Bài 4. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
GV: NGUYỄN THỊ XUÂN LAN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
1. Khi xung hơ trong h?i tho?i, chúng ta cần lưu ý điều gì?
2. Tìm ví d? v? vi?c l?a ch?n t? ng? th? hi?n s? xung hơ khi�m nhu?ng v� tơn tr?ng ngu?i d?i tho?i?
Đáp án:
1. Khi xung hơ trong h?i tho?i, chúng ta cần lưu ý:
- T? ng? xung hơ trong ti?ng Vi?t cĩ c�c t? ch? quan h? gia dình, m?t s? t? ch? ngh? nghi?p.
- H? th?ng t? ng? xung hơ trong ti?ng Vi?t r?t phong ph�, tinh t? v� gi�u s?c th�i bi?u c?m.
- Ngu?i nĩi c?n can c? v�o d?i tu?ng v� c�c d?c di?m kh�c c?a tình hu?ng giao ti?p d? xung hơ cho thích h?p.
2. Ví d? v? vi?c l?a ch?n t? ng? th? hi?n s? xung hơ khi�m nhu?ng v� tơn tr?ng ngu?i d?i tho?i:
- B?n tang - b? h?.
- Ti?n thi?p - qu�n t?,...
Trên đường đến trường, Nam dự định sẽ trốn tiết để đi luyện game. Vì thế, Nam đã rủ thêm người bạn đồng môn của mình là Cường.
Nam: Tiết 4, tao và mày sẽ trốn tiết.
Cường: Uhm.
Tình cờ, Minh đã nghe được kế hoạch của hai người bạn này.
? Nếu là Minh, em sẽ giải quyết như thế nào?
→ Minh sẽ trình bày những gì nghe được với cô chủ nhiệm.
- C1: “Tiết 4, tao và mày sẽ trốn tiết.”
- C2: Tiết 4, Nam và Cường sẽ trốn tiết.
→ dẫn trực tiếp.
→ dẫn gián tiếp.
NGỮ VĂN 9
Tiết 19 TIẾNG VIỆT
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Đọc và tìm hiểu các đoạn văn sau (trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long):
a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. ?y thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: "D?y, bỏc cung ch?ng "thốm" ngu?i l� gỡ?".
 Phần in đậm là lời nói (có từ “nói”) được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
b) Hoạ sĩ nghĩ thầm: "Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn."
 Phần in đậm là ý nghĩ (có từ “nghĩ”) được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
* Khi chuyển đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có:
"Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn" - Hoạ sĩ nghĩ thầm.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Nhận xét:
* Nội dung in đậm trong các ví dụ:
* Dấu hiệu hình thức:
Được nhắc lại một cách nguyên văn.
Nằm trong dấu ngoặc kép và đứng sau dấu hai chấm.
Cách dẫn trực tiếp
Ví dụ: Nam nói: “Ngày mai tôi đi Hà Nội”
Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của các nhân vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp
Ví dụ:
“Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó khẽ hỏi:
- Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai?
- Là con thầy mấy lị con u
- Thế nhà ta ở đâu?
Nhà ta ở làng chợ Dầu”
(Làng – Kim Lân)
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a) L·o t×m lêi lÏ gi¶ng gi¶i cho con trai hiÓu. L·o khuyªn nã h·y d»n lßng bá ®¸m nµy, ®Ó dïi gi¾ng l¹i Ýt l©u, xem cã ®¸m nµo kh¸ mµ nhÑ tiÒn h¬n sÏ liÖu; ch¼ng lÊy ®øa nµy th× lÊy ®øa kh¸c; lµng nµy ®· chÕt hÕt con g¸i ®©u mµ sî.
(Nam Cao, L·o H¹c)
 Phần in đậm là lời nói (có từ “khuyên”), không ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì.
b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại)
Phần in đậm là ý nghĩ (có từ “hiểu”), ngăn cách bằng từ “rằng” – thay bằng từ “là”
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Nhận xét:
* Nội dung in đậm trong các ví dụ:
* Dấu hiệu hình thức:
Được thuật lại
Không được đặt trong dấu ngoặc kép
Cách dẫn gián tiếp
Có mấy cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của một người, một nhân vật?
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
- Có hai cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của một người, một nhân vật:
+ Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn được đặt trong ngoặc kép.
+ Dẫn gián tiếp là thuật lại ý nghĩ hay lời nói của người khác có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong ngoặc kép.
? So sánh cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp?
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
Ví dụ: Nam nói: “Ngày mai tôi đi Hà Nội”.
Nam nói rằng ngày mai Nam (bạn ấy) đi Hà Nội.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
- Cần lưu ý khi chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp:
+ Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
+ Thay đổi đại từ xưng hô cho phù hợp.
+ Lược bỏ các từ chỉ tình thái.
+ Thêm từ rằng hoặc từ là trước lời dẫn.
+ Không nhất thiết phải chính xác từng từ nhưng phải dẫn đúng về ý.
- Cần lưu ý khi chuyển lời dẫn gián tiếp thành lời dẫn gián tiếp:
+ Khôi phục lại nguyên văn lời dẫn (thay đổi đại từ nhân xưng, thêm bớt các từ ngữ cần thiết,...).
+ Sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à? "
? Dõy l� ý nghi m� nhõn v?t (lóo H?c) gỏn cho con chú, d?n tr?c ti?p.
1. Bài tập 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp?
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: "Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả ."
? Dõy l� ý nghi c?a nhõn v?t (lóo H?c), d?n tr?c ti?p.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 3: Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp.
Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương)
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
* Cách dẫn trực tiếp:
Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương)
* Cách dẫn gián tiếp:
Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trương rằng nếu (chàng Trương) còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, Vũ Nương sẽ trở về.
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 3:
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 3:
3. Bài tập 2:

