Bài 39. Tổng kết chuơng II : Điện từ học

Biên soạn: Nguyễn Văn Yên
Tiết 43 Tổng kết chương II: ĐIệN Từ HọC
Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh
Trường THCS Phong Khê
I. Tự kiểm tra
Câu 1 (1.SGK): Viết đầy đủ câu sau đây:
Muốn biết một điểm A trong không gian có từ trường hay không, ta làm như sau: Đặt tại điểm A một kim nam châm, nếu thấy có ...........tác dụng lên.................thì ở A có từ trường.
Trả lời câu 1
lực điện từ
kim nam châm
Câu 2 (2. SGK) Làm thế nào để biến một thanh thép thành một nam châm vĩnh cửu ?
A. Dùng búa đập mạnh vào thanh thép.
B. Hơ thanh thép trên ngọn lửa.
C. Đặt thanh thép vào lòng trong lòng ống dây dẫn có dòng điện một chiều chạy qua.
D. Đặt thanh thép vào lòng trong lòng ống dây dẫn có dòng điện xoay chiều chạy qua.
Trả lời câu 2
I. Tự kiểm tra
Câu 4 (6.SGK): Cho một thanh nam châm thẳng mà chữ chỉ tên cực của nam châm đã bị mất, làm thế nào để xác định được cực Bắc của nam châm đó.
TL Câu 4 (6.SGK): Treo thanh nam châm nam châm bằng một sợi dây chỉ mềm ở chính giữa để thanh nam châm nằm ngang. Đầu quay về hướng Bắc địa lý là cực Bắc của thanh nam châm .
Câu 3 (5.SGK): Viết đầy đủ câu sau đây:
Khi khung dây dẫn kín quay trong từ trường của một nam châm vĩnh cửu thì trong khung dây xuất hiện một dòng điện ............vì........
cảm ứng xoay chiều
số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên
……………………………………………………………………………………………
I. Tự kiểm tra
Câu 5 (8.SGK): Nêu chỗ giống nhau về cấu tạo của hai loại máy phát điện xoay chiều và sự khác nhau về hoạt động của hai loại máy đó.
TL Câu 5 (8.SGK): Giống nhau: Có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn.
Khác nhau: Một loại có rôto là cuộn dây, một loại có rôto là nam châm.
Nam châm
Cuộn dây
Nam châm quay
Cuộn dây quay
I. Tự kiểm tra
Câu 6 (9.SGK): Nêu hai bộ phận chính của động cơ điện một chiều và giải thích tại sao khi cho dòng điện đi qua, động cơ điện lại quay được.
TL Câu 6 (9.SGK): Hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn. Khung dây quay được vì khi ta cho dòng điện một chiều vào khung dây thì từ trường của nam châm sẽ tác dụng lên khung dây những lực điện từ làm cho khung quay.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
1. Cách xác định hướng của lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm và lực điện từ của thanh nam châm đó tác dụng lên dòng điện.
a. Lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
1. Cách xác định hướng của lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm và lực điện từ của thanh nam châm đó tác dụng lên dòng điện.
a. Lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm
Các cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
1. Cách xác định hướng của lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm và lực điện từ của thanh nam châm đó tác dụng lên dòng điện.
b. Lực điện từ do một thanh nam châm tác dụng lên dòng điện
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
1. Cách xác định hướng của lực từ do một thanh nam châm tác dụng lên cực Bắc của một kim nam châm và lực điện từ của thanh nam châm đó tác dụng lên dòng điện.
b. Lực điện từ do một thanh nam châm tác dụng lên dòng điện
Cách xác định hướng của lực điện từ bằng "Quy tắc bàn tay trái"
K
Trong trường hợp sử dụng dòng điện không đổi, lúc đầu cực N của nam châm bị hút thì khi đổi chiều dòng điện nó sẽ bị đẩy và ngược lại.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
3. Lực từ do một nam châm điện chạy bằng dòng điện một chiều tác dụng lên cực Bắc của một thanh nam châm.
K
Khi dùng dòng điện xoay chiều chạy qua ống dây thì cực N của thanh NC lần lượt bị hút, đẩy. Nguyên nhân là do dòng điện luân phiên đổi chiều.
4. Lực từ do một nam châm điện chạy bằng dòng điện xoay chiều tác dụng lên cực Bắc của một thanh nam châm.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
S
N
b.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
5. Đường sức từ của một nam châm vĩnh cửu.
Các đường sức từ có chiều nhất định. Ở bên ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc và đi vào cực Nam của nam châm
6. Qui tắc nắm tay phải
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây.
Ii. Hệ thống hoá một số kiến thức
6. Qui tắc nắm tay phải
Đường sức từ do cuộn dây của nam châm điện tạo ra tại điểm N hướng từ tráI sang phải. áp dụng quy tắc bàn tay trái, lực từ hướng từ ngoài vào trong và vuông góc với mặt phẳng màn hình (hình vẽ).
IiI. Vận dụng
Bài 10 (SGK) Đặt một nam châm điện vuông góc với một dây dẫn thẳng có dòng điện không đổi chạy qua như hình dưới (39.2 SGK). Xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên điểm N của dây dẫn.
N
IiI. Vận dụng
Bài 11 (SGK) Máy biến thế
a. Vì sao để vận tải điện đi xa người ta phải dùng máy biến thế?
Trả lời a. Để giảm hao phí do toả nhiệt trên đường dây.
Trả lời b. Giảm đi 1002=10 000 lần.
b. Trên cùng một đường dây tải điện, nếu dùng máy biến thế để tăng HĐT ở hai đầu dây lên 100 lần thì công suất hao phí vì toả nhiệt trên đường dây sẽ giảm đi bao nhiêu lần:
IiI. Vận dụng
Bài 11 (SGK) Máy biến thế
c. Cuộn sơ cấp của một máy biến thế có 4400 vòng, cuộn thứ cấp có 120 vòng. Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều 220 V. Tìm HĐT thế ở hai đầu thứ cấp
Trả lời c. Vận dụng công thức
Vậy HĐT ở hai đầu thứ cấp là 6V
Hình minh hoạ
220V
6V
n1=40000 vòng
n2=120 vòng
Lưu ý: Trong kỹ thuật người ta còn ký hiệu cuộn dây là l
IiI. Vận dụng
Bài 12 (SGK) Giải thích vì sao không thể dùng dòng điện không đổi chạy máy biến thế
Trên hình 39.3 vẽ một khung dây đặt trong từ trường. Trường hợp nào dưới đây khung dây không xuất hiện dòng điện xoay chiều? Hãy giảI thích vì sao.
Khung dây quay quanh trục PQ nằm ngang.
Khung dây quay quanh trục AB thẳng đứng.
TLBài 12 (SGK) Dùng dòng điện không đổi không tạo ra từ trường biến thiên, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp không biến đổi nên trong cuộn này không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
N
S
A
P
Q
Trong trường hợp a. Khi khung dây quay quanh trục PQ nằm ngang thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của khung dây luôn luôn không đổi, luôn bằng 0. Do đó trong khung dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
B
Một số hình ảnh áp dụng điện từ học
Máy phát điện
Máy biến thế
Động cơ điện
Bài học kết thúc tại đây!
Cám ơn các em?
ChưƠNG 2
ĐIệN Từ HọC LớP 9 ĐếN ĐÂY Là KếT THúC