Bài 38. Thực hành: Vận hành máy phát điện và máy biến thế

Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh
Trường THCS Phong Khê
Biên soạn: Nguyễn Văn Yên .169
Tiết 42 - 38 Thực hành:
Vận hành máy phát điện và máy biến thế
Ôn lại cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều và máy biến thế
Câu 1: Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
TL câu 1: Một máy phát điện có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây.
Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại quay gọi là rôto.
Câu 2: Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế.
TL câu 2: Hai cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau, đặt cách điện với nhau. Một lõi sắt (hay thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dây.
Khi đặt vào hai đầu cuôn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.
I. Tự kiểm tra phần chuẩn bị
Đối với mỗi nhóm học sinh
1. Một máy phát điện nhỏ.
2. Một máy biến thế đơn giản gồm hai cuộn dây dẫn, một cuôn 500 vòng, cuộn thứ hai có hai đầu lấy ra lần lượt ứng với 1000 vòng và 1500 vòng (hoặc 200+200 và 400+200).
3. Hai vôn kế xoay chiều có giới hạn đo 15V (hoặc 12V) có thể dùng đồng hồ đo điện đa năng thay thế.
Chuẩn bị báo cáo thực hành theo mẫu đã dặn dò ở tiết trước.
II. Nội dung thực hành
1. Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản
Mắc bóng đèn vào hai đầu lấy điện ra của máy phát điện (hình bên). Mắc vôn kế xoay chiều song song với bóng đèn. Điều khiển tay quay để cuộn dây của máy phát điện quay đều đặn, quan sát đồng thời độ sáng của bóng đèn và số chỉ của vôn kế.
C1 Hiệu điện thế ở hai đầu của máy phát điện thay đổi như thế nào khi cuộn dây của máy phát điện quay càng nhanh ? Hiệu điện lớn nhất .
Các em thực hành và trả lời C1, C2
C2. Khi thay đổi chiều quay của cuộn dây, đèn có sáng không ? Vôn kế có hoạt động không ?
II. Nội dung thực hành
1. Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản
TLC2. Dù đổi chiều quay của cuộn dây, đèn có vẫn sáng. Vôn kế vẫn hoạt động.
TLC1. Khi máy phát điện (cuộn dây) quay càng nhanh thì hiệu điện thế ở hai đầu dây ra của máy càng lớn. Hiệu điện thế lớn nhất đạt cực đại bằng hiệu điện thế ghi trên máy phát điện của nhà sản xuất.
II. Nội dung thực hành
2. Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản
a) Dùng cuộn dây 200 vòng làm cuộn sơ cấp và cuộn 400 vòng làm cuộn thứ cấp của MBT . Mắc vào hai đầu của cuộn sơ cấp vào nguồn điện xoay chiều 6V. Dùng vôn kế xoay chiều để đo HĐT U1 ở hai đầu cuộn sơ cấp và U2 ở hai đầu cuộn thứ cấp. Ghi KQ vào bảng 1
II. Nội dung thực hành
2. Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản
b) Sau đó dùng cuộn 400 vòng rồi 600 vòng làm cuộn sơ cấp, cuộn 200 vòng làm cuộn thứ cấp . Đo hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sơ cấp và thứ cấp. Ghi KQ vào bảng 1
C3 Căn cứ vào kết quả đo ở trên, thiết lập mối quan hệ số đo các HĐT và số vòng của các cuộn dây của máy biến thế. Kết quả này có phù hợp với kết luận đã thu được ở bài 37 không ?
Các em thực hành rồi trả lời C3
TLC3 Số đo các HĐT tỷ lệ với số vòng của các cuộn dây và phù hợp với KQ bài 37
Thu báo cáo thực hành
Trả lời câu hỏi của mẫu báo cáo thực hành
1. Vận hành máy phát điện đơn giản
Vẽ sơ đồ thí nghiệm ở hình 38.1 , trong đó kí hiệu sơ đồ của máy phát điện là
Báo cáo thực hành (mẫu)
Báo cáo thực hành (mẫu)
TLC1. Khi máy phát điện (cuộn dây) quay càng nhanh thì hiệu điện thế ở hai đầu dây ra của máy càng lớn. Hiệu điện thế lớn nhất đạt cực đại bằng hiệu điện thế ghi trên máy phát điện của nhà sản xuất.
1. Vận hành máy phát điện đơn giản
TLC2. Khi đổi chiều quay của máy (cuộn dây), đèn vẫn sáng, kim vôn kế vẫn quay.
Báo cáo thực hành (mẫu)
2. Vận hành máy biến thế
- Vẽ sơ đồ thí nghiệm ở hình 38.2
l1= 200 vòng
l2= 400 vòng
6V~
6V~
l1= 400 +200 vòng
V~
l2= 200 vòng
Bảng 1(số liệu trên tính toán)
TLC3: Số đo các hiệu điện thế tỷ lệ với số vòng của các cuộn dây (với một sai số nhỏ)
Dặn dò
Xem lại bài v� trả lời phần tự kiểm tra (Tổng kết chương II trang 105-106 SGK)
Slide dành cho thầy (cô)
Nhân bài giảng thứ 169 đưa lên thư viện Violet, tác giả (Nguyễn Văn Yên) có mấy lời gửi quý thầy (cô) như sau:
+ Cám ơn sự quan tâm (tải về) và những ý kiến đóng góp đối với bài giảng của thầy (cô). Việc đó có tác dụng như là những "hiệu ứng" nối tiếp cho các bài sau của tác giả.
+ Để tiện cho các thầy (cô) tìm bài, TG giới thiệu Website http://yuio.violet.vn có xếp tương đối thứ tự Vật lý 9
+ TG khuyến khích thầy(cô) tải bài về dùng và có thể đưa vào trang riêng, không đưa lại Thư viện chính để tránh hiểu lầm của các thầy (cô) khác đối với tác giả.
+ Thầy (cô) có ý kiến gì đóng góp, có thể vào Website:
http://yuio.violet.vn
Chúc các thầy (cô) mạnh khoẻ-trí tuệ-phát triển