a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. (Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)
b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được. (Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và
khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại)
c) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện
hùng hồn của sức sống dân tộc)
3. Bài tập 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
3. Bài tập 2:
* Bài tập a:
- DTT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng” Hồ Chí Minh nói: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
- DGT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng” Hồ Chí Minh khẳng định rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
3. Bài tập 2:
* Bài tập b:
- DTT: Trong tác phẩm “Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”, đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”.
- DGT: Trong tác phẩm Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”, đồng chí Phạm Văn Đồng khẳng định rằng giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết 19
Tiếng Việt
* Bài tập c:
- DTT: Trong tác phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”, gi¸o s­ §Æng Thai Mai ®· nãi: “Ng­êi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo víi tiÕng nãi cña m×nh”.
- DGT: Trong tác phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”, gi¸o s­ §Æng Thai Mai ®· nãi r»ng ng­êi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo víi tiÕng nãi cña m×nh.
3. Bài tập 2:

TRÒ CHƠI VUI HỌC
Luật chơi:
- Chia lớp thành 2 nhóm (A và B). Mỗi nhóm cử đại diện chọn các ô số (câu hỏi). Lần lượt đại diện từng nhóm sẽ trả lời. Mỗi câu trả lời đúng đạt 10đ.
- Nếu đại diện nhóm không trả lời được thì nhóm sẽ cử một bạn khác bổ sung. Sau khi bổ sung vẫn chưa có câu trả lời chính xác thì chuyển quyền trả lời câu hỏi cho nhóm còn lại. Mỗi câu trả lời đúng đạt 5đ.
Tiết 19
Tiếng Việt
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Trò chơi vui học
1
3
2
4
6
5
Tiết 19
Tiếng Việt
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 1: Thế nào là cách dẫn trực tiếp?
Tiết 19
Tiếng Việt
Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn được đặt trong ngoặc kép.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 2: Thế nào là cách dẫn gián tiếp?
Tiết 19
Tiếng Việt
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Dẫn gián tiếp là thuật lại ý nghĩ hay lời nói của người khác có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong ngoặc kép.
Câu 3: Chuyển lời dẫn sau thành lời dẫn trực tiếp :
Các quân lính đều nói rằng xin vâng lệnh không dám hai lòng.
Tiết 19
Tiếng Việt
Chuyển lời dẫn sau thành lời dẫn trực tiếp :
Các quân lính đều nói rằng xin vâng lệnh không dám hai lòng.
→ Các quân lính đều nói: “Xin vâng lệnh, không dám hai lòng!”
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 4: Trong caùc caâu thô sau, ñaâu laø lôøi daãn tröïc tieáp?
Ngö oâng khi aáy hoûi han,
Vaân Tieân thöa heát moïi ñaøng gaàn xa.
Ngö raèng: “Ngöôøi ôû cuøng ta,
Hoâm mai haåm huùt vôùi giaø cho vui.”
(Truyeän Lục Vân Tiên – Nguyeãn Đình Chiểu)
Tiết 19
Tiếng Việt
Dẫn trực tiếp:
“Ngöôøi ôû cuøng ta,
Hoâm mai haåm huùt vôùi giaø cho vui.”

Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 5: Cho đoạn trích sau:
Hôm sau, bác sĩ bảo Xiu: “Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom – thế thôi”.
(Chiếc lá cuối cùng – O Hen-ri)
Trong đoạn trích trên, lời nói của nhân vật được trích dẫn bằng cách nào? Vì sao?
Tiết 19
Tiếng Việt
Trong đoạn trích, lời nói của nhân vật được trích dẫn bằng cách dẫn trực tiếp. Vì lời nói của nhân vật được nhắc lại nguyên văn và được đặt trong dấu ngoặc kép.
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 6: Haõy chuyeån caâu sau ñaây thaønh caâu coù lôøi daãn giaùn tieáp?
Noù leã pheùp hoûi Nhó: “Baùc caàn naèm xuoáng phaûi khoâng aï?”
(Beán queâ-Nguyeãn Minh Chaâu)
Tiết 19
Tiếng Việt
Chuyển thành câu có lời dẫn gián tiếp:
Nó lễ phép hỏi Nhĩ: "Bác cần nằm xuống phải không ạ?"
? Nó lễ phép hỏi Nhĩ rằng Nhĩ cần nằm xuống không
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Sửa chữa lỗi trong việc sử dụng cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp trong một bài viết của bản thân.
- Soạn bài: “Sự phát triển của từ vựng”
+ Đọc kĩ phần ví dụ và trả lời các câu hỏi
+ Chuẩn bị hệ thống bài tập
CHÚC QUÝ THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE - CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
CHÚC QUÝ THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE - CHÚC CÁC EM HỌC TỐT