Bài 39. Bài tiết nước tiểu

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Quan sát sơ đồ sau:
Hãy xác định các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu và cấu tạo một đơn vị chức năng của thận?
1
2
3
4
5
1
2
3
Thận phải
Thận trái
Ống dẫn nước tiểu
Bóng đái
Ống đái
Nang cầu thận
Cầu thận
Ống thận
1
2
5
Ống đái
3
4
1
2
Ống đái
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở đâu?
- Gồm những quá trình nào?
Quan sát sơ đồ sau:
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu
+ Quá trình hấp thụ lại
+ Quá trình bài tiết tiếp
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình lọc máu diễn ra ở đâu?
- Kết quả của quá trình lọc máu?
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Vậy trong thành phần của máu và nước tiểu đầu có gì khác biệt?
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Thành phần của máu gồm có những gì?
Nhắc lại!
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Thành phần của máu gồm có những gì?
Nhắc lại!
Máu
Huyết tương
(55%)
Nước
Các chất dinh dưỡng:
Protein,
lipit, gluxit, vitamin, …
Các chất cần thiết khác: hoocmon, kháng thể, …
Các muối khoáng.
Các chất thải của tế bào: ure, axit uric, …
Các tế bào máu
(45%)
Nước tiểu đầu
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Quà trình này diễn ra ở đâu?
- Kể một số chất được hấp thụ lại?
- Không sử dụng năng lượng ATP
Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Quá trình này diễn ra ở ống thận.
- Các chất được hấp thụ lại: nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl- …
- Có sử dụng năng lượng ATP
- Không sử dụng năng lượng ATP


Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Các tp của máu được ổn định
Chất cặn bã
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
- Quá trình này diễn ra ở ống thận.
- Các chất được hấp thụ lại: nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl- …
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Quá trình này diễn ra ở đâu?
- Có sử dụng năng lượng ATP
- Không sử dụng năng lượng ATP
- Kể tên một số chất được bài tiết tiếp?


Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Các tp của máu được ổn định
Chất cặn bã, H+, K+…
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
- Quá trình này diễn ra ở ống thận.
- Các chất được hấp thụ lại: nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl- …
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Quá trình này diễn ra ở ống thận.
- Có sử dụng năng lượng ATP
- Không sử dụng năng lượng ATP
- Một số chất được bài tiết tiếp:
+ Chất cặn bã: axit uric, creatin, …
+ Các chất thuốc
+ Các ion thừa: H+, K+…


Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Các tp của máu được ổn định
Chất cặn bã, H+, K+…
Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận
- Kết quả của quá trình lọc máu: tạo nên nước tiểu đầu
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
- Không sử dụng năng lượng ATP
Kết quả, vai trò của quá trình hấp thụ lại và quá trình bài tiết tiếp là gì?
- Kết quả: Nước tiểu chính thức.
- Vai trò: Giúp ổn định một số thành phần của máu.
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở những điểm nào?
THẢO LUẬN NHÓM
Điền các từ sau : có nhiều, có ít, loãng hơn, đậm đặc hơn, gần như không … vào bảng dưới đây để thấy sự khác nhau giữa nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức.
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
ĐÁP ÁN
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu:
+ Quá trình hấp thụ lại:
+ Quá trình bài tiết tiếp:
Tạo thành nước tiểu đầu ở cầu thận.
Hấp thụ lại các chất cần thiết.
Tạo thành nước tiểu chính thức
Bài tiết các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Vậy thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì?
Lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa ra khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu:
+ Quá trình hấp thụ lại:
+ Quá trình bài tiết tiếp:
Tạo thành nước tiểu đầu ở cầu thận.
Hấp thụ lại các chất cần thiết.
Tạo thành nước tiểu chính thức
Lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa ra khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
* Thực chất của sự tạo thành nước tiểu là:
Bài tiết các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận


Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Các tp của máu được ổn định
Chất cặn bã, H+, K+…
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
170 lít
1,5 lít
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu:
+ Quá trình hấp thụ lại:
+ Quá trình bài tiết tiếp:
Tạo thành nước tiểu đầu ở cầu thận.
Hấp thụ lại các chất cần thiết.
II. Thải nước tiểu:
Tạo thành nước tiểu chính thức
Lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa ra khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
* Thực chất của sự tạo thành nước tiểu là:
Bài tiết các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận
thận
ống dẫn nước tiểu
bóng đái
ống đái
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình thải nước tiểu diễn ra theo thứ tự nào?
A. Bể thận - ống đái - bóng đái - ống dẫn nước tiểu.
B. Bể thẩn – bóng đái - ống dẫn nước tiểu - ống đái
C. Bể thẩn – ống dẫn nước tiểu - bóng đái - ống đái
D. Bể thẩn – ống dẫn nước tiểu - ống đái - bóng đái
thận
ống dẫn nước tiểu
bóng đái
ống đái
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình thải nước tiểu diễn ra theo thứ tự nào?
A. Bể thận - ống đái - bóng đái - ống dẫn nước tiểu.
B. Bể thẩn – bóng đái - ống dẫn nước tiểu - ống đái
C. Bể thẩn – ống dẫn nước tiểu - bóng đái - ống đái
D. Bể thẩn – ống dẫn nước tiểu - ống đái - bóng đái
O
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu:
+ Quá trình hấp thụ lại:
+ Quá trình bài tiết tiếp:
Tạo thành nước tiểu đầu ở cầu thận.
Hấp thụ lại các chất cần thiết.
II. Thải nước tiểu:
Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng.

Tạo thành nước tiểu chính thức
Lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa ra khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
* Thực chất của sự tạo thành nước tiểu là:
Bài tiết các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận


Nước (99%), chất dinh dưỡng, Na+, Cl-…
Các tp của máu được ổn định
Chất cặn bã, H+, K+…
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
170 lít
1,5 lít
Tại sao sự hình thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận diễn ra liên tục, nhưng sự thải nước tiểu ra khỏi cơ thể chỉ xảy ra vào những lúc nhất định?
+ Máu tuần hoàn liên tục qua thận để lọc tạo thành nước tiểu (không theo ý muốn)
+ Nước tiểu chính thức được tích trữ trong bóng đái khi lên tới 200ml, đủ áp lực để gây cảm giác muốn đi tiểu. Nếu cơ vòng mở ra (có sự phối hợp co của cơ bóng đái và cơ bụng)  nước tiểu mới thoát ra ngoài
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu:

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra tại các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu:
+ Quá trình hấp thụ lại:
+ Quá trình bài tiết tiếp:
Tạo thành nước tiểu đầu ở cầu thận.
Hấp thụ lại các chất cần thiết.
II. Thải nước tiểu:
Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng.

Tạo thành nước tiểu chính thức
Lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa ra khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
* Thực chất của sự tạo thành nước tiểu là:
Bài tiết các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
CỦNG CỐ:
Câu 1: Chọn câu đúng nhất trong câu sau:
a. Lọc máu, lấy lại các chất cần thiết
b. Lọc máu, thải bỏ các chất cặn bã
c. Lọc máu, thải bỏ các chất cặn bã, duy trì ổn định một số thành phần trong máu.
d. Lọc máu, tạo nước tiểu chính thức
O
Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì?
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
CỦNG CỐ:
Câu 2: Hãy chọn những từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Sự tạo thành nước tiểu đầu diễn ra tại cầu thận, thông qua
quá trình lọc máu.
Tiếp theo là quá trình hấp thụ lại và quá trình bài tiết tiếp diễn ra ở ống thận sẽ tạo nên nước tiểu chính thức.
Nước tiểu chính thức sẽ theo hệ thống các ống góp đổ vào bể thận.
Từ bể thận nước tiểu chính thức sẽ đổ xuống và tích trữ ở bóng đái thông qua ống dẫn nước tiểu, cho đến khi lượng nước tiểu trong bóng đái lên tới 200ml, đủ áp lực buồn đi tiểu và cơ vòng ống đái mở ra phối hợp với sự co của cơ vòng bóng đái và cơ bụng giúp thải nước tiểu ra ngoài.
……………
………
………………..
…………………
…………………
………
………………….
………
……..
……….
………………
…………….
………………
………
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài cũ
Đọc mục “Em có biết”
Chuẩn bị bài mới “Vệ sinh hệ bài tiết”
Bài 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU