Bài 35. Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - Đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều

TRƯỜNG THCS HÀ THẠCH
Vật Lý 9
Kiểm tra bài cũ:
a) Dòng điện xoay chiều có đặc điểm gì khác so với dòng điện một chiều?
b) Dòng điện một chiều có những tác dụng gì? Với mỗi tác dụng lấy một ví dụ minh họa.
Vật lí 9
I- TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU:
Quan sát, mô tả TN và nêu rõ trong mỗi TN dòng điện xoay chiều có tác dụng gì?
- Dòng điện xoay chiều có tác dụng nhiệt
- Dòng điện xoay chiều có tác dụng quang
- Dòng điện xoay chiều có tác dụng từ
Đinh sắt
C1
CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU - ĐO CƯỜNG ĐỘ VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ XOAY CHIỀU
Tiết 37:
K
i- tác dụng của dòng điện xoay chiều
Ngoài 3 tác dụng trên, dòng điện xoay chiều còn có tác dụng gì? Tại sao em biết?
Dòng điện xoay chiều trong lưới điện sinh hoạt có HĐT 220V nên tác dụng sinh lí rất mạnh, gây nguy hiểm chết người, vì vậy khi sử dụng điện chúng ta phải đảm bảo an toàn.
Khi cho dòng điện xoay chiều vào nam châm điện thì nam châm điện cũng hút đinh sắt giống như khi cho dòng điện một chiều vào nam châm. Vậy có phải tác dụng từ của dòng điện xoay chiều giống hệt của dòng điện 1 chiều không? Việc đổi chiều dòng điện liệu có ảnh hưởng đến lực từ không?
?
- Tác dụng nhiệt
- Tác dụng quang
- Tác dụng từ
Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều
Vật lí 9
Tiết 37:
Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều
i- tác dụng của dòng điện xoay chiều
Ii- Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều:
1. Thí nghiệm
K
Thay nguồn điện 1 chiều bằng nguồn điện xoay chiều 6V
Hiện tượng xảy ra với thanh nam châm có gì khác so với trường hợp dùng nguồn điện một chiều? Giải thích vì sao?
K
C2
Hãy quan sát TN và cho biết hiện tượng gì xảy ra khi ta đổi chiều dòng điện?
- Tác dụng nhiệt
- Tác dụng quang
- Tác dụng từ
Như vậy tác dụng từ của dòng điện xoay chiều có điểm gì khác so với dòng điện một chiều?
Khi đổi chiều dòng điện thì lực từ cũng đổi chiều
?
Vật lí 9
Tiết 37:
2. Kết luận
Khi dòng điện qua ống dây đổi chiều thì lực từ của ống dây có dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều.
III- đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều
Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều
i- tác dụng của dòng điện xoay chiều
Ii- Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều
1. Thí nghiệm
- Tác dụng nhiệt
- Tác dụng quang
- Tác dụng từ
Vật lí 9
Tiết 37:
i- tác dụng của dòng điện xoay chiều
- Tác dụng nhiệt
- Tác dụng quang
- Tác dụng từ
- Khi dòng điện qua ống dây đổi chiều thì lực từ của ống dây có dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều.
III- đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều
1. Quan sát giáo viên làm thí nghiệm
Ii- Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều
Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều
Tiết 37:
Vật lí 9
-5
0
V
5
-5
0
mA
Mắc mạch điện dùng vôn kế và ampe kế 1 chiều (kí hiệu ) để đo hiệu điện thế ở hai cực của nguồn điện 1 chiều và cường độ dòng điện trong mạch điện
K
Đóng khoá K. Quan sát kim của vôn kế và ampe kế.
?
Nếu ta đổi chiều dòng điện thì chiều quay của kim trên dụng cụ đo thay đổi thế nào?
0
5
0
-5
5
V
0
-5
5
mA

3V
Thay nguồn điện 1 chiều bằng nguồn điện xoay chiều có hiệu điện thế 3V, kim ampe kế và vôn kế 1 chiều chỉ bao nhiêu?
?
K
5
0
10
mA

Nếu đổi hai đầu phích cắm vào ổ lấy điện thì kim của ampe kế và vôn kế có quay không?
K
i- tác dụng của dòng điện xoay chiều
- Tác dụng nhiệt
- Tác dụng quang
- Tác dụng từ
- Khi dòng điện qua ống dây đổi chiều thì lực từ của ống dây có dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều.
III- đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều
1. Quan sát giáo viên làm thí nghiệm
Ii- Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều
?
Qua các TN trên em có nhận xét gì về cách đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế xoay chiều?
2. Kết luận.
Để đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều ta dùng vôn kế và am pe kế có ký hiệu là AC hoặc ( ).
Kết quả đo không đổi khi ta đổi chốt của phích cắm vào ổ lấy điện.
Các số đo này chỉ giá trị hiệu dụng của hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều. Giá trị hiệu dụng không phải là giá trị trung bình mà là do hiệu quả tương đương với dòng điện một chiều có cùng giá trị
Các tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều
- Vôn kế và ampe kế xoay chiều có kí hiệu thế nào? Mắc vào mạch điện như thế nào?
- Dòng điện xoay chiều có những tác dụng gì? Trong các tác dụng đó, tác dụng nào phụ thuộc vào chiều dòng điện?
Qua nội dung bài học em hãy cho biết:
Iv- vận dụng
C3
Một bóng đèn có ghi 6V – 3W. Lần lượt mắc vào mạch điện 1 chiều rồi vào mạch điện xoay chiều có cùng hiệu điện thế 6V. Trường hợp nào đèn sáng hơn tại sao?
Sáng như nhau. Vì hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều tương đương với hiệu điện thế của dòng điện một chiều có cùng giá trị.
?
Vật lí 9
Tiết 37:
C4: Đặt một nam châm điện A có dòng điện xoay chiều chạy qua trước một cuộn dây dẫn kín B như hình 35.6 . Sau khi công tắc K đóng thì trong cuộn dây dẫn B có xuất hiện dòng điện cảm ứng không? Tại sao?
C4: Có. Vì dòng điện xoay chiều chạy vào cuộn dây của nam châm đã tạo ra một từ trường biến đổi.Các đường sức từ của từ trường trên xuyên qua tiết diện của cuộn dây B biến đổi. Do đó trong cuộn dây B xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Ghi nhớ:
* Dòng điện xoay chiều có các tác dụng nhiệt, quang và từ.
* Lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều.
* Dùng ampe kế hoặc vôn kế xoay chiều có kí hiệu AC (hay ~) để đo các giá trị hiệu dụng của cường độ và hiệu điện thế xoay chiều. Khi mắc ampe kế và vôn kế xoay chiều vào mạch điện xoay chiều không cần phân biệt chốt của chúng.
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc nội dung Ghi nhớ SGK trang 97.
Xem lại các câu trả lời từ câu C1 đến câu C4.
Làm các bài tập 35.1 đến 35.5 trang 43,44 sách bài tập.