Bài 37. Máy biến thế

VẬT LÍ LỚP 9
BÀI 37
Người thực hiện : Phạm Duy Hiển
Trường THCS Lạc Long Quân
Thành phố Buôn Ma Thuột – Tỉnh ĐăkLăk
MÁY BIẾN THẾ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chọn câu đúng – sai trong các phát biểu sau
Khi nào dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn ?
X
X
X
X
KIỂM TRA BÀI CŨ
Người ta truyền tải một công suất điện 100 kW bằng một đường dây có điện trở bằng 5  thì công suất hao phí trên đường dây tải điện là 0,5 kW . Hiệu điện thế giữa hai đầu dây tải điện là :
A 5 kV
B 10 kV
C 15 kV
D 20 kV
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy nêu các cách làm giảm hao phí trên đường dây tải điện ?
Trả lời
Từ công thức
Ta suy ra các cách làm giảm hao phí trên đường dây tải điện là :
- Giảm điện trở của dây dẫn bằng cách tăng tiết diện của dây
- Tăng hiệu điện thế giữa hai đầu đường dây tải điện
Để tăng hiệu điện thế giữa hai đầu dây tải điện , người ta dùng máy biến thế . Vậy máy biến thế có cấu tạo và nguyên lý hoạt động như thế nào ?
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo :
Hai cuộn dây dẫn có số vòng dây khác nhau , đặt cách điện với nhau
Một lõi sắt (hay thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dây
Sơ đồ nguyên lý kí hiệu như hình bên
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo :
2. Nguyên tắc hoạt động
C1: Nếu đặt vào hai đầu của một cuộn dây (gọi là cuộn sơ cấp) một hiệu điện thế xoay chiều thì bóng đèn mắc ở hai đầu cuộn dây kia ( gọi là cuộn thứ cấp) có sáng lên không ? Tại sao ?
Đèn sáng. Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều thì lõi sắt bị nhiễm từ và có từ trường biến thiên, từ trường này sẽ xuyên qua tiết diện của cuôn dây thứ cấp do đó sẽ tạo ra trong cuộn dây thứ cấp một dòng điện cảm ứng, nên đèn sáng
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo :
2. Nguyên tắc hoạt động
Quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi C2
Đèn LED sáng

Đèn sợi đốt có sáng
Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều thì trong cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường trong lõi sắt biến thiên làm cho số các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp luân phiên tăng giảm. Kết quả, trong cuộn thứ cấp xuất hiện một dòng điện xoay chiều. Bởi vậy hai đầu cuộn thứ cấp có một hiệu điện thế xoay chiều.
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo :
2. Nguyên tắc hoạt động
3. Kết luận
Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một HĐT xoay chiều.
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
Hoạt động nhóm : Làm thí nghiệm và quan sát
Dụng cụ : 1 máy biến thế điện , 1 lõi thép , 2 cuộn dây có số vòng ghi trên mỗi cuộn , 1 vôn kế
Tiến hành : lắp 2 cuộn dây vào lõi thép , hai đầu 1 cuộn dây được mắc vào máy biến thế , hai đầu cuộn dây còn lại nối với hai cực của vôn kế đo hiệu điện thế xoay chiều
- Lần 1,3 số vòng dây n1 > n2 ; lần 2 thì n1 < n2
Ghi các kết quả thu được vào bảng 1
1,5
6,0
6,0
1. Quan sát
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
1. Quan sát
2. Kết luận
- Hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi cuộn dây tỉ lệ thuận với số vòng dây của mỗi cuộn
Khi U1 < U2 ta có máy tăng thế
Khi U1 > U2 ta có máy hạ thế
Bài 37 : MÁY BIẾN THẾ
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
III. LẮP ĐẶT MÁY BIẾN THẾ GIỮA HAI ĐẦU ĐƯỜNG DÂY TẢI ĐIỆN
1. Tang th?
3. H? th?
2. H? th?
4. H? th?
MỘT SỐ LOẠI MÁY BIẾN THẾ
Trạm biến thế 110 kV
IV . Vận dụng
Bài 1 : Máy biến thế có nhiệm vụ gì ?
A Tăng hiệu điện thế
B Giữ hiệu điện thế không đổi
C Giảm hiệu điện thế
D Biến đổi hiệu điện thế
Bài 2 : Khi máy biến thế hoạy động , các cuộn dây dẫn và lõi sắt có tác dụng gì ? Hãy chỉ ra kết luận sai ?
Lõi sắt có tác dụng giữ cố định hai cuộn dây
Cuộn sơ cấp tạo ra một từ trường biến thiên
Cuộn thứ cấp kín sẽ xuất hiện dòng điện xoay chiều
Dòng điện xoay chiều ở cuộn thứ cấp là dòng điện cảm ứng
IV . Vận dụng
Bài 3 : Một máy biến thế dùng trong căn nhà cần phải hạ điện thế từ 220 V xuống còn 12 V , 6 V , 3 V . Cuộn sơ cấp có 4000 vòng . Tính số vòng của cuộn thứ cấp tương ứng ?

Từ công thức
Với U2 = 6 V thì
vòng
Với U2 = 3V thì
Với U2 = 12 V thì
vòng
vòng
Giải :
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”/ SGK- trang 102.
- Làm bài tập 37.1→ 37.4/ SBT- trang 46/ SBT
- Xem và chuẩn bị trước bài 38
“THỰC HÀNH: Vận hành máy phát điện và máy biến thế”
+ Xem kỹ phần nội dung thực hành
+ Bảng báo cáo (theo mẫu SGK)
+ Trả lời câu hỏi phần 1.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