Bài 39. Cấu tạo trong của thằn lằn

Kiểm tra bài cũ:
Em hãy nêu và giải thích đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn?
Tiết 41
Cấu tạo trong của thằn lằn
Cấu tạo trong của thằn lằn
I/ Bộ xương
II/ các cơ quan dinh dưỡng
1. Tiêu hoá.
2. Tuần hoàn - hô hấp.
3. Bài tiết.
III/ Thần kinh và giác quan
1. Thần kinh.
2. Giác quan.

I/ bộ xương:
X. đầu
Cột sống
X. sườn
Đai chi trước
Các x.chi trước
Đai chi sau
Các x.chi sau
Các đốt sống cổ
Bộ xương thằn lằn
Bộ xương ếch
? So sánh bộ xương thằn lằn với bộ xương ếch?
- Hộp sọ
- Hộp sọ
- Xương mặt
- Xương mặt
- Cột sống: ngắn
- Cột sống: dài
- Có 1 đốt sống cổ
- Có 8 đốt sống cổ
- Có lồng ngực
- Không có lồng ngực
- Có 1 đốt trâm đuôi
- Có nhiều đốt sống đuôi
- Chi trên gắn với xương đai vai
- Chi trên gắn với xương đai vai
- Chi dưới gắn với xương đai hông
- Chi dưới gắn với xương đai hông
Những điểm sai khác nổi bật giữa bộ xương thằn lằn so với bộ xương ếch:

Cột sống dài, có 8 đốt sống cổ
Lồng ngực:

Xương đuôi dài:
-> quan sát được mọi phía.
- Bảo vệ nội quan.
Tăng ma sát cho sự di chuyển trên cạn.
- Tham gia cử động hô hấp.
ii/ Các cơ quan dinh dưỡng:
Thực quản
Dạ dày
Ruột non
Ruột già
Lỗ huyệt
Gan
Mật
Tuỵ
Tim
ĐM chủ
TM chủ dưới
Khí quản
Phổi
Thận
Bóng đái
Tinh hoàn
ống dẫn tinh
Cơ quan giao phối
Hệ tiêu hoá
Hệ tuần hoàn
Hệ hô hấp
Hệ bài tiết
Hệ sinh dục
? Xác định các hệ cơ quan trên sơ đồ, điền thông tin vào bảng sau:
1. Tiêu hoá:
? Các cơ quan trong hệ tiêu hoá của thằn lằn có những thay đổi gì so với ếch?
Nội quan thằn lằn
Nội quan ếch
Thực quản
Dạ dày
Ruột non
Ruột già
Lỗ huyệt
Mật
Gan
Tuỵ
Gan
Mật
Dạ dày
Ruột
Ruột thẳng
- ống tiêu hoá đã phân hoá rõ.
Ruột già có khả năng hấp thụ lại nước
-> Phân đặc
2. Tuần hoàn - Hô hấp:
a/ Tuần hoàn:
Sơ đồ hệ tuần hoàn ở thằn lằn
Sơ đồ hệ tuần hoàn ở ếch
? Hệ tuần hoàn của thằn lằn có gì giống và khác với của ếch?
Hai vòng tuần hoàn.
Tim 3 ngăn:
+ 2 tâm nhĩ
+ 1 tâm thất: có vách hụt -> máu đi nuôi cơ thể ít bị pha hơn so với ếch.
b/ Hô hấp:
Phổi có nhiều vách ngăn, nhiều mạch máu bao quanh, làm tăng diện tích trao đổi khí.
Phổi ếch cắt dọc
Phổi thằn lằn cắt dọc
Sự thông khí ở phổi nhờ các cơ liên sườn co hoặc giãn -> thay đổi thể tích lồng ngực.

? So sánh phổi thằn lằn với phổi ếch?
? Tại sao thằn lằn vẫn là động vật biến nhiệt?
Cấu tạo của hệ tuần hoàn và hô hấp phù hợp hơn với hoạt động đòi hỏi cung cấp nhiều năng lượng khi di chuyển trên cạn, nhưng còn chưa hoàn thiện.
3. Bài tiết:
Thận sau (hậu thận): có khả năng hấp thụ lại nước -> nước tiểu đặc.


? So sánh hệ bài tiết của thằn lằn với ếch?
III/ thần kinh và giác quan:
1. Thần kinh:
- Não trước và tiểu não phát triển -> hoạt động phản xạ và cử động phức tạp hơn so với ếch và cá.
Bộ não ếch
Bộ não thằn lằn
? So sánh hệ thần kinh của thằn lằn với ếch?
Thuỳ khứu giác
Não trước
Thuỳ thị giác
Tiểu não
Hành tuỷ
Tuỷ sống
2. Giác quan:
Tai có màng nhĩ.
Mắt có 3 mí, mí thứ 3 có thể cử động được, nhìn rõ.
Có tuyến lệ để cho mắt không bị khô.

? So sánh các giác quan của thằn lằn với ếch?
(Bảo vệ nội quan và tham gia vào hô hấp; tăng diện tích trao đổi khí; hoạt động phản xạ và cử động linh hoạt; giữ nước cho cơ thể; máu đi nuôi cơ thể ít bị pha trộn).
Chọn cụm từ thích hợp hoàn thành nội dung bảng sau:
- Bảo vệ nội quan và tham gia vào hô hấp
- Giữ nước cho cơ thể
- Tăng diện tích trao đổi khí
- Máu đi nuôi cơ thể ít bị pha trộn
- Hoạt động phản xạ và cử động linh hoạt.
- Giữ nước cho cơ thể
? Hệ tuần hoàn của động vật nào dưới đây là tiến hoá hơn?
Hệ tuần hoàn thằn lằn.