Bài 39. Benzen

Trường THCS Nghĩa Điền
Giáo viên: Phạm Thị Tuyết Nhung
BÀI GIẢNG HÓA HỌC – LỚP 9


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Viết công thức cấu tạo của metan, etilen, axetilen?
Câu 2: Cho biết tính chất hoá học đặc trưng của metan, etilen, axetilen?
ĐÁP ÁN:
Câu 1 : Công thức cấu tạo của:
Metan
Etilen
Axetilen
Câu 2: Tính chất hoá học đặc trưng:
- Metan có phản ứng thế vì phân tử chỉ có liên kết đơn.
- Etilen, axtilen có phản ứng cộng vào vì phân tử có liên kết đôi và liên kết ba.
TUẦN 25
TIẾT 50 Bài 39:

Benzen
Công thức phân tử: C6H6
Phân tử khối: 78
TUẦN 26 -TIẾT 50 Bài 39: Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
I. Tính chất vật lý:
-Benzen là chất lỏng không màu, không tan trong nước, nhẹ hơn nước, hòa tan được nhiều chất như: dầu ăn, nến, cao su…
- Ben zen rất độc.










Quan sát lọ đựng Benzen
và hãy cho biết trạng thái, màu sắc của Benzen?



-ĐọcTN1và quan sát H 4.13 cho biết Benzen nặng hay nhẹ hơn nước?
TN2: Quan sát thí nghiệm và cho biết dầu ăn có tan trong Benzen không?
Em có kết luận gì về tính chất vật lý của Benzen?
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:
Công thức phân tử: C6H6
Công thức cấu tạo:
Em hãy cho biết đặc điểm liên kết của các nguyên tử trong phân tử Benzen như thế nào?
- Phân tử benzen có cấu tạo mạch vòng có 6 cạnh đều nhau, trong đó có 3 liên kết đơn xen kẽ ba liên kết đôi.
II. Cấu tạo phân tử:
2.Công thức cấu tạo của benzen:
hoặc
hoặc
Bài 39: BENZEN
CTPT: C6H6
PTK: 78
* Các liên kết kém bền trong vòng benzen tạo thành hệ liên hợp khép kín làm cho liên kết kém bền trong benzen bền hơn trong etilen và extilen.
Các em hãy quan sát mô hình phân tử Benzen dạng rỗng và đặc để hiểu rõ hơn về đặc điểm liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử Benzen
1.Trong các công thức sau của Benzen công thức nào viết đúng,viết sai.Tại sao?
a)
b)
c)
d)
e)
Đáp án:
Công thức đúng:b,d
Công thức a) sai vì vòng 5 cạnh
Công thức c) sai vì thiếu 1 liên kết đôi
Công thức e) sai về vị trí liên kết đôi
Bài tập áp dụng (Thảo luận nhóm 2HS/bàn: 3 phút)
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:





*Mạch vòng sáu cạnh đều, có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn.
III. Tính chất hóa học:
1. Phản ứng cháy:


Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
Các em hãy quan sát thí nghiệm sau ?
Benzen tác dụng với oxi.
Benzen
Ca(OH)2
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:





III. Tính chất hóa học:
1. Phản ứng cháy: (T/d với oxi)

2. Phản ứng thế với brom:
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
Em hãy cho biết sản phẩm
tạo thành khi đốt Benzen
trong khí Oxi?
Sản phẩm là: khí Cacbonic
và nước
Em hãy viết PTPƯ của Benzen tác dụng với Oxi?

2 C6H6 + 15O2 12 CO2 + 6H2O
2 C6H6 + 15 O2 12 CO2 + 6H2O
Benzen cháy trong O2 tạo ra
CO2 và H2O tuy nhiên khi
cháy trong không khí do
không đủ O2 nên ngoài CO2
và H2O còn sinh ra nhiều
muội than.
Em hãy cho biết phản ứng đặc trưng của:
+ Liên kết đơn?
+ Liên kết đôi và liên kết ba?
- Đặc trưng của liên kết đơn là tham gia phản ứng thế.
- Đặc trưng của liên kết đôi và liên kết ba là tham gia phản ứng cộng.
Vậy trong phân tử Benzen có cả liên kết đơn xen kẽ liên kết đôi, nó có tham gia phản ứng cộng và phản ứng thế không?
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:





III. Tính chất hóa học:
1. Phản ứng cháy: (Tác dụng với oxi)

2. Phản ứng thế với Brom:
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
2 C6H6 + 15 O2 12 CO2 + 6H2O
2. Phản ứng thế với brom:
Thí nghiệm:
III. Tính chất hóa học:
C6H6 (l) + Br2 (l) C6H5Br (l) + HBr (k)

Fe
t0
Màu đỏ nâu
(Không màu)
*Phương trình phản ứng:
Brombenzen
+
Br
Br
Br
H
Bài 39: Tiết 50: Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78

