa đúng từ ngữ xưng hô trong hội thoại ?
A. Xem xét tính chất của tình huống giao tiếp.
B. Xem xét mối quan hệ giữa người nói với người nghe
C. Cả A & B đều đúng
D. Cả A & B đề sai.

? Dòng nào có chứa những từ ngữ ko phải là từ ngữ xưng hô trong hội thoại

A. Ông, bà , bố, mẹ, chú, bác, cô, dì, dượng, mợ.
B. Chúng tôi, chúng ta, chúng em, chuựng nó.
C. Anh, chị, bạn, cậu, con người, chúng sinh.
D. Thầy, con, em, cháu, tôi, ta, tín chủ, ngài, trẫm, khanh.
1. Ví dụ :
a. Cháu ở liền trong trạm hàng tháng .Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói : " Đấy, bác cũng chẳng "thèm" người là gì ? "
b. Họa sĩ nghĩ thầm : "Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn"
I. Cách dẫn trực tiếp:
a. Cháu ở liền trong trạm hàng tháng .Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói : " Đấy, bác cũng chẳng " thèm `` người là gì ? "

Là lời nói
Được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm (:) và dấu ngoặc kép (“…”).
được anh thanh niên nhắc lại
b. Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”
I. Cách dẫn trực tiếp:
1. Ví dụ :
Là suy nghĩ
Được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm (:) và dấu ngoặc kép (“…”).
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là nói
hay ý nghĩ của nhân vật?
Nó ngăn cách với bộ phận đứng trước
bằng dấu gì?
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là nói
hay ý nghĩ của nhân vật?
Nó ngăn cách với bộ phận đứng trước
bằng dấu gì?
c. Nhìn thấy bác lái xe, cháu nói: " Đấy , bác cũng chẳng thèm người là gì?" - vì cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không chịu xuống. ấy thế là một hôm, bác lái xe phải thân hành lên trạm cháu.
d. "Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn" - Họa sĩ nghĩ thầm.
Trong cả hai đoạn trích có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phân đứng trước nó được không?nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì?
* Ghi nhớ :
Dẫn trực tiếp , tức là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép
Thế nào là cách dẫn trực tiếp?
a/ Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu , xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ.
b/ Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
II. Cách dẫn gián tiếp
1. Ví dụ:
Là ý nghĩ
Là lời nói
II. Cách dẫn gián tiếp
1. Ví dụ:
a. Lão tìm lời lẽ giảng cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giằng lại chờ đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ.
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm
là nói hay ý nghĩ của nhân vật?
Nó có được ngăn cách ngăn
cách với bộ phận đứng trước
bằng dấu gì không?
Thuật lại nội dung lời khuyên
Không có dấu ngăn cách
b. Nhưng chớ có hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
Giữa phần ý nghĩ được dẫn và phần lời nói của người dẫn có từ rằng
,là
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm
là nói hay ý nghĩ của nhân vật?
Giữa bộ phận in đậm và bộ phận
đứng trước có từ gì?
Có thể thay từ đó bằng từ gì?
* Ghi nhớ :
Dẫn gián tiếp tức là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp ; lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.
Thế nào là cách dẫn gián tiếp?
Hãy dẫn lại câu nói
của Lê-nin về
việc học
“Học, học nữa, học mãi”
Bằng 2 cách
dẫn trực tiếp và gián tiếp
Dẫn trực tiếp:
Lê-nin từng nói: “ Học, học nữa, học mãi”
Dẫn gián tiếp:
Lê-nin cho rằng việc học của con người là mãi mãi vì thế con người phải luôn học tập và trau dồi kiến thức.
III. Luyện tập :

1. Tỡm l?i d?n trong nh?ng do?n trớch vaứ cho bieỏt ủoự laứ lụứi noựi hay yự nghú ủửụùc daón, laứ lụứi daón trửùc tieỏp hay lụứi daón giaựn tieỏp
a. " A! laừo giaứ teọ laộm! Toõi aờn ụỷ vụựi laừo nhử theỏ maứ laừo ủoỏi xửỷ vụựi toõi nhử theỏ naứy aứ?"
Là lời dẫn trực tiếp. Đó là ý nghĩ
mà nhân vật gán cho con chó
b. "Cái vườn là của con ta...Hồi ấy, mọi thức còn rẻ cả."
Là lời dẫn trực tiếp. Đó là ý nghĩ của nhân vật
2. Vieát ñoaïn vaên nghò luaän coù noäi dung lieân quan ñeán moät trong ba yù kieán. Trích daãn yù kieán aáy theo hai caùch: daãn tröïc tieáp vaø daãn giaùn tieáp
(a) _ Tröïc tieáp: Trong “baùo caùo Chính trò taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toøan quoác laàn thöù II cuûa Ñaûng”, Chuû tòch Hoà Chí Minh neâu roõ: “Chuùng ta phaûi ghi nhôù…moät daân toäc anh huøng”
III. Luyện tập :

(a) _ Giaùn tieáp: Trong “baùo caùo Chính trò taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toøan quoác laàn thöù II cuûa Ñaûng”, Chuû tòch Hoà Chí Minh khaúng ñònh raèng chuùng ta phaûi ghi nhôù…moät daân toäc anh huøng.
III. Luyện tập

* Gợi ý :- Xác định lời thoại của ai đang nói với ai. Trong lời thoại đó có phần nào mà người nghe cần chuyển đến người thứ 3
- Thêm vào câu những từ ngữ thích hợp để mạch ý của câu rõ ràng, mạch lạc.
3. Hãy thuật lại lời của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích theo cách gián tiếp
Vuừ Nửụng nhaõn ủoự cuừng ủửa gửỷi moọt chieỏc hoa vaứng vaứ daởn Phan noựi hoọ vụựi chaứng Trửụng (raống) neỏu chaứng trửụng coứn nhụự chuựt tỡnh xửa nghúa cuừ, thỡ xin laọp moọt ủaứn giaỷi oan ụỷ beỏn soõng, ủoỏt caõy ủeứn tha�n chieỏu xuoỏng nửụực, Vuừ Nửụng seừ trụỷ ve�.
Học xong tiết học này, em rút ra điều gì trong việc dẫn ý kiến của người khác khi hình thành văn bản?
Hướng dẫn về nhà
- Làm nốt các bài tập còn lại.
- Nắm được cách dẫn trực tiếp và gián tiếp ( thuộc Ghi nhớ )
- Nghiên cứu trước bài mới: tiết 20- Sự phát triển của từ vựng
Tiết học đã kết thúc, cám ơn
quý thầy cô đã đến dự