Bài 38. Bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu

VẤN ĐỀ ĐẶT RA
Hằng ngày, cơ thể chúng ta cần hấp thụ các chất cần thiết để nuôi dưỡng cơ thể, đồng thời thải ra môi trường ngoài những sản phẩm thừa, những chất độc hại cho cơ thể, thông qua quá trình trao đổi chất.
Quá trình thải các chất thừa, chất độc hại đó được thực hiện như thế nào? Những cơ quan nào tham gia thực hiện và bài tiết có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể?
Một trong các cơ quan đó là : Hệ bài tiết.


CHƯƠNG VII: BÀI TIẾT
TIẾT 4O: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I.Bài tiết.
Giả sử nếu các chất thải không được cơ thể thải ra ngoài thì cơ thể sẽ như thế nào?
Vậy bài tiết có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể?
Hàng ngày cơ thể thải ra những sản phẩm gì?
Thải CO2, mồ hôi, nước tiểu.
Cơ quan nào bài tiết các sản phẩm này?
Phổi,thận, da.
Những sản phẩm thải cần được bài tiết phát sinh từ đâu?
Từ hoạt động trao đổi chất của tế bào và hoạt động của cơ thể.
Quá trình lọc và thải các chất
cạ�n bã, các chất độc hại ra môi trường bên ngoài gọi là bài tiết.
Thế nào là bài tiết?
- Khái niệm: bài tiết là quá trình lọc và thải các chất cặn bã, các chất độc hại ra môi trường ngoài.
- Vai trò bài tiết: giúp duy trì tính ổn định của môi trường trong.
Cụ thể nếu ta nín thở không thải CO2 ra ngoài hoặc nín tiểu (một thời gian dài) thì cơ thể sẽ như thế nào? Vì sao?
Cơ thể sẽ bị đầu độc gây mệt mỏi, nhức đầu.vì các chất thải sẽ tích tụ nhiều trong máu làm biến đổi các tính chất của môi trường trong cơ thể gây ra bệnh lí
TIẾT 4O:BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU




- Các cơ quan bài tiết chủ yếu và các sản phẩm bài tiết chủ yếu:
+ Phổi thải CO2
+ Thận bài tiết nước tiểu
+ Da bài tiết mồ hôi
CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
I.Bài tiết.
- Khái niệm: bài tiết là quá trình lọc và thải các chất cặn bã, các chất độc hại ra môi trường ngoài.
- Vai trò bài tiết: giúp duy trì tính ổn định của môi trường trong.
Các cơ quan bài tiết chủ yếu
và các sản phẩm thải chủ yếu?
TIẾT 4O:BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
Trong các hoạt động bài tiết này,
hoạt động nào quan trọng nhất?
vì sao?
-Phổi bài tiết CO2, thận bài tiết nước tiểu là quan trọng nhất
-Vì hai cơ quan này bài tiết chủ yếu chất độc, chất cặn bãvà khí CO2 ra khỏi cơ the.�
Cơ quan bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào ?




- Các cơ quan bài tiết chủ yếu và các sản phẩm bài tiết chủ yếu:
+ Phổi thải CO2
+ Thận bài tiết nước tiểu
+ Da bài tiết mồ hôi
I.Bài tiết.
- Khái niệm: bài tiết là quá trình lọc và thải các chất cặn bã, các chất độc hại ra môi trường ngoài.
-Vai trò: bài tiết� duy trì tính ổn định của môi trường trong.
CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
TIẾT 4O:BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
II.Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu.
Hệ bài tiết nước tiểu
ở trong khoang bụng.
Vị trí hệ bài tiết
nước tiểu trên cơ thể?


I.Bài tiết.
CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
TIẾT 4O:BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
II.Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu.
Chú thích vào sơ đồ cấu tạo hệ
bài tiết nước tiểu ?
Thận trái
Thận phải
Ống dẫn nước tiểu
Bóng đái
Ống đái
+ Hai quả thận nằm 2 bên cột sống
vùng thắt lưng
+ Thận phải thấp hơn thận trái.
+ Hai quả thận nối với 2 ống
dẫn nước tiểu, thông với bóng đái và ống đái
Hệ bài tiết nước tiểu gồm những cơ quan nào?
Các cơ quan trong hệ bài tiết nước tiểu,
cơ quan nào quan trọng nhất?
Quan sát H38.1A SGK và mẫu vật thận
Nhận xét hình dạng, màu sắc của thận?
Hình hạt đậu, màu đỏ thẩm


Gồm: phần vỏ,
Phần tuỷ và bể thận.
Phần vỏ
Phần tuỷ
Bể thận
Quan sát H38.1B SGK
và mẫu vật thận bổ đôi.
Cấu tạo trong của thận
gồm những phần nào?
H38.1A
H38.1B
Ống góp
Thận phải
Ống dẫn nước tiểu
Ống đái
Bóng đái
Quả thận lúc mới cắt quan
sát kĩ ở phần vỏ có những
hạt màu đỏ lấm tấm, đó
chính là những búi mao mạch hình cầu gọi là cầu thận.
Phần tuỷ
Bể thận
Phần vỏ
H38.1A
H38.1B
Quan sát một phần lát cắt dọc
của thận dưới kính hiển vi
thì sẽ có cấu tạo chi tiết như
H 38.1C SGK.
Nang cầu thận
ống thận
cầu thận
Thực chất nang cầu thận là một
cái túi gồm hai lớp, lớp trong
tiếp giáp với búi cầu thận.
Quan sát hình 38.1D SGK
Bao quanh cầu thận
có bộ phận nào?
Nang cầu thận
Phần
tuỷ
Nang cầu thận
và cầu thận
Phần
vỏ
ống thận
H38.1C
H38.1D
Thông với ống thận(nằm ở phần vỏ và phần tuỷ)
Nang cầu thận thông
với bộ phận nào?
Nang cầu thận thông
với bộ phận nào?
Thông với ống thận
(nằm ở phần vỏ và phần tuỷ)
Ống thận là hệ thống ống
lượn nằm ở phần vỏ và
phần tuỷ nối tiếp với
ống góp thông với bể thận.
C?U TH?N
NANG Cầu TH?N
ống thận




CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
TIẾT 4O:BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Cầu thận và
nang cầu thận
ống thận
ống góp
Phần vỏ
Phần tuỷ
I. Bài tiết:
II.Cấu tạo của
Hệ bài tiết nước tiểu.
*Mỗi thận gồm:
-Phần vỏ:khoảng 1 triệu
đơn vị chức năng
+Mỗi đơn vị chức năng
gồm: .Cầu thận
.Nang cầu
thận
.Ống thận
-Phần tuỷ:
.ống thận
.ống góp
Lọc máu
và hình
thành
nước tiểu
Dẫn nước tiểu
vào bể thận
Cấu tạo trong của thận chia
thành mấy phần chính ?
Phần vỏ có cấu tạo
như thế nào?
Phần tuỷ� gồm những
thành phần nào?
H38.1D
H38.1C
Chia thành hai phần:
phần vỏ, phần tuỷ
Cầu thận,nang cầu thận, ống thận gọi là một đơn vị chức năng.




CHƯƠNG VII:BÀI TIẾT
TIẾT 4O: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Bài tiết:
II.Cấu tạo của
Hệ bài tiết nước tiểu.
*Mỗi thận gồm:
-Phần vỏ:khoảng 1 triệu
đơn vị chức năng
+Mỗi đơn vị chức năng
gồm .Cầu thận
.Nang cầu
thận
.Ống thận
-Phần tuỷ:
.ống thận
.ống góp
Lọc máu
và hình
thành
nước tiểu
Dẫn nước tiểu
vào bể thận
CỦNG CỐ
Thận trái
Thận phải
Ống dẫn nước tiểu
Ống đái
Bóng đái
Chú thích vào sơ đồ
cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu?
Trình bày khái niệm,
vai trò của bài tiết?
Hệ bài tiết nước tiểu
có cấu tạo như thế nào?
Các sản phẩm thải chủ yếu của cơ thể? Việc bài tiết chúng do cơ quan nào đảm nhiệm?
1
2
3
4
5
Câu 1:Chú thích vào
sơ đồ cấu tạo
hệ bài tiết nước tiểu?
Bảng hướng dẫn hoạt động nhóm
Chọn câu trả lời đúng nhất:
1. Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
a.Thận ,cầu thận ,bóng đái
c. Thận ,bóng đái ,ống đái
b. Thận ,bóng đái ,ống đái
d. Thận , ống dẫn nước tiểu,bóng đái ,ống đái

2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:
a. Thận c. Bóng đái
b. ống dẫn nước tiểu d.Ống đái

3.Cấu tạo của thận gồm:
a. Phần vỏ,phần tuỷ,bể thận ,ống dẫn nước tiểu
b. Phần vỏ,phần tuỷ,bể thận
c. Phần vỏ,phần tuỷvới các đơn vị chức năng
d Phần vỏ,phần tuỷ với các đơn vị chức năng
cùng các ống góp bể thận
4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
a. Cầu thận ,nang cầu thận
c. cầu thận ,ống thận
b. Nang cầu thận ,ống thận
d. Cầu thận ,nang cầu thận, ống thận

Câu 2: Các nhóm quan sát hình 38.1ABCD
trang 123 SGK, làm bài tập sau đây:
d. Thận , ống dẫn nước tiểu,bóng đái ,ống đái
a. Thận
1
2
3
4
ĐÁP ÁN
Hoạt động đào thải chất cặn bã,
Chất độc ra khỏi cơ thể?
Sản phẩm thải chủ yếu do
da đảm nhiệm?
Sản phẩm thải chủ yếu của cơ thể
do thận đảm nhiệm?
Sự kết tinh của muối khoáng
và một số chất khác ở đường
dẫn nước tiểu có thể dẫn đến
bệnh gì?
1
2
3
4
TRÒ CHƠI Ô CHỮ

Khi đau tiểu nên đi ngay không nhịn
tiểu lâu, uống nhiều nước .

Trong thành phần nước tiểu có những muối vô cơ và hữu cơ như muối canxi, muối phốt phát, muối urát. dễ bị kết dính khi nồng độ của chúng quá cao và gặp pH thích hợp hoặc gặp những điều kiện đặc biệt khác. Các tinh thể của chúng có thể làm ngưng trệ quá trình bài tiết nước tiểu và thậm chí gây đau đớn dữ dội, ảnh hưởng tới sức khoẻ và mọi hoạt động khác.
Biện pháp phòng tránh sỏi thận ?
Em có biết ?
Sỏi thận
Hướng dẫn về nhà
Học bài, trả lời các câu hỏi sách giáo trang 124.
- Đọc mục em có biết
Chuẩn bị: Tiết 41: BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
+Đọc kỹ nội dung bài, trả� lời các nội dung sách giáo khoa trang 126,127
+ Quá trình tạo thành nước tiểu và sự thải nước tiểu được thực hiện như thế nào?
+ So sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức, nước tiểu đầu với huyết tương ?