Bài 37. Máy biến thế

Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
Câu 2: Trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều khi có số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây:
A. Luôn luôn tăng.
B. Luôn luôn giảm.
C. Luân phiên tăng, giảm.
D. Luôn luôn không đổi.
KIÊM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng?
Trả lời: Số đường sức từ xuyên qua tiết diện của mạch kín biến thiên thì trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Câu 3: Nêu các cách làm giảm hao phí khi truyền tải điện năng đi xa? Trong đó cách nào ưu thế hơn?
Trả lời: Có hai cách để giảm hao phí khi truyền tải điện năng đi xa, đó là giảm điện trở dây dẫn hoặc tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn. Cách tăng hiệu điện thế là ưu thế hơn.
Câu 4: Nếu tăng hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn lên hai lần thì điện năng hao phí giảm đi mấy lần? Vì sao?
Trả lời: Công suất hao phí tỉ lệ nghịch với bình phương hiệu điện thế vậy hiệu điện thế tăng gấp 2 lần thì công suất hao phí giảm 4 lần
KIÊM TRA BÀI CŨ
Ta biết rằng khi tải điện đi xa thì cần dùng máy biến thế để tăng thế khi đến nơi tiêu thụ thì phải giảm thế để tránh bớt hao phí điện năng mặc dù sự nguy hiểm gia tăng. Vậy máy biến thế có công dụng và nguyên tắc hoạt đông như thế nào?
Máy biến áp tổ máy thủy điện Sơn La
Máy biến áp 500 KV do doanh nghiệp Việt Nam sản xuất
1. Cấu tạo:
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
Một số hình ảnh về máy biến thế
- Kí hiệu
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
Cuộn sơ cấp
Cuộn thứ cấp
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
1. Cấu tạo:
Lõi sắt (hay thép) có pha silic là những lá thép kỹ thuật điện để giảm thiểu tác dụng của dòng fu-co
1. Cấu tạo:
I - Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
+ Gồm hai cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau, đặt cách điện với nhau:
- Cuộn sơ cấp (đầu vào): nối với nguồn.
- Cuộn thứ cấp (đầu ra): nối với tải.
+ Một lõi sắt (hay thép) có pha silic (thép kỹ thuật điện) chung cho cả hai cuộn dây.
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
2. Nguyên tắc hoạt động
Nguyên lý máy biến thế - Youtube
Quan sát lại nguyên lý hoạt động
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo:
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
2. Nguyên tắc hoạt động
C1: Nếu đưa vào hai đầu của một cuộn dây (gọi là cuộn sơ cấp) một hiệu điện thế xoay chiều thì bóng đèn ở hai đầu cuộn dây ra (gọi là cuộn thứ cấp) có sáng lên không? Tại sao?
Trả lời: Đèn có sáng - Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều thì sẽ tạo ra trong cuộn dây đó một dòng điện xoay chiều. Lõi sắt bị nhiễm từ trở thành một nam châm có từ trường biến thiên ;
Số đường sức từ của từ trường xuyên qua tiết diện S của cuôn dây thứ cấp biến thiên, do đó trong cuộn thứ cấp xuất hiện dòng điện cảm ứng làm cho đèn sáng.
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo:
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
C2: Hiệu điện thế xuất hiện ở hai đầu cuộn thứ cấp là hiệu điện thế xoay chiều. Tại sao?
Trả lời: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều thì trong cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường trong lõi sắt luân phiên tăng giảm, vì thế số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp luân phiên tăng giảm. Kết quả là trong cuộn thứ cấp xuất hiện một dòng điện xoay chiều.
2. Nguyên tắc hoạt động
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo:
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
Nếu đặt vào hai đầu cuộn thứ cấp một hiệu điện thế một chiều thì đèn có sáng không? giải thích tại sao?
Quan sát thí nghiệm
2. Nguyên tắc hoạt động
9
6
V
:6 V
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
9
6
V
:6 V
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
K
U1 = 4V
n1 = 180 vòng
n2 = 180 vòng
+_
Đèn không sáng
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
1. Cấu tạo:
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
Nếu đặt vào hai đầu cuộn thứ cấp một hiệu điện thế một chiều thì đèn có sáng không? Giải thích tại sao?
Trả lời: Dòng điện một chiều, không đổi, tạo ra từ trường không đổi. Do đó số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn thứ cấp không đổi. Kết quả là trong cuộn thứ cấp không có dòng điện cảm ứng.
