Bài 39. Bài tiết nước tiểu

SINH HỌC 8
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy cho biết bài tiết là gì ? Hệ bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào ?
Bài tiết là hoạt động của cơ thể thải loại các chất cặn bã và độc hại ra ngoài cơ thể để đảm bảo tính ổn định của môi trường trong cơ thể.
Hệ bài tiết nước tiểu gồm thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái. Thận gồm hai quả với khoảng hai triệu đợn vị chức năng có vai trò lọc máu hình thành nước tiểu.
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Tiết 41
HẤP THỤ LẠI
- Có sử dụng năng lượng ATP
Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng
+Nước
+Các ion Na+, Cl- ...
BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP
-Các chất được bài tiết tiếp:
+ axit uric, creatin…
+ Các chất thuốc
+ ion thừa: H+, K+…
LỌC MÁU
- Màng lọc là vách mao mạch với các lỗ nhỏ 30 - 40A
Sự chênh lệch áp suất tạo ra lực đẩy
Các tế bào máu và protein lớn hơn nên vẫn ở lại trong máu
0
Thảo luận nhóm trong vòng 5 phút
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu?
2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?
3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?
3 vấn đề

Thảo luận nhóm
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu?
Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình
+ Lọc máu ở nang cầu thận  Tạo nước tiểu đầu
+ Hấp thụ lại
+ Bài tiết tiếp

Thảo luận nhóm
2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?
NƯỚC TIỂU ĐẦU
MÁU
Không có các tế bào
máu và prôtêin
Có các tế bào máu
và prôtêin

Thảo luận nhóm
3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?
Loãng
Đậm đặc
Có ít
Có nhiều
Có nhiều
Gần như không
HẤP THỤ LẠI
- Có sử dụng năng lượng ATP
Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng
+Nước
+Các ion Na+, Cl- ...
BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP
-Các chất được bài tiết tiếp:
+ axit uric, creatin…
+ Các chất thuốc
+ ion thừa: H+, K+…
LỌC MÁU
- Màng lọc là vách mao mạch với các lỗ nhỏ 30 - 40A
Sự chênh lệch áp suất tạo ra lực đẩy
Các tế bào máu và protein lớn hơn nên vẫn ở lại trong máu
0
Điền những thông tin cần thiết: (Nước tiểu đầu, trừ tế bào máu và prôtêin, các chất không cần thiết và chất có hại) vào sơ đồ tóm tắt sự hình thành nước tiểu dưới đây cho chính xác
Lọc máu qua
màng lọc
(……………..............……......)
Hấp thụ lại
(chất dinh dưỡng, nước, muối khoáng…)
Máu
……………...
Áp lực máu
(cơ chế khuyếch tán)
Bài tiết tiếp
(………………………......
.......................................)
Nước tiểu
chính thức
trừ tế bào máu và prôtein
các chất không cần thiết
và chất có hại
Nước tiểu
đầu
Thải nước tiểu
Thận
Bể thận tập trung nước tiểu tạo ra từ các đơn vị thận
Ống dẫn nước tiểu chuyển nước tiểu xuống bóng đái
Ống đái: Ống thoát nước tiểu đưa nước tiểu ra ngoài
Bóng đái
Nước tiểu chính thức
Bể thận
ống dẫn nước tiểu
Bóng đái
ống đái
Ngoài
Vì sao sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lại gián đoạn?
Máu tuần hoàn liên tục qua cầu thận nên nước tiểu được hình thành liên tục.
Nước tiểu được tích trữ ở bóng đái khi lên tới 200ml, đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu dẫn đến bài tiết ra ngoài.
Tại sao ở trẻ em thì hay đái dầm?
Còn ở người già khó điều khiển phản xạ đi tiểu?
- Trẻ em phản xạ thần kinh chưa phát triển.
- Còn ở người già cơ vân co không tốt.
Bài tập
Nước tiểu đầu được hình thành do:
a. Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận.
b. Quá trình lọc máu xảy ra ở nang cầu thận
c. Quá trình lọc máu xảy ra ở ống thận
d. Quá trình lọc máu xảy ra ở bể thận
?
?
?
?
?
Đánh dấu vào ô đúng trong bảng:
?
Hướng dẫn về nhà:
Học bài, trả lời các câu hỏi SGK trang 127
Nghiên cứu bài 40: Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu theo nội dung sau:
- Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu.
Hậu quả do các tác nhân đó gây ra cho HBT
Nghiên cứu bảng 40 sgk.