Em hãy cho biết sự thay đổi vị trí của một nguyên tử hydro và nguyên tử Brom như thế nào ở PƯ hóa học trên? Phản ứng trên thuộc loại phản ứng gì ?
Em hãy viết phương trình phản ứng bằng công thức phân tử?
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:




III. Tính chất hóa học:
1. Phản ứng cháy: (tác dụng với oxi)

2. Phản ứng thế với Brom:
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
2 C6H6 + 15 O2 12 CO2 + 6H2O
C6H6 (l) + Br2 (l) Fe,to C6H5Br (l) + HBr(k)
đỏ nâu Brombenzen
(không màu)
Vì liên kết kém bền trong phân tử Benzen bền hơn trong phân tử etylen và axetylen, nên Benzen dễ tham gia phản ứng thế, khó tham gia phản ứng cộng. Vậy nó có tham gia phản ứng cộng không ?
3. Phản ứng cộng:
Các em hãy quan sát biểu tượng, cơ chế phản ứng giữa C6H6 và H2 có nhiêt độ và bột Ni xúc tác.
Cơ chế phản ứng giữa C6H6 và H2(có bột Ni xúc tác)
Xiclo hexan
III . TÍNH CHẤT HÓA HỌC
Bài 39: BEN ZEN
CTPT: C6H6
PTK: 786
3. Phản ứng cộng:
+ 3 H2
Ni, t0
`
Xiclohexan
Xiclohexan
Hãy viết phương trình phản ứng bằng công thức phân tử
KL: Benzen khó tham gia pư cộng hơn etilen và axetilen: không tg pư cộng với brom trong dd nhưng có pư cộng với một số chất khác trong những đk thích hợp.
I. Tính chất vật lý:
II. Cấu tạo phân tử:




III. Tính chất hóa học:
1. Phản ứng cháy:

2. Phản ứng thế:
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
2 C6H6 + 15 O2 12 CO2 + 6H2O
C6H6 (l)+ Br2 (l) Fe,to C6H5Br (l) + HBr (k)
đỏ nâu Brombenzen
(không màu)

3. Phản ứng cộng:
C6H6(l) + 3H2 (k) C6H12(l)
Xiclohexan
t0 Ni
Kết luận: Do phân tử có cấu tạo đặc biệt nên Benzen vừa có phản ứng thế, vừa có phản ứng cộng. Tuy nhiên, phản ứng cộng của Benzen xảy ra khó hơn so với etilen và axetilen.
IV. Ứng dụng:
I / TÍNH VẬT LÍ
II / CẤU TẠO PHÂN TỬ
Bài 39: BEN ZEN
CTPT: C6H6
PTK: 786
III / TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1.Ben zen tham gia phản ứng cháy
2.Ben zen phản ứng thế Brom không?
3.Ben zen phản ứng cộng không?
IV . ỨNG DỤNG
IV / ỨNG DỤNG
Chất dẻo
Thuốc nổ
BENZEN
Phẩm nhuộm
Dược phẩm
Giải khát
Dung môi
Thuốc trừ sâu
I. Tính chất vật lý
II. Cấu tạo phân tử
III. Tính chất hóa học
1. Phản ứng cháy: (tác dụng với oxi)

2. Phản ứng thế với Brom:
Bài 39: Tiết 50 Benzen
Công thức phân tử: C6H6 - phân tử khối: 78
2 C6H6 + 15 O2 12 CO2 + 6H2O
C6H6 (l) + Br2 (l) Fe,to C6H5Br (l) + HBr (k)
3. Phản ứng cộng:
C6H6(l) + 3H2 (k) C6H12(l)
t0
Ni
IV. ỨNG DỤNG
- Benzen được sử dụng làm dung môi trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm.
- Benzen là nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp để sản xuất chất dẻo, phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu, dược phẩm…
Kết luận: Do phân tử có cấu tạo đặc biệt nên Benzen vừa có phản ứng thế, vừa có phản ứng cộng. Tuy nhiên, phản ứng cộng của Benzen xảy ra khó hơn so với etilen và axetilen.

SƠ ĐỒ TƯ DUY
Bài Tập
* Cho benzen tác dụng với Brom tạo ra brombenzen.
a/ Viết PTHH (ghi rõ điều kiện phản ứng)
b/ Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brombenzen.
a/ Phương trình hóa học

b/ Ta có
Từ PTHH
Vậy khối lượng benzen cần dùng là 7,8 gam
Trả lời
Về nhà học bài, làm bài tập 3,4 sgk - trang125.
* Giải thích vì sao benzen vừa có phản ứng thế, vừa có phản ứng cộng?
Xem trước bài mới: Dầu mỏ và khí thiên nhiên
* Dầu mỏ, khí thiên nhiên có thành phần và ứng dụng như thế nào?
DẶN DÒ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Hướng dẫn học ở nhà:
CTPT: C6H6
PTK: 78
Bài 39: BENZEN