3. Kết luận:
Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.
2. Nguyên tắc hoạt động
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
II- Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế:
1. Quan sát:
- D?c v� ghi l?i s? vũng n1 c?a cu?n so c?p v� n2 c?a cu?n th? c?p c?a mỏy bi?n th? v�o b?ng 1.
- Quan sỏt v� ghi k?t qu? v�o b?ng 1 hi?u di?n th? U1 ? hai d?u cu?n so c?p v� U2 ? hai d?u cu?n th? c?p c?a mỏy bi?n th?
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
II- Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế:
1. Quan sát:
C3: Căn cứ vào các số liệu trên, hãy rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa hiệu điện thế U đặt vào hai đầu các cuộn dây của máy biến thế và số vòng dây của các cuộn tương ứng.
2. Kết luận:
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỷ lệ với số vòng dây của mỗi cuộn:
Khi hiệu điện thế ở cuộn sơ cấp lớn hơn hiệu điện thế ở cuộn thứ cấp (U1 > U2) ta có máy hạ thế, còn khi U1 < U2 ta có máy tăng thế.
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
II- Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế:
1. Quan sát:
2. Kết luận:
- Muốn tăng hay giảm U ở cuộn thứ cấp người ta làm như thế nào ?
Muốn tăng hay giảm U ở cuộn thứ cấp chỉ việc thay đổi số vòng dây cuốn của cuộn thứ cấp.
III- Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện:
+ Nơi nào đặt máy tăng thế ?
+ Nơi nào đặt máy hạ thế ?
III. Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện:
1. Tăng thế
3. Hạ thế
2. Hạ thế
4. Hạ thế
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
II- Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế:
III- Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện:
IV. Vận dụng:
C4: Một máy biến thế dùng trong nhà cần phải hạ hiệu điện thế từ 220V xuống còn 6V và 3V. Cuộn sơ cấp có 4000 vòng. Tính số vòng của các cuộn thứ cấp tương ứng.
Tiết 41: MÁY BIẾN THẾ
I- Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế:
II- Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế:
III- Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện:
IV. Vận dụng:
C4:
GIẢI
Ta có
(vòng)
+ Tính số vòng của cuộn 6V
+ Tính số vòng của cuộn 3V
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT.
Tại sao mỏ hàn lại nóng nhanh vậy?
n2
n1
AC: 0,1V
AC: 220 v
VD hình trên: mỏ hàn của Đức CFN3614 cuộn sơ cấp: 4400 vòng, cuộn thứ cấp: 2 vòng - Công suất 100W. Ta tính được I = 100 / 0,1= 1000A. Dòng điện lớn như vậy nên nóng tức thời. Tuỳ theo từng loại hai cuộn có số vòng khác số liệu trên.
Máy biến thế ngoài tính năng tăng, giảm điện thế xoay chiều còn có tính năng quan trọng là làm biến đổi cường độ dòng điện. Cường độ dòng điện trong cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp tỷ lệ nghịch với số vòng dây.
K
Đèn sợi đốt có sáng
QUAN SÁT THÍ NGHIỆM
Nếu mắc song song một bóng đèn sợi đốt có HĐT định mức như bóng đèn LED thì đèn có sáng không?
ĐÈN LED SÁNG
2.Trong khi hoạt động máy biến thế có thể xảy ra sự cố gì? Cần phải làm gì để khắc phục sự cố?
Trả lời: Trong khi hoạt động máy biến thế có thể xảy ra sự cố cháy nổ
Cần phải di chuyển thật nhanh ra xa khu vực đó và tránh không đứng dưới các đường dây đtện.
Học sinh cần biết
* Các máy biến thế ở gia đình có hiệu điện thế nguồn 220V. Cần kiểm tra cách điện để đảm bảo an toàn khi sử dụng.
* Các trạm biến thế lớn cần có các thiết bị tự động để phát hiện và khắc phục sự cố; mặt khác cần đảm bảo các quy tắc an toàn khi vận hành các trạm biến thế lớn.
Học sinh cần biết
* Không đứng gần, nghịch, phá. các trạm biến thế vì có thể sẽ gây ra những tai nạn điện.

Học phần ghi nhớ, đọc “có thể em chưa biết” SGK.
Trả lời câu hỏi tự kiểm tra - trang 105 SGK.
Làm bài tập 37 trang 46 SBT
HDVN
Mai Đình Sáu