Bài 34. Đa dạng và đặc điểm chung của các lớp Cá

HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI
NĂM HỌC 2018-2019
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆNTỨ KỲ
GV: PHẠM THUỲ MINH
Trường: THCS Phan Bội Châu
ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
‘‘NHÀ SINH HỌC NHỎ TUỔI’’
Khám phá kiến thức
CUỘC THI: “NHÀ SINH HỌC NHỎ TUỔI”
Về đích
Khởi động

PHẦN I: KHỞI ĐỘNG
Hãy kể tên các loài cá mà em biết ?
BẮT ĐẦU
HẾT GIỜ
Phần 2: KHÁM PHÁ KIẾN THỨC
VÒNG 1. ĐỘI NÀO CHÍNH XÁC HƠN
Phần 2
Khám phá kiến thức
VÒNG 2. NHANH TAY, NHANH MẮT
VÒNG 3. AI NHỚ TỐT NHẤT
VÒNG 4. THUYẾT MINH
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài, số lượng loài lớn nhất so với các lớp khác trong ngành Động vật có xương sống
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Thảo luận nhóm: Lựa chọn thông tin phù hợp với từng lớp cá
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài
Cá sụn
Cá xương
1. 850 loài
4. Cá nhám, cá đuối
5. Nước mặn và nước lợ
8. Bộ xương bằng chất sụn, khe mang trần, da nhám, miệng nằm ở mặt bụng.
2. 24565 loài
3. Cá chép, cá vền, cá rô
6. Nước mặn, nước ngọt, nước lợ
7. Bộ xương bằng chất xương, xương nắp mang che các khe mang, da phủ vảy xương có chất nhầy, miệng nằm ở đầu mõm
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Cá chép
Lươn
Cá nhám
Cá rô
VÒNG 1: ĐỘI NÀO CHÍNH XÁC HƠN ( 2 PHÚT)
hãy sắp xếp những loài cá sau thành hai lớp
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài
Cá đuối
Cá mập
Cá đuôi gai
Cá mú đỏ
Cá trích
BẮT ĐẦU
HẾT GIỜ
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Trò chơi: hãy sắp xếp những hình ảnh sau thành hai nhóm
Cá mập
Cá chép
Lươn
Cá nhám
Cá rô
Cá trích
Lớp cá sụn
Lớp cá xương
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
Cá đuôi gai
Cá mú đỏ
Cá đuối
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài (850 loài cá sụn, 24565 loài cá xương
- Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn, khe mang trần, da nhám, miệng nằm ở mặt bụng.
- Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương, xương nắp mang che các khe mang, da phủ vảy xương có chất nhầy, miệng nằm ở đầu mõm
Trong các đặc điểm để phân biệt lớp cá sụn và lớp cá xương thì đặc điểm nào là quan trọng nhất?

Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
VÒNG 2: NHANH TAY, NHANH MẮT ( 4PHÚT)
Quan sát hình, nghiên cứu thông tin dưới hình, thảo luận nhóm, điền nội dung phù hợp vào ô trống của bảng.
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài (850 loài cá sụn, 24565 loài cá xương
- Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn.
- Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương

Bảng. Ảnh hưởng của điều kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá
Cá nhám
Cá vền, cá chép
Lươn
Cá bơn, cá đuối
Thon dài
Tương đối ngắn
Rất dài
Dẹt, mỏng
Khỏe
Yếu
Rất yếu
Rất yếu
Bình thường
Bình thường
Không có
To hoặc nhỏ
Nhanh
Bơi chậm
Rất chậm
Kém
VÒNG 2: NHANH TAY, NHANH MẮT ( 4PHÚT)
Quan sát hình, nghiên cứu thông tin dưới hình, thảo luận nhóm, điền nội dung phù hợp vào ô trống của bảng.
BẮT ĐẦU
HẾT GIỜ
Bảng. Ảnh hưởng của điều kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá
Cá nhám
Cá vền, cá chép
Lươn
Cá bơn, cá đuối
Thon dài
Tương đối ngắn
Rất dài
Dẹt, mỏng
Khỏe
Yếu
Rất yếu
Rất yếu
Bình thường
Bình thường
Không có
To hoặc nhỏ
Nhanh
Bơi chậm
Rất chậm
Kém
? Từ bảng trên em có nhận xét gì về môi trường sống của cá?
VÒNG 2: NHANH TAY, NHANH MẮT ( 4PHÚT)
Quan sát hình, nghiên cứu thông tin dưới hình, thảo luận nhóm, điền nội dung phù hợp vào ô trống của bảng.
Điều kiện sống đã ảnh hưởng đến cấu tạo, tập tính của cá như thế nào?
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
- Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài (850 loài cá sụn, 24565 loài cá xương
- Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn
- Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương.
- Môi trường sống đa dạng: Nước ngọt, nước lợ, nước mặn.
- Ở các tầng nước khác nhau, điều kiện sống khác nhau nên cấu tạo và tập tính của cá rất khác nhau.
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
Sống hoàn toàn ở nước
Bơi bằng vây
Hô hấp bằng mang
Máu đỏ thẫm
Tim hai ngăn
Máu đỏ tươi
Một vòng tuần hoàn kín
Đẻ trứng, thụ tinh ngoài
Động vật biến nhiệt
VÒNG 3: AI NHỚ TỐT NHẤT( 2 PHÚT)
Dựa vào kiến thức đã học hoàn thành nội dung bảng kiến thức.
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
BẮT ĐẦU
HẾT GIỜ
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
- Cá có số lượng loài lớn: 25415 loài (850 loài cá sụn, 24565 loài cá xương
- Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn
- Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương
- Môi trường sống đa dạng: Nước ngọt, nước lợ, nước mặn. Ở các tầng nước khác nhau, điều kiện sống khác nhau nên cấu tạo và tập tính của cá rất khác nhau.
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
Là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước.
Bơi bằng vây, hô hấp bằng mang
Có 1 vòng tuần hoàn, tim 2 ngăn chứa máu đỏ thẫm, máu đi nuôi cơ thể màu đỏ tươi
Thụ tinh ngoài và là động vật biến nhiệt
III. Vai trò của cá :
VÒNG 4: THUYẾT MINH
Dựa vào nội dung chuẩn bị ở nhà.
- Đội I: Vẽ tranh thể hiện vai trò của Cá đối với đời sống con người.
- Đội II: Vẽ tranh thể hiện nguyên nhân suy giảm tính đa dạng của Cá, từ đó đề xuất biện pháp
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
III. Vai trò của cá :
Làm thực phẩm cho con người.
Nguyên liệu chế thuốc
chữa bệnh VD: Dầu gan cá thu, cá nhám chứa nhiều vitamin A,D điều trị một số bệnh như khô mắt, bệnh còi xương…
+ Có giá trị xuất khẩu: Cá tra, cá ba sa…
Cung cấp nguyên liệu dùng trong côngnghiệp
+ Có giá trị làm cảnh
Đấu tranh tiêu diệt sâu bọ có hại.
1
2
3
4
6
5
Cung cấp nguyên liệu dùng trong nông nghiệp.
VD: Xương cá, bã mắm, dùng nuôi gia súc, làm phân bón.
III. Vai trò của cá :
III. Vai trò của cá :
Cần lưu ý: Gan của cá nóc rất độc, ăn chết người
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
III. Vai trò của cá :
Là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước.
Bơi bằng vây, hô hấp bằng mang
Có 1 vòng tuần hoàn, tim 2 ngăn chứa máu đỏ thẫm, máu đi nuôi cơ thể màu đỏ tươi
Thụ tinh ngoài và là động vật biến nhiệt
- Lợi ích: + Cung cấp thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao.
+ Có giá trị dược liệu.
* Lưu ý: Một số loài gây độc cho con người.
+ Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp, nông nhiệp, chế biến thực phẩm..
+ Có giá trị xuất khẩu.
+ Tiêu diệt động vật bọ gậy và sâu bọ có hại.
+ Có giá trị làm cảnh:
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
III. Vai trò của cá :
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
- Ngăn cấm đánh bắt cá còn nhỏ, cá bố mẹ trong mùa sinh sản
Chống gây ô nhiễm vực nước
Cấm đánh cá bằng mìn bằng chất độc
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
III. Vai trò của cá :
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
Tận dụng các vực nước tự nhiên để nuôi cá: Bón phân, trồng cây thuỷ sinh….
Nghiên cứu thuần hoá những loài cá mới có giá trị kinh tế
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của lớp cá:
III. Vai trò của cá :
- Lợi ích: + Cung cấp thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao.
+ Có giá trị dược liệu
* Lưu ý: Một số loài gây độc cho con người.
+ Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, nông nghiệp….
+ Có giá trị xuất khẩu
+ Tiêu diệt động vật bọ gậy và sâu bọ có hại.
+ Có giá trị làm cảnh:
Biện pháp:
- Ngăn cấm đánh bắt cá còn nhỏ, cá bố mẹ trong mùa sinh sản
Cấm đánh cá bằng mìn bằng chất độc
Chống gây ô nhiễm vực nước
Tận dụng các vực nước tự nhiên để nuôi cá
Nghiên cứu thuần hoá những loài cá mới có giá trị kinh tế
Tiết 33- Bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
ĐA DẠNG
ĐẶC ĐIỂM CHUNG
VAI TRÒ
Số lượng (25415)
Thành phần
loài
Lớp cá sụn (850 loài)
Lớp cá xương
Đk sống khác nhau  cấu tạo và tập tính khác nhau
Sống hoàn toàn ở nước
Bơi bằng vây
Hô hấp bằng mang
Tuần hoàn 1 vòng, tim 2 ngăn…Thụ tinh ngoài và là động vật biên nhiệt.
Là thực phẩm giàu đạm
Làm thuốc chữa bệnh
Là nguyên liệu trong công nghiệp, nông nghiệp
Giá trị làm cảnh, xuất khẩu
Tiêu diệt động vật gây hại
1 số loài cá gây độc (cá nóc)
CÁ
CÁ
Môi trường sống, cấu tạo tập tính
Phần 3. Về đích
LUẬT CHƠI

