Bài 37. Máy biến thế

Giáo án Vật Lý 9
Người thực hiện: Nguyễn Thị Diễm Thúy
Câu 1:Nguyên nhân gây hao phí trên đường dây tải điện?Các cách làm giảm hao phí? Cách nào là tối ưu? Tại sao?
Câu 2: Để truyền đi cùng một công suất điện, nếu dùng dây dẫn có tiết diện tăng gấp đôi thì công suất hao phí vì tỏa nhiệt sẽ:
A . tăng 2 lần
D. giảm 4 lần
B . giảm 2 lần
C . tăng 4 lần
Câu 1: Khi truyền tải điện năng đi xa bằng đường dây dẫn điện sẽ có một phần điện năng hao phí do hiện tượng tỏa nhiệt trên đường dây.
Cách làm giảm: giảm điện trở của dây dẫn hoặc tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây. Cách 2 là tối ưu vì công suất hao phí tỉ lệ nghịch với bình phương hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây.
Câu 2: B. Giảm 2 lần
Để làm giảm hao phí trên đường dây tải điện, thì tại nhà máy điện người ta phải tăng thế, có thể lên đến 500.000V, nhưng ở nơi tiêu thụ chẳng hạn như các dụng cụ điện trong gia đình chỉ sử dụng hiệu điện thế 220V thì lại phải hạ thế xuống. Để giải quyết cả hai nhiệm vụ trên thì người ta phải dùng máy biến thế. Máy biến thế có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
Tiết 40 – Bài 37
Thứ sáu, 16 tháng 01 năm 2009
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Cấu tạo:
Hai cuộn dây(cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp) có số vòng n1, n2 khác nhau, đặt cách điện với nhau
Một lõi sắt (hay thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dây
Quan sát và cho biết các bộ phận chính của máy biến thế
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Cấu tạo:
2) Nguyên tắc họat động
C1: Đặt 1 hiệu điện thế xoay chiều vào cuộn sơ cấp, thí bóng đèn mắc ở cuộn thứ cấp có sáng hay không? Tại sao?
C1: Đèn có sáng. Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp 1 HĐT xoay chiều thì tạo ra trong cuộn dây đó 1 dòng điện xoay chiều. - Lõi sắt bị nhiễm từ trở thành NC có từ trường biến thiên; số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp biến thiên, do đó trong cuộn thứ cấp xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều, làm đèn sáng
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Cấu tạo:
2) Nguyên tắc họat động
C2: Hiệu điện thế xuất hiện ở hai đầu cuộn thứ cấp cũng là hiệu điện thế xoay chiều . Tại sao?
C2: Dòng điện xuất hiện ở cuộn thứ cấp là dòng điện xoay chiều . Một dòng điện xoay chiều phải do một hiệu điện thế xoay chiều gây ra . Bởi vậy hai đầu cuộn thứ cấp có một hiệu điện thế xoay chiều
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Cấu tạo:
2) Nguyên tắc họat động
3) Kết luận:
Khi đặt một hiệu điện thế xoay chiều (U1) vào hai đầu cuộn sơ cấp(n1) của máy biến thế thì ở hai đầu của cuộn thứ cấp (n2) xuất hiện hiệu điện thế xoay chiều(U2)
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Quan sát
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
Kết quả quan sát
12
3
4.5
C3. Căn cứ vào bảng số liệu trên hãy rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa hiệu điện thế U đặt vào hai đầu các cuộn dây của máy biến thế và số vòng dây của các cuộn tương ứng?
C3. Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây tỉ lệ thuận với số vòng dây của các cuộn tương ứng.
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
1) Quan sát
2) Kết luận:
Khi U1 > U2 : ta có máy hạ thế.
Khi U1 < U2 :ta có máy tăng thế
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây tỉ lệ với số vòng dây của mỗi cuộn.

Tăng thế
Hạ thế
Hạ thế
Hạ thế
I. CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ
Khi đặt một hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế thì ở hai đầu của cuộn thứ cấp xuất hiện hiệu điện thế xoay chiều
Tỉ số giữa hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa số vòng dây của các cuộn dây tương ứng
III. LẮP ĐẶT MÁY BIẾN THẾ Ở HAI ĐẦU ĐƯỜNG DÂY TẢI ĐIỆN
Ở đầu đường dây tải điện về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế, ở nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế
Khi máy biến thế hoạt động, trong lõi thép luôn xuất hiện dòng điện Fucô làm nóng máy biến thế, giảm hiệu suất của máy.
Để làm mát máy biến thế, người ta nhúng toàn bộ lõi thép của máy trong một chất làm mát gọi là dầu của MBT. Khi xảy ra sự cố dầu máy biến thế bị cháy có thể gây ra những sự cố môi trường trầm trọng và rất khó khắc phục.
Biện pháp: Các trạm biến thế lớn cần có các thiết bị tự động để phát hiện và khắc phục sự cố, mặc khác cần đảm bảo các qui tắc an toàn khi vận hành trạm biến thế lớn.
C4: Một máy biến thế dùng trong nhà cần phải hạ hiệu điện thế từ 220V xuống còn 6V và 3V. Cuộn sơ cấp có 4.000 vòng. Tính số vòng của các cuộn thứ cấp
Ta có: cuộn 6V có số vòng là:
Ta có: cuộn 3V có số vòng là:
1) May biến thế dùng để:
giữ cho hiệu điện thế ổn định, không đổi
giữ cho cường độ dòng điện ổn định, không đổi
làm tăng hoặc giảm cường độ dòng điện
làm tăng hoặc giảm hiệu điện thế

Đặt một hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện hiệu điện thế xoay chiều.
Tỉ số hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa số vòng của các cuộn dây tương ứng.
Ở hai đầu đường dây tải về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế, ở nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế.
Học lại kiến thức bài: Máy phát điện và Máy biến thế
Chuẩn bị phiếu thực hành - Trả lời sẵn các câu hỏi ở SGK trang 104 vào phiếu thực hành ( tiết 41- Bài 38)