- Đội có chiến thắng ở phần thi trước được quyền chơi trước.
- Nếu sai, đội khác được trả lời.
D. Cá chạch, lươn
B. Lươn, cá nóc
D. Cá chạch, lươn
C. Lươn, cá mè
A. Cá rô phi
VỀ ĐÍCH
Câu 1. Loài cá nào dưới đây thích nghi đời sống
chui luồn?
D. Cả A, B, C
B. Đặc điểm của mang
D. Cả A, B, C
C. Đặc điểm bộ xương
A. Vị trí của miệng
VỀ ĐÍCH
Câu 2. Đặc điểm để phân biệt lớp cá sụn và lớp cá xương:
Lươn là loài cá có thể đổi giống:Lươn cái sau 1 lần đẻ, buống trứng sẽ chuyển hóa thành tinh hoàn, từ giống cái trở thành giống đực, vĩnh viễn không đẻ trứng nữa. 
Sau khi cá mẹ đẻ trứng, cá bố sẽ thụ tinh cho trứng và ngậm trứng trong miệng để bảo vệ trứng cho đến khi nó nở ra. Trong thời gian này, các đực không được ăn và nó bị sụt cân đáng kể trong thời gian ấp trứng.
Cá cái đẻ trứng vào túi ấp của cá đực, cá đực mang thai từ 2-3 tuần, trứng nở thành con non rồi ra ngoài
EM CÓ BIẾT?
Rất nhiều người tưởng rằng cá mập đẻ con. Nhưng thực tế, chúng lại là loài đẻ trứng, trứng được ấp nở ngay trong bụng của nó, cuối cùng cá mập con mới chui ra khỏi bụng mẹ
cá jawfish
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài, trả lời câu hỏi SGK
Đọc mục “Em có biết”.
Chuẩn bị mỗi nhóm một con cá chép để tiết sau thực hành.
Ôn lại toàn bộ phần động vật không xương sống chuẩn bị cho tiết sau ôn tập chuẩn bị thi HKI
Bài giảng kết thúc
